تعداد ایالت های آمریکا که خواستار لغو فرمان اجرایی پرزیدنت ترامپ برای منع سفر شهروندان شش کشور عمدتا مسلمان و از جمله ایران شده اند، به شش رسید. بعد از ایالت هاوایی، واشنگتن، نیویورک و اورگان که روز پنجشنبه اعلام شکایت کردند، اواخر این روز هم ایالت های مینه سوتا و ماساچوست به جمع معترضان پیوستند. آنها امیدوارند دادگاه فدرال فرمان اجرایی دوم ترامپ را نیز مانند فرمان قبل تعلیق کند.
نخستین طرح شکایت از سوی ایالت هاوایی در دادگاه فدرال صورت گرفت که می گوید این فرمان به مسلمانان هاوایی لطمه می زند.
دفاع دولت از فرمان جدید
روز دوشنبه ۱۶ اسفند پرزیدنت ترامپ برای بار دوم فرمان اجرایی صادر کرد که براساس آن ویزای شهروندان شش کشور عمدتا مسلمان و از جمله ایران را به مدت ۹۰ روز تعلیق کرد.
این فرمان جدید، از روز ۲۶ اسفندماه اجرایی خواهد شد.
شان اسپایسر، سخنگوی کاخ سفید، اعلام کرد که دولت پرزیدنت ترامپ قویا معتقد است که فرمان جدید مهاجرتی در دادگاه پیروز خواهد شد.
در مراسم اعلام فرمان اجرایی جدید در روز دوشنبه، هرچند پرزیدنت ترامپ حضور نداشت اما رکس تیلرسون، جف سشنز و جان کلی وزرای خارجه، دادگستری و امنیت داخلی در مقابل خبرنگاران حضور یافتند و از این فرمان دفاع کردند.
دولت می گوید با تغییرات انجام شده، احتمال لغو این فرمان اجرایی کم شده است.
مخالفان لغو فرمان دوم چه می گویند
شش ایالت در حالی خواستار لغو فرمان اجرایی دوم هستند که اصرار دارند برعکس نظر دولت، هنوز موارد خلاف قانون اساسی در فرمان دوم هم رفع نشده است.
درخواست این ایالت ها اگر از سوی یک قاضی فدرال تایید شود، برای بار دوم فرمان اجرایی پرزیدنت ترامپ تعلیق خواهد شد. مانند لغو فرمان اول، درصورت چنین اتفاقی، وضعیت مهاجرتی شهروندان شش کشور منع شده دوباره به حالت عادی باز می گردد اما دولت ترامپ هم حق درخواست تجدیدنظر خواهی خواهد داشت.
از میان شش ایالت، هاوایی بطور جداگانه خواستار لغو فرمان پرزیدنت ترامپ شده است.
اما پنج ایالت دیگر در یک شکایت مشترک فرمان اجرایی جدید را مورد چالش قرار داده اند. چهار ایالت نیویورک، اورگان، مینه سوتا و ماساچوست به شکایت ایالت واشنگتن پیوسته اند که فرمان قبلی ترامپ در این ایالت لغو شده بود.
دادستان ایالت واشنگتن از همان قاضی فدرال در سیاتل فرمان قبلی پرزیدنت ترامپ را لغو کرده بود، خواسته حکم قبلی در تعلیق نخستین فرمان اجرایی رئیس جمهوری درباره منع ورود شهروندان ۷ کشور مسلمان به فرمان جدید ترامپ تعمیم دهد.
باب فرگوسن دادستان کل واشنگتن می گوید این ایالت معتقد است فرمان جدید شکل خلاصه تری از همان فرمان قبلی است و مشکلات انطباق آن با قانون اساسی حل نشده است.
دادستان واشنگتن افزود: «ما شکایت جدیدی را مطرح نکردیم، بلکه با توجه به اینکه فرمان جدید، دارای همان کاستیهای حقوقی فرمان ریاست جمهوری پیشین است، و بنا دارد که همان سیاستهای پیشین را دوباره اجرا کند، بنابراین، ما خواستار تعمیم حکم قبلی که قاضی روبارت در ۱۵ بهمن ماه صادر کرد، هستیم.»
