جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران، روز پنجشنبه ۲۶اسفندماه در سخنرانی خود در شورای حقوق بشر در ژنو که از طریق ویدئو کنفرانس انجام شد، مقام‌های جمهوری اسلامی را به ادامه نقض گسترده حقوق بشر متهم کرد.
جاوید رحمان ضمن اشاره به تازه‌ترین گزارش خود از جامعه جهانی خواست مقامات جمهوری اسلامی را در قبال نقض حقوق بشر در ایران و در ارتباط با وقایعی مثل اعدام‌های سال ۶۷ و سرکوب اعتراضات آبان ۹۸ «پاسخگو» کنند.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر در ایران در آغاز سخنان خود با انتقاد از رویه ایران مبنی بر عدم اجازه دسترسی مستقیم گفت که به رغم درخواست‌های متعددش برای سفر به ایران، مقام‌های جمهوری اسلامی تاکنون به او این اجازه سفر را نداده‌اند.
جمهوری اسلامی ایران به گزارشگران ویژه حقوق بشر سازمان ملل، اجازه بازرسی و سفر به ایران را نمی‌دهد اما در عین حال، آنها را متهم به سیاه‌نمایی و سیاسی کاری در ارائه گزارش‌های سالانه خود می‌کند.
جاوید رحمان در بخش دیگری از صحبتهایش با انتقاد از اعدام‌های پرشمار در ایران و به ویژه اعدام کودک‌مجرمان، توضیح داد که بیشتر این افراد به وکیل انتخابی خود دسترسی ندارند و در پی یک روند دادرسی ناعادلانه به اعدام محکوم می‌شوند.
ایران پس از چین دومین کشور جهان از نظر شمار بالای اعدام‌هاست و از معدود کشورهایی است که همچنان به اعدام افرادی ادامه می‌دهد که در زمان وقوع جرم کمتر از ۱۸ سال داشته‌اند.
جاوید رحمان از طرح مجلس شورای اسلامی برای محدودیت و نظارت بیشتر بر اینترنت، موسوم به «طرح صیانت از کاربران فضای مجازی» نیز به شدت انتقاد کرد و آن را مصداق نقض حق دسترسی آزاد به اطلاعات دانست.
عدم رسیدگی شفاف به پرونده سرنگونی هواپیمای اوکراینی و عدم انجام تحقیقات دقیق درباره اعدام‌های سال ۶۷ از دیگر مواردی بود که او درباره آنها صحبت کرد.
جاوید رحمان از بازداشت فعالان مدنی و وکلای دادگستری نیز انتقاد کرد و در این باره از افرادی همچون مهدی محمودیان، مصطفی نیلی و آرش کیخسروی نام برد.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در ادامه با اشاره به سرکوب خونین اعتراض‌های آبان ۹۸ و کشتار صدها معترض توسط مامورین حکومتی خواستار تحقیقات دقیق در این‌باره شد.
او در این سخنرانی‌اش با اشاره به اجرای قوانین تبعیض‌آمیز علیه زنان، وجود ازدواج کودکان و اعمال تبعیض علیه اقلیت‌های مذهبی به خصوص بهاییان در ایران اشاره کرد.
جاوید رحمان در ادامه با انتقاد از مصونیت قضایی متهمان نقض حقوق بشر در ایران، خواستار اصلاح سیستم قضایی جمهوری اسلامی شد.
جاوید رحمان بهمن‌ماه امسال نیز در تازه‌ترین گزارش خود به شورای حقوق بشر، به‌طور مفصل به این موارد پرداخته است.
در ادامه نشست روز پنجشنبه شورای حقوق بشر در ژنو، نمایندگان دیگر کشورها هم در خصوص نقض گسترده حقوق بشر در ایران صحبت کردند. در این میان نمایندگان کشورهای اروپایی علاوه بر اشاره به مواردی از نقض حقوق بشر توسط مقام‌های جمهوری اسلامی، از ادامه استفاده از مجازات اعدام در ایران، به شدت انتقاد کردند.
نمایندگان آلمان، فرانسه و لوکزامبورگ با انتقاد از تبعیض علیه زنان و سرکوب روزنامه‌نگاران، تاکید کردند که پیشرفت چندانی در زمینه بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران، حاصل نشده است.
نماینده بریتانیا به انتقاداز اعمال خشونت علیه معترضان، سرکوب فعالان مدنی، وکلا و روزنامه‌نگاران و ازدواج دختران زیر سن قانونی در ایران پرداخت و با اشاره به آزادی نازنین زاغری و انوشه آشوری، دو شهروند ایرانی- بریتانیایی و بازگشت آنان به لندن، خواستار آزادی سایر زندانیان دو تابعیتی در ایران شد.
در ادامه این نشست، نماینده اسرائیل از تبعیض علیه اقلیت‌های قومی و مذهبی در ایران انتقاد کرد و نماینده آرژانتین نیز خواستار انجام تحقیقات درباره اعدام‌های دسته‌جمعی سال ۶۷ شد.
در نشست روز پنجشنبه شورای حقوق بشر، نمایندگانی از برخی نهادهای حقوق بشری از جمله بنیاد عبدالرحمن برومند نیز درباره وضعیت حقوق بشر در ایران صحبت کردند.
نماینده این بنیاد در سخنانی به اعدام‌های پرشمار در ایران و سرکوب اقلیت‌های قومی اشاره کرد.
در این نشست به نماینده جمهوری اسلامی نیز فرصت داده شد تا به این انتقادها پاسخ دهد.
نماینده تهران با تاکید بر اینکه ایران سمت گزارشگر ویژه سازمان ملل برای ایران را قبول ندارد، گزارش جاوید رحمان را «مغرضانه و بر اساس اطلاعات نادرست» ارزیابی کرد.
ایران از معدود کشورهایی است که در یازده سال گذشته در معرض بازرسی و بررسی گزارشگر ویژه قرار داشته است. تعیین گزارشگر ویژه توسط شورای حقوق بشر سازمان ملل سازوکار این نهاد برای بررسی وضعیت حقوق بشر درکشورهایی است که وضعیتی بحرانی دارند.
نماینده عفو بین‌الملل نیز از شورای حقوق بشر خواست ضمن تمدید ماموریت جاوید رحمان، جمهوری اسلامی ایران را به همکاری با سازوکارهای بین‌المللی ملزم کند.
جاوید رحمان، حقوقدان و استاد دانشگاه برونل لندن، از تیرماه سال ۱۳۹۷ عهده‌دار این سمت است.
