در سالهای اخیر گروههای افراطی جهادی با استفاده از نفوذ عميق شبکههای اجتماعی در ميان جوانان، بهمنظور نشر اهداف خود با تبلیغ ایدئولوژیهای افراطی به جمعآوری کمکهای مالی پرداخته و بهویژه اقدام به سربازگیری کردهاند.
به گفته کارشناسان، بارزترین و موفقترین اين گروهها، پيش از اين داعش خوانده میشد و اکنون مدتیاستکه خود را «خلافت اسلامی» یا «دولت اسلامی در عراق و شام» مینامد.
برای مبارزه با این گروهها باید نحوه عملکردشان در شبکههای اجتماعی بررسی شود تا بتوان راهکارهای مبارزه با آنان را یافت.
باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، روز پنجشنبه ۲ بهمنماه ۱۳۹۳ (۲۲ ژانويه ۲۰۱۵) با سه بلاگر که کانالهای یوتیوب آنها میلیونها مشترک دارد، درباره مهمترین نگرانی مخاطبانشان که عمدتا اخبار را از رسانههای سنتی دنبال نمیکنند، گفتگو کرد.
به نوشته واشنگتن پست، این گفتگو بخشی از تلاش آقای اوباما است برای گسترش ارتباط با جوانانی که از رسانههای سنتی برای دریافت پیام مقامات حکومتی استفاده نمیکنند. اما همواره این مقامات نیستندکه با جوانان عصر شبکه ای اجتماعی تماس میگيرند. گروههای افراطی مانند «دولت اسلامی...» در این عرصه بسیار پیشرواند.
نشریه عربزبان قدسالعربی در مقاله ای تحلیلی میگويد هماکنون «دولت اسلامی...» با استفاده از شبکههای اجتماعی و هشتگهای خاص رسانههای سنتی را برای القای اهداف افراطی و سربازگیری دور زده و با سرعت در بین جوانان جا باز میکند.
روشهای ارتباطگیری «دولت اسلامی...» بهقدری مؤثر است که شرکتهای تبلیغاتی و دستگاههای روابط عمومی کشورهای بزرگ یارای همآوردی با آنرا ندارند.
گوناگونی پیامهای «دولت اسلامی...» بر پایه نوع مخاطب، گروه سنی خاص و سکونت در کشورهای متفاوت تنظیم میشود. مثلا برای سربازگیری در بین جوانان مقيم کشورهای غربی از#sykespicotover استفاده میشود که اشارهای به قرار داد سری بین دولتهای بریتانیا و فرانسه در اوایل قرن بیستم است مبنی بر ترسيم مرزهای کشورهای خاورمیانه بین این دو دولت.
گفته میشود «دولت اسلامی...» با استفاده از شبکههای اجتماعی، از حدود ۸۰ کشور سربازگيری کرده است. این نشریه می افزاید، داعش برای تغییر نام خود از دولت به خلافت اسلامی به شبکههای اجتماعی متوسل شد، اما وقتی متوجه شد که این تغییر نام اقبالی ندارد، اين تلاش را رها کرد و به استفاده از نام «دولت اسلامی... »ادامه داد.
به نوشته قدسالعربی، دولت عراق برای مبارزه با گسترش این گروه در شبکههای اجتماعی، اقدام به قطع اینترنت در برخی مناطق کشور و فیلتر کردن فیسبوک و توئیتر کرد. حتی بریتانیا که گفته میشود بالاترین تعداد پیکارجویان غربی عضو «دولت اسلامی...» را دارد نیز اقدام به وضع مقرراتی کرد تابتواند گرایش شهروندانش به این گروه را ردیابی کند.
شرکتهای توئیتر و فیسبوک نیز نگرانی خود را از سوء استفاده تروريستها از شبکههایشان ابزار داشتهاند و توئیتر حسابهای کاربران مشکوک به عضوگیری و جمع آوری کمک مالی آنها را مسدود کرده است.
سعید دریا، کارشناس فضای مجازی ،در گفتگو با صدای آمریکا گفت، نباید بخاطر رهگیری حسابهای کاربری متعلق به این گروهها سانسوری اعمال شود و تنها باید از باز توزیع آنها جلوگیری کرد. وی گفت، «مساله آزادی بیان در همه جای دنیا اهمیت دارد بهویژه در دنیای غرب، و در زمینه مقابله با این گروه دو نظر هست، مخالفین سانسور و کسانی که میگویند باید از شهرونداندر برابر گرفتار شدن در دام این گروهها حمایت کرد. من با گروه اول موافقم زیرا در صورت اعمال سانسور ، اين نکته که چه مطالبی سانسور شود و چه نشود خود دردسرهای ديگری بدنبال دارد. حتی اگر بهدستمان هم برسد نباید آنرا باز توزیع کنیم و لایک بزنیم و یا به شراکت بگذاريم. حتی توضیح هم نبايد بدهیم زیرا این خود یک نوع پخش کردن آن است.»
روز سهشنبه ۷ بهمنماه (۲۷ ژانويه)، مارک والاس دیپلمات سابق و مدیر موسسه مبارزه با افراطگرایی، در جلسه کمیته امور خارجه مجلس نمایندگان حضوريافت و به ارائه راهکارهایی برای مبارزه با نفوذ گروههای افراطی در توئیتر پرداخت که یکی از مهمترین شبکههای اجتماعی است.
به گفته آقای والاس موسسه متبوعش و مثلا وزارت خارجه میتوانند مدت زمان لازم برای بررسی پیشینه حساب توئیتری اشخاص را بهشدت کاهش دهند یا توئیتر میتواند پروتکل ویژهای برای دریافت گزارشهای مربوط به گروههای افراطی ایجاد کند.
آقای والاس راه حلهای دیگری نيزارائه کرد، از جمله ایجاد سیاست شفاف و عمومی جدیدی در نحوه مبارزه با گروههای افراطی؛ یا تایید حسابهای توئیتری به شکلی که در صورت بستن يک حساب، این گروهها با نامی دیگر حساب جدیدی باز نکنند، یا استفاده از فنآوری برای جلوگیری از ارسال پیامهای تهدیدآمیز.