تنها ساعتی به انتخابات ریاست جمهوری باقی مانده است. در ادامه گفت و گوهای صدای آمریکا درباره این انتخابات و نگاه صاحبنظران غربی، ستاره درخشش، رئیس بخش فارسی صدای آمریکا در گفتگویی اختصاصی با الیوت آبرامز معاون مشاور پیشین امنیت ملی آمریکا، نظر او را درباره انتخابات ریاست جمهوری در ایران جویا شد. آقای آبرامز با تشریح دیدگاههای خود، معتقد است شانس رئیسی در این انتخابات بیشتر است.
مشروح این گفتگو را در زیر بخوانید:
ستاره درخشش: در جریان مبارزات انتخاباتی مشاهده کردیم که حسن روحانی رئیس جمهوری ایران رقبای اصولگرای خود را مورد حمله قرار می داد. به نظر شما ایا این یک شکاف واقعی درون جناحی است یا تنها تاکتیک انتخاباتی؟
الیوت آبرامز: نظر من روحانی از این امر واهمه دارد که انتخابات رابه سرقت ببرند و می خواهد تلویحاً به رهبر جمهوری اسلامی بگوید که من ساکت نخواهم شد و اگر این انتخابات از رأی دهندگان گرفته شود و به رئیسی داده شود مشکل واقعی بروز خواهد کرد.
درخشش: پس پیش بینی شما چیست؟ برخی می گویند روحانی برنده است
آبرامز: اگر انتخابات آزاد بود، روحانی برنده می شد؛ اما این انتخابات آزاد نیست. شانس پیروزی رئیسی بیشتر است؛ چون رهبر این می خواهد که او برنده شود. زیرا اگر رئیسی بازنده شود در اینصورت از حلقه جانشینی رهبر خارج خواهد شد که برای رژیم مناسب نیست
بنظر من در حال بررسی هستند که در انتخابات دستکاری کنند و برای رئیسی برنامه ریزی می کنند. آیت الله خامنه ای اخیراً هشدار داده است که هیچ نوع تظاهراتی بعد از انتخابات مجاز نخواهد بود و نتیجه انتخابات هرچه باشد باید مورد قبول واقع شود.
اگر انتخابات آزاد بود و شمارش آرا به درستی انجام می گرفت نیازی به این نوع هشدارها نبود و تنها دلیلی که پیشاپیش انتخابات این اخطار داده شده این است که می خواهند از اعتراضات علیه برنده شدن رئیسی جلوگیری کنند. به نظر من امکان برنده شدن رئیسی زیاد است.
درخشش: حسن روحانی تلاش کرده است که معاملات تجاری را که گفته می شود ایران قرار بود در پی توافق هسته ای به آن دست یابد، با سر و صدا ی زیاد بسیار مهم جلوه دهد. ولی آیت الله خامنه ای این موضوع را رد کرده است. دلیل این اختلاف که حالا آغاز شده چیست؟
آبرامز: یکی از راه هایی که توافق هسته ای به مردم قبولانده شد این بود که می گفتند ما برای رونق اقتصادی و سرمایه گذاری و گسترش تجارت به آن نیاز داریم. بی تردید توافق هسته ای نتایجی هم داشته و از طریق آن به مقادیری پول دست یافته اند ولی این آن معدن طلایی نبود که به مردم وعده داده شد.
گزارش تلویزیون از این گفت و گو را اینجا ببینید:
به نظر من یک از دلایل آن این بود که خوشبختانه آمریکا تحریمها را بطور کامل لغو نکرد وهنوز هم تحریم هایی باقی است، بسیاری از شرکتهای اروپایی و دیگر شرکتها بخاطر اینکه بیم آن را دادند که ممکن است مورد تحریم قرار بگیرند از معامله با ایران خودداری کردند. می دانید که مدرکی وجود دارد که بعضی از شرکتهای اروپایی نه میلیونها، بلکه میلیاردها دلار بخاطر تخلف از قانون تحریمها متحمل جریمه شدند.
بنابراین بانکهای اروپا باید خیلی با احتیاط عمل می کنند و روش صبر و انتظار را در پیش گرفتند. در سال ۲۰۱۶ می گفتند بینیم ترامپ چه خواهد کرد. تحریمها بقوت خود باقیست و فکر می کنم از توسط کنگره حتی تحریمها بیشتر شود.
درخشش: شما به شرکتهای اروپایی اشاره کردید پیش بینی شما از معاملاتی که درباره آنها تبلیغ زیادی شده، چیست، مثل معاملاتی که برای توتال، پوژو و ایرباس انجام گرفته است.
