در دومین روز ثبت نام داوطلبان نامزدی انتخابات، محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری پیشین ایران، مشهورترین چهره ای بود که ثبت نام کرد. حضور او جنجالی و با برخی حواشی همراه بود. از سوی دیگر، محمد جواد ظریف بار دیگر تاکید کرده که در انتخابات نامزد نمیشود. این تحرکات درحالی صورت میگیرد که به نظر میرسد جریان مدافع تحریم انتخابات در داخل ایران، امسال بیش از گذشته فراگیر شده است.
- اشاره ضمنی به تحریم انتخابات در صورت رد صلاحیت از سوی احمدی نژاد
محمود احمدی نژاد که بین سالهای ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ رئيس جمهوری ایران بود و در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۶ رد صلاحیت شد، روز چهارشنبه ۲۲ اردیبهشت با حضور در وزارت کشور ثبت نام کرد. در بدو ورود، حامیان او با شعار «اصلاحطلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا» او را تا ساختمان وزارت کشور در خیابان فاطمی تهران مشایعت کردند. این شعار در اعتراضات سه سال گذشته از سوی معترضان به جمهوری اسلامی مطرح شد و به نظر میرسد حامیان احمدی نژاد قصد دارند این شعار را از آن خود کنند. از سوی دیگر در زمان ورود احمدی نژاد به ساختمان وزارت کشور، همراهان او با ماموران امنیتی درگیری کوچکی داشتند. این رئیس جمهوری سابق که پیشتر رابطه بسیار خوبی با رهبر جمهوری اسلامی داشت و حالا سعی میکند خود را متفاوت از سایر مقامات جمهوری اسلامی نشان دهد، همچنین عنوان کرد که در صورت رد صلاحیت مجدد، از هیچ کاندیدای دیگری حمایت نخواهد کرد.
- اظهارات خامنهای که به نفع رئیسی تفسیر شد
رسانههای ایران اظهاراتی از آیت الله علی خامنهای در سهشنبه شب را منتشر کردند که برخی آن را به نفع ابراهیم رئيسی، رئيس فعلی قوه قضائیه ایران تعبیر کردهاند. از آقای رئیسی به عنوان کاندیدای احتمالی محافظهکاران یاد میشود.
آقای خامنهای در تازهترین اظهارنظر خود، به اظهارات قبلی درباره جوان بودن نامزدهای انتخابات اشاره کرد و گفت که منظورش از جوانان، گروه سنی ۳۰ یا ۳۵ ساله نبوده بلکه دنیادیدگان و صاحبان تجربه ای بوده که به جوانان مومن و انقلابی ایمان واعتقاد داشته باشند و به جوانان فرصت فعالیت بدهند.
اشاره قبلی آقای خامنهای موجب شده بود که برخی افراد محافظه کار و مایل به شرکت در انتخابات، ابراهیم رئیسی ۶۰ ساله را برای ریاست جمهوری مسن بدانند. هفته پیش شورای نگهبان در اطلاعیهای که به عقیده دولت روحانی وجاهت قانونی ندارد اعلام کرد افراد بالای چهل سال میتوانند نامزد انتخابات شوند.
بخش دیگری از سخنان سهشنبه شب خامنهای نیز مورد توجه تحلیلگران قرار گرفت. او مدعی شد که در این دوره هم مانند دوره های گذشته درباره حضور نامزدها نظر نمی دهد. این ادعا در حالی است که پیشتر حسن خمینی اعلام کرد با رهبر جمهوری اسلامی در باره نامزدشدن در انتخابات ریاست جمهوری مشورت کرده و آیت اله خامنه ای او را از این کار منع کرده است. در آن زمان دفتر رهبری هم سخنان حسن خمینی را تکذیب نکرد.
- صدای بلند تحریمها از داخل ایران
به نظر میرسد در این دوره از انتخابات افراد بیشتری به نسبت گذشته در داخل ایران، تمایلی به شرکت در انتخابات نداشته باشند و حتی فعالان سیاسی از داخل ایران رساتر از گذشته و علنی از تحریم انتخابات میگویند. ابوالفضل قدیانی فعال سیاسی که در سالهای اخیر چندبار بازداشت و زندانی شد، در یک نامه جدید خواستار تحریم انتخابات شد. آقای قدیانی دیدگاه خود را در قالب یک یادداشت در سایت تحلیلی زیتون با عنوان «انتخابات ۱۴۰۰؛ بالاتر از سیاهی رنگی نیست» منتشر کرد.
او با بیان اینکه «ملت ایران نیک دریافتهاند که صندوقهای رأی باعث تحول قابل اعتنایی در حال و روز این مرز و بوم نمیشوند»، نوشت که «رییسجمهوری که نقشش از رییس دفتر یا تدارکاتچیِ ولیفقیه تجاوز نمیکند، نمیتواند رویههای مخرّبی را که در کشور به دست نهاد ولایتفقیه نهادینه شده است، تغییر دهد.»
- ظریف نمیآید
محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران چهره ای است که برخی اصلاح طلبان و مقامات دولت حسن روحانی امیدوار بودند نامزد انتخابات شود. او امروز نیز در یک پست اینستاگرام گفت که حضورش در انتخابات به خیر و صلاح مُلک و ملت نیست. این چندمین بار است که آقای ظریف میگوید تمایلی برای شرکت در انتخابات ندارد. در ماه اخیر، انتشار یک فایل صوتی باعث حملاتی از سوی محافظهکاران به او و حتی سرزنش وزیر خارجه از سوی رهبر جمهوری اسلامی شد.
* * *
براساس برنامه انتخابات ریاست جمهوری در ایران، داوطلبان نامزدی تا روز شنبه ۲۵ فرصت دارند و بعد از پایان ثبتنام، شورای نگهبان حداکثر ده روز فرصت دارد که نامزدهای تائید صلاحیت شده را معرفی کند. نظارت شورای نگهبان برای تعیین واجدین شرایط نامزدی انتخابات ریاست جمهوری یکی از مواردی است که باعث میشود تا انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران بر طبق موازین بینالمللی، آزاد نباشد.
وزارت کشور میگوید در روز دوم ثبت نام، ۵۷ نفر ثبت نام کردند که از دیگر چهرههای شناخته شده میتوان به صادق خلیلیان، محمد عباسی و رستم قاسمی اشاره کرد که همه آنها به ترتیب وزرای کشاورزی، ورزش و نفت در دولت محمود احمدی نژاد بودند.
قرار است انتخابات ریاست جمهوری ایران روز ۲۸ خرداد برگزار و جانشین حسن روحانی که هشت سال رئیس جمهوری بود، مشخص شود.