سعید ملایی پس از دو سال دوری از ایران با کسب نشان نقره المپیک ۲۰۲۰ توکیو با ارزش‌ترین افتخار ورزشی خود را جشن گرفت. اما این مدال باارزش، به دلیل سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی، به مغولستان تعلق گرفت.
سعید ملایی که در سال ۲۰۱۸ قهرمان جهان شده بود، در مسابقات جهانی ۲۰۱۹ در شهر توکیو، با دستور مستقیم مقام‌های امنیتی جمهوری اسلامی که بر مسند ورزش نشسته‌اند، وادار به شکست مصلحتی شد تا با نماینده جودوی اسرائیل مبارزه نکند.
اما او که تصمیم گرفته بود به تمارض و دروغگویی اجباری ادامه ندهد، موضوع را با مسئولان فدراسیون جهانی جودو در میان گذاشت، به ایران بازنگشت، و از بیم اقدام‌های تلافی‌جویانه جمهوری اسلامی در آلمان پناهنده شد. مسئولان ورزش ایران سعید ملایی را دروغگو نامیدند و به دادگاه حکمیت ورزش کشاندند، ولی این جودوی ایران بود که به دلیل دروغگویی و بی‌اعتنایی به میثاق اخلاقی کمیته بین‌المللی المپیک برای مدت چهار سال محروم شد.
گفتند و نوشتند که عمر ورزشی سعید ملایی به پایان رسیده است. اما او توانست بدون سیاسی‌بازی به نشان نقره المپیک دست یابد. سعید اما این مدال نقره المپیک را برای مغولستان گرفت.
پس از پناهندگی ملایی بود که موجی از پناهندگی ورزشکاران به راه افتاد. کیمیا علیزاده، تنها بانوی مدال‌آور المپیکی ایران، هم به علت همسو نبودن با سیاست‌های جمهوری اسلامی، به آلمان پناهنده شد و در المپیک ۲۰۲۰ توکیو، عضو تیم پناهندگان بود. او در رنکینگ فدراسیون جهانی نفر شانزدهم بود و دوست و حریف تمرینی‌‌اش ناهید کیانی در مکان هفدهم همین رده بندی قرار داشت. به حکم قرعه این دو دختر ایرانی باید مقابل هم می‌ایستادند.
با مثبت شدن آزمایش کرونای نماینده شیلی و حذف او از المپیک، گمان این بود که جدول مسابقات دستخوش تغییر شود. ولی فدراسیون جهانی و آی‌او‌سی برنامه مسابقات را تغییر ندادند و دست تقدیر بر این بود که «کیمیا» و «ناهید» ایران مقابل هم به میدان روند.
کیمیا علیزاده پس از شکست در مسابقه رده‌بندی و کسب مقام پنجم، طی پیامی به انتقاد رسانه‌های دولتی و مجریان صدا وسیما واکنش نشان داد.
به غیر از کیمیا علیزاده و دینا پوریونس در تکواندو، جواد محجوب، دیگر ستاره جودوی ایران، نیز پس از ملایی، جلای وطن کرد و به کانادا پناهنده شد. محجوب در المپیک ۲۰۲۰ توکیو در تیم پناهندگان در رقابت‌های جودوی میکس تیمی مسابقه می‌دهد. همچنین با حضور سعید فضل اولا، قهرمان سابق قایقرانی ایران، و هامون درفشی پور، کاراته‌کای ایرانی پناهنده در کانادا، شمار ورزشکاران پناهنده ایرانی در المپیک ۲۰۲۰ توکیو به عدد پنج رسید. به این ترتیب ایران، پس از سوریه، دارای بیشترین تعداد ورزشکاران پناهنده است.
در حالی که سال‌ها حضور داعش و جنگ داخلی در سوریه و وجود طالبان و سه دهه جنگ در افغانستان زندگی در این کشورها را مختل کرده است، ورزشکاران ایرانی نظیر سعید ملایی و کیمیا علیزاده و بسیاری دیگر، سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی را به عنوان دلیل خود برای ترک وطن برمی‌شمارند.
