در واکنش به افزایش ناگهانی قیمت آرد و نان در ایران، مقامات اقتصادی می‌گویند که یارانه نان به مردم پرداخت می‌شود و این اقدام برای مبارزه با قاچاق گندم صورت گرفته‌است.
یک مقام مسئول در وزارت اقتصاد ایران می‌گوید که «برای هر کد ملی یارانه نان ثبت می‌شود» و «بر اساس استاندارد مصرفی خانوارها و تغییر قیمت نان، یارانه مستقیم نان، به همه مردم پرداخت می‌شود.»
به گزارش خبرگزاری‌ها در ایران، ابراهیم صیامی مدیرکل «آینده‌پژوهی، مدل‌سازی و مدیریت اطلاعات اقتصادی وزارت اقتصاد» روز چهارشنبه ۱۴ اردیبهشت، سهم مصرف نان هر ایرانی را به طور متوسط «۳۰۰ گرم» اعلام کرد و مدعی شد که بر این اساس «مصرف سالانه کشور به ۹.۵ میلیون تن گندم می‌رسد؛ اما آمارهای تأمین گندم نشان می‌دهد سالانه ۱۱.۵ میلیون تن گندم در کشور مصرف می‌شود که نشان می‌دهد بخشی از گندم و آرد یا قاچاق می‌شود یا ضایعات است.»
این درحالی است که کمی پیشتر جواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی دولت ابراهیم رئیسی در گفت‌وگو با صداوسیمای جمهوری اسلامی، گفته بود که این افزایش کالاهای اساسی به علت جنگ اوکراین است. او گفته بود که به علت جنگ اوکراین «قیمت مواد غذایی در جهان بین ۳۴ تا ۶۰ درصد افزایش یافته» و موجب «جیره‌بندی در کشورهای اروپایی» شده است.
افزایش رسمی و چند برابری قیمت قیمت آرد و فرآورده‌های مرتبط با آن در روزهای اخیر، اما وزیر کشاورزی ایران را بر‌‌آن داشت تا در مقابل دوربین‌های تلویزیونی حاضر شود و بگوید که «به خاطر قاچاق گندم آرد را گران کردیم». این عضو کابینه دولت سیزدهم مدعی شد که «آزادسازی قیمت آرد» برای «حفظ پایداری امنیت غذایی کشور» و به علت «قاچاق گسترده محصولات تولیدی با آرد» است.
- احضار وزیر
اما هم‌زمان برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از احضار این وزیر و اشاره به این تصمیم به عنوان «اشتباهی فاحش»، از این اقدام به عنوان حربه دولت برای «تأمین ارز» خبر داده‌اند.
خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، ظهر روز چهارشنبه از «احضار وزیر کشاورزی به مجلس» به نقل از یک عضو هیات رئیسه کمیسیون کشاورزی خبر داد.
این خبرگزاری به نقل از ذبیح‌الله اعظمی، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی، نوشت که وزیر جهاد کشاورزی برای «ارائه توضیحات» درباره «نابسامانی بازار آرد و ماکارونی» به قوه مقننه دعوت شده است.
ادعای مقامات دولتی در ایران و انتساب بحران نان به جنگ اوکراین در حالی است که آبان ۱۴۰۰ پیش از تهاجم روسیه به اوکراین، گزارش شده بود در پی وقوع شدیدترین خشکسالی ایران در ۵۰ سال گذشته، تولید گندم در کشور کم شده و مقامات به دنبال واردات این کالای اساسی از کشورهای دیگر، به ویژه روسیه، هستند.
ناکامی در تامین آرد و غله از منابع داخلی به گونه‌ای فزاینده افزایش یافته است که چندی پیش محمدرضا مرتضوی، رئیس انجمن آردسازان ایران در دوازدهم اردیبهشت در مصاحبه‌ای گفت که «ایران هیچ‌وقت تا این اندازه وابسته به واردات غلات نبوده» و از لزوم واردات «۲۰ میلیون تن غلات» در سال جاری خبر داده است.
ایران در حال حاضر به نحوی به محتاج واردات گندم و غله است که برنامه «خودکفایی گندم» سالها به عنوان یکی از راهبردی‌ترین برنامه‌ها معرفی شده و از دولت اکبر هاشمی رفسنجانی آغاز و در دولت‌های بعدی دنبال شد؛ تا جایی که مقامات دولت نهم اعلام کردند با افزایش تولید گندم، ایران به یکی از صادرکنندگان این محصول تبدیل شده است.
- اوج گرفتن گرانی‌ها و انتقادات به دولت
روح‌الله ایزدخواه از دیگر اعضای مجلس شورای اسلامی نیز روز چهارشنبه چهاردهم اردیبهشت در بخش استوری حساب اینستاگرام خود در واکنش به اظهارات وزیر کشاورزی که از «ارائه یارانه به مردم به خاطر گران‌کردن آرد» خبر داده، نوشت: «گران کن و یارانه بده، نسخه وارداتی مدیریت اقتصادی.»
این عضو قوه مقننه جمهوری اسلامی همچنین با بیان این که «حذف ارز ترجیحی کار خودش را می‌کند» نوشته است: «گفتیم تورم از یارانه جلو خواهد زد، گفتند ارز ترجیحی به هدف اصابت نکرده» و «حالا معلوم شد اولا ارز ترجیحی با تمام مشکلاتش به هدف اصابت کرده بود، والا نباید شاهد این گرانی‌های فاحش می‌بودیم.»
ایزدخواه علت اصلی انجام این اقدام از سوی مقامات ارشد اقتصادی دولت جمهوری اسلامی را «تأمین ارز» به دلیل موبود آن می‌داند و معتقد است که «مشکل کمبود ارز از راه دیگری قابل حل بود» و تاکید دارد که این اقدام نشان می‌دهد که «نسخه نویسان دولت» تا چقدر پیش بینی‌هایشان از گرانی، واقعی بوده یا با واقعیات فاصله داشته است.
- نماینده مجلس: صبر مردم را آزمایش نکنیم
«ارز ترجیحی» ۴۲۰۰ تومانی یا «دلار جهانگیری» پس از تصمیم سران وقت سه قوه جمهوری اسلامی در مرداد ۱۳۹۶ و اعلام آن در ۲۰ فروردین ۱۳۹۷ از سوی اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور وقت ایران در نظام اقتصادی کشور شکل گرفت و بر بسیاری از مناسبات پولی و بانکی طی این سالها بصورت مستقیم و غیر مستقیم اثرگذار شد.
جلیل رحیمی جهان‌آبادی، از دیگر اعضای مجلس شورای اسلامی در توییتی، آزاد کردن قیمت آرد و محاسبه آن با نرخ جهانی به دلار را «اشتباه فاحش مدیران اجرایی دولت» دانسته و نوشته است: «اگر قرار است هزینه مردم به قیمت جهانی باشد، درآمدشان هم باید در سطح جهانی و با دلار باشد نه ریال بی‌ارزش.»
او تأکید کرده است: «صبر مردم را آزمایش نکنیم؛ آستانه تحمل مردم، سالها است به پایین‌ترین حد ممکن رسیده است.»
افزایش قیمت نان و دیگر اقلام اساسی درحالی صورت می‌گیرد که ابراهیم رئیسی و اعضای کابینه او از زمان تبلیغات انتخاباتی ریاست‌جمهوری در خرداد ۱۴۰۰ تا کنون، بارها وعده «تغییر وضع موجود به نفع مردم»، «تک رقمی شدن تورم» و یا «رفع فقر مطلق» را داده‌اند.