اما دعوای دادستان هاوایی چیست؟ داگلاس چن دادستان ایالت هاوایی می گوید که این فرمان بر پایه تابعیت افراد، تبعیض قائل می شود.
دادستان ایالت هاوایی گفت: «ما در طرح شکایت خود مدعی هستیم که او اولین رئیس جمهوری است که بافرمان ریاست جمهوری خود یک دامنه وسیع از مردم را از ورود به آمریکا منع کرده است، آنهم صرفا بر پایه تابعیتشان. به عبارت دیگر، این فرمان می گوید که اگر شما شهروند یکی از این کشورهایید، شما احتمالا یک تروریست هستید.»
فرمان اجرایی جنجالی
فرمان جدید آقای ترامپ در حالی صادر شد که او پیش از این یکبار در روز جمعه ۸ بهمن در فرمانی به طور موقت صدور هرگونه ویزا برای شهروندان هفت کشور ایران، سوریه، عراق، لیبی، یمن، سودان و سومالی به مدت ۹۰ روز تعلیق کرده بود.
این فرمان اعتراض هایی را در آمریکا در پی داشت. حتی سرپرست دادستانی کل آمریکا بخاطر آنچه «سرپیچی از دستور رئیس جمهوری» نام گرفت، برکنار شد.
شان اسپایسر، سخنگوی کاخ سفید نیز در دفاع از این فرمان اجرایی گفت عده زیادی از آمریکایی ها از این فرمان حمایت می کنند. آقای اسپایسر روز چهارشنبه ۱۳ بهمن، هرگونه نگرانی مردم آمریکا نسبت به حکم مهاجرتی ترامپ را رد کرد و گفت بر اساس نظر سنجی های اخیر اکثریت مردم آمریکا از رییس جمهور تازه و رویکرد های او حمایت می کنند. سخنگوی کاخ سفید به نظر سنجی تازه موسسه پژوهشی رسموسن استناد کرد که می گوید ۵۷ در صد آمریکایی ها از اجرای این حکم حمایت کرده اند.
به گفته آقای اسپایسر، آنها اعتقاد دارند اجرای این حکم تا زمانی که دولت راه بهتری پیدا نکند، باید ادامه پیدا کند.
یک هفته بعد از صدور فرمان اجرایی، جمعه ۱۵ بهمن قاضی فدرال جیمز روبارت در شهر سیاتل واشنگتن به شکایت وکلای ایالت رسیدگی کرد که مدعی بودند فرمان اجرایی موجب ضرر به ایالت واشنگتن می شود. ایالت مینه سوتا نیز به این شکایت پیوسته و ادعای مشابهی مطرح کرده است.
با رای این قاضی فرمان اجرایی ترامپ را لغو شد و به این ترتیب همه محدودیت های فرمان اجرایی برداشته شد. این اقدام، واکنش دولت ترامپ را در پی داشت.
با شکایت دادگستری دولت ترامپ، دادگاه تجدیدنظر سانفرانسیسکو بررسی را انجام داد و روز پنجشنبه ۲۱ بهمن تشخیص داد که رای قاضی روبارت درست بوده و این رای به معنی ادامه تعلیق فرمان اجرایی ترامپ شد. بعد از این بود که دولت ترامپ از ادامه دعوا در دیوان عالی منصرف شد و اعلام کرد فرمان اجرایی جدیدی صادر می کند.
دونالد ترامپ و دولت او بارها این که فرمان اولیه علیه مسلمانان بوده را رد کردند. دولت آمریکا می گوید هدف این فرمان اجرایی مسلمانان نیستند و تنها کشورهایی که در آنها تحقیق درستی درباره متقاضیان ویزا برای آمریکا انجام نمی گیرد، در این فهرست قرار گرفته اند.
از هفت کشور مورد تعلیق در فرمان ترامپ، ایران رابطه دیپلماتیک با آمریکا ندارد و کشورهایی چون سومالی، سوریه و لیبی نیز دولت مرکزی مقتدری ندارند.