آبرامز: به نظر من آنها خیلی مایلند وارد این بازار شوند، ایران بازار خوبی است بخصوص با جمعیت ۷۰ میلیونی؛ چه کسی نمی خواهد وارد این بازار شود؟ بخصوص که ایران هم کشور فقیری نیست. ولی به نظر من بعضی از شرکتها همچنان با احتیاط پیش می روند. خوب این شاید تا حدی پیشرفت برای ایران باشد. بعضی از شرکتها تحریم های آمریکا را نادیده می گیرند ولی برخی دیگر به آن توجه دارند.
روابط ایران با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس کلا خوب نیست. سنی های آن بخش از کشورهای خلیج فارس خیلی نگران رفتار ایران هستند. منظور من برنامۀ هسته ای نیست. نگرانی فوری آنها مسئله رفتار نظامی ایران با سلاحهای متعارف در کشورهای اکثرا مسلمان مثل سوریه و یمن است.
برخی شرکتها مجبورند آن را مد نظر داشته باشند مثل ایرباس که از نظر قراردادی باید موافقت آمریکا را بر این معامله با ایران کسب کرده باشند. بوئینگ و ایرباس هر دو از این بابت در یک موقعیت قرار دارند. اما برخی از شرکتهای اروپایی با این مشکل روبرو نیستند.
به هر صورت این طرز تفکر که باید هر چه سریعتر با ایران معامله کنند، درست نیست همۀ اینها با احتیاط گامهایی برداشته اند.
درخشش: سپاه پاسداران بخش عظیمی از اقتصاد ایران را در دست دارد. آیا شما نگران این مسأله نیستید که ممکن است شرکتهای اروپایی با سرمایه گذرای خود در ایران عملاً به سپاه کمک کنند و آیا راهی برای جلوگیری از این فرایند وجود دارد؟
آبرامز: اگر شما در ایران معامله تجارتی بکنید دانسته یا ندانسته با سپاه سروکار دارید. نقش آنها، آن چنان در بخش اقتصادی زیاد است که کمتر می شود معامله ای کرد و با آنها سر و کار نداشت. بنابراین شما مشمول تحریم خواهید شد. شرکتهای اروپایی می گویند پس چه باید کرد؟ آنها این بازار را می خواهند ولی با تحریم از سوی آمریکا مواجهند. این جریان به صورت یک توقف یا ترمزی در برابر سرمایه گذاری اروپایی است .
به نظر من آمریکا باید خیلی شدید تر از این به آنها هشدار بدهد که ممکن است شما از این مسئله آگاهی نداشته باشید که دارید با سپاه معامله می کنید اما به هر صورت هزینۀ آنرا خواهید پرداخت.
درخشش: به نظر شما شانس تغییر رفتار ایران در منطقه پس انتخابات وجود دارد؟ و آیا ممکن است ایران از حمایت و کمک به حزب الله یا گروهها دیگر دست بکشد؟
آبرامز: چنین شانسی وجود ندارد. چون این انتحابات ریاست جمهوری است. رئیس جمهور درواقع کنترل واقعی روی سپاه پاسداران و سپاه قدس و عملیات تجاوز کارانۀ ایران در منقطه ندارد. روحانی بعنوان یک رئیس جمهور اصلاح طلب خود را معرفی کرد. چه فرقی دارد؟ در دوره زمامداری او هیچ تغییری در اوضاع لحاظ حقوق بشر دیده نشد. موسوی و کروبی هنوز در حبس خانگی هستند.
آیا هیچ تغییری در سیاست خارجی ایران در یمن، سوریه، یا عراق مشاهده کرده اید؟ خیر چون رئیس جمهور کنترلی ندارد. بنابراین منطقی نیست که بگوییم اگر روحانی انتخاب شود تغییر ناگهانی در سیاست خارجی و نظامی ایران داده خواهد شد.
درخشش: پرزیدنت ترامپ به زودی به عربستان سعودی می رود. روابط ایران با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را چگونه می بینید؟
آبرامز: روابط ایران با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس کلا خوب نیست. البته با قطر قدری بهتر است، اما سنی های آن بخش از کشورهای خلیج فارس خیلی نگران رفتار ایران هستند. منظور من برنامۀ هسته ای نیست. نگرانی فوری آنها مسئلۀ رفتار نظامی ایران با سلاحهای متعارف در کشورهای اکثرا مسلمان مثل سوریه و یمن است. در بحرین که اکثریت آن شیعه هستند می شود گفت که ایران فعالانه سرگرم عملیات خرابکارانه است. بنابراین نگرانی کشورهای عرب بسیار زیاد است.
این کشورها معتقد بودند که دولت اوباما فقط و فقط به مسأله هسته ای توجه می کرد و نمی خواست دربارۀ سلاحهای متعارف و عملیات تجاوزکارانه ایران و تلاش آن کشور برای هژمونی در منطقه ، صحبت کند.
آنها اکنون معتقدند که آمریکا رئیس جمهور جدیدی دارد که به حرف آنها گوش می دهد و من هم عقیده دارم که آمریکا در جهت عقب راندن ایران اقدامات بیشتری در پیش می گیرد. دل مشغولی اصلی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است جلوگیری از فعالیتهای ایران در منطقۀ خلیج فارس و کل منطقه است.
درخشش: برخی از ناظران مسائل ایران می گویند بهبودی در این روابط ایجاد می شود.
آبرامز: نمی دانم بهبود روابط چگونه می تواند صورت بپذیرد تا زمانیکه ایران سیاستهای خود را که سالهاست دنبال می کند و به گمان من بدتر هم شده، همچنان ادامه بدهد. ما در سال ۲۰۱۷ هستیم.
به نظر من، مسئله دیگر این نیست که آیا ایران تهدیدی برای منطقه است، موضوع اصلی بیشتر این خواهد بود که چه باید کرد؟ در باره تحریم مثلا یک جانبه باشدیا چند جانبه؟ یا از سوی سازمان ملل در سوریه چه باید کرد؟ برای ایجاد ثبات در عراق چه باید کرد؟ در بحرین چه باید کرد؟ برای یمن چه باید کرد تا ایران از کنترل به باب المندب دور بماند؟
مثلا اگر به حضور حزب الله با سربازان ایرانی سپاه پاسداران بنگریم و یا شبه نظامیان شیعه ای که مثلا ایران از افغانستان به سوریه می فرستد، رفتار ایران بدتر شده و این نمی تواند اساسی برای نوعی آشتی باشد.
درخشش: آمریکا ، اسرائیل و ومتحدان عرب آمریکا نگران هستند که ایران همچنان برنامۀ آزمایش موشکهای بالیستیک خودرا متوقف نکرده است. چطور می شود از این برنامه جلوگیری کرد.
آبرامز: به نظر من کار بسیار مشکلی است، و تنها راه مقابله با آن تحریمهایی است که سبب شود ایران هزینۀ بیشتری برای این چنین اقدامات متحمل شود. آنها این کار را می کنند که به نظر رهبر جمهوری اسلامی موشکها از نظر اندازه ، و بُرد وسایر مشخصات تکمیل شوند، و به عقیدۀ من خود را برای حمل کلاهک هسته ای آماده می کنند.
بنابراین نمی دانم به غیر از اینکه سعی کنیم اقداماتی در پیش بگیریم که ایران را مجبور به پرداخت بهای گزاف اقتصادی کند، چه باید کرد.
درخشش: پرزیدنت ترامپ قرار است به زودی به اسراییل برود و با بنیامی نتانیاهو ملاقات کند. آیا ایران جزو موضوعاتی اصلی مورد مذاکره خواهد بود ؟ فکر می کنید از این مذاکرات چه نتیجه ای در ارتباط با مسائل ایران بدست بیاید؟
آبرامز: هر وقت رئیس جمهور با رهبر یکی از کشورهای عرب منطقه، مثل عربستان سعودی، مراکش ، اردن یا هرکشور دیگری و یا اسراییل ملاقات می کند ، ایران از جمله موضوعهای اصلی مذاکره است؛ چون در تمام منطقه ایران بعنوان بزرگترین تهدید امنیتی منطقه بحساب می آید بنابراین من تعجب خواهم کرد اگر در مورد ایران صحبتی نشود.
درخشش: نتیجه ای هم حاصل خواهد شد در ارتباط با مسائل ایران؟
آبرامز: به نظر من، مسئله دیگر این نیست که آیا ایران تهدیدی برای منطقه است، موضوع اصلی بیشتر این خواهد بود که چه باید کرد؟ در باره تحریم مثلا یک جانبه باشدیا چند جانبه؟ یا از سوی سازمان ملل در سوریه چه باید کرد؟ برای ایجاد ثبات در عراق چه باید کرد؟ در بحرین چه باید کرد؟ برای یمن چه باید کرد تا ایران از کنترل به باب المندب دور بماند؟
من فکر می کنم راجع به این مسائل دشوارو عملی صحبت خواهد شد. برای این مشکلات هم پاسخ های سیاسی وهم پاسخ های نظامی هست.
نسخه کامل این گفت و گو را اینجا ببینید: