درخواست ترکیه برای عضویت در بریکس زیر ذره‌بین غرب

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه - آرشیو

با نزدیک شدن به زمان میزبانی اجلاس ۲۰۲۴ سران بریکس توسط روسیه، که از ۲۲ تا ۲۴ اکتبر برگزار می‌شود، درخواست ترکیه برای پیوستن به این گروه زیر ذره‌بین غرب قرار گرفته است.

«بریک» که ابتدا شامل برزیل، روسیه، هند، چین، در سال ۲۰۰۹ شکل گرفت، یک باشگاه غیررسمی برای به چالش کشیدن نظم جهانی تحت رهبری آمریکا و متحدان غربی آن بود.

آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۰ به آن ملحق شد و «بریکس» شکل گرفت.

برخی تحلیلگران می‌گویند درخواست عضویت ترکیه در این گروه بیشتر به بازی با هر دو طرف می‌ماند تا به چالش کشیدن متحدان غربی‌اش، اما برخی هم ابراز نگرانی می‌کنند که آنکارا آشکارا در حال دور شدن از غرب است.

آسلی آیدینتاسباس، از اندیشکده بروکینگز در ایالات متحده و اروپا، به بخش ماندارین صدای آمریکا گفت: «سعی ترکیه برای عضویت در بریکس نمونه دیگری از دور شدن این کشور از جامعه (کشورهای متحد) دو سوی آتلانتیک است.»

ترکیه هفته گذشته درخواست رسمی پیوستن به گروه بریکس را ارائه داد. با این اقدام گمانه‌زنی‌های قبلی را تائید کرد که آنکارا چنین درخواستی را مطرح خواهد کرد، چرا که کرملین در ژوئن از «علاقه ترکیه به کار بریکس» استقبال کرده بود.

این اقدام ترکیه بی‌سابقه است، چرا که این نخستین‌باری است که یکی از اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و نامزد پیوستن به اتحادیه اروپا برای عضویت در گروه بریکس، که تحت سلطه روسیه و چین است، درخواست می‌د‌هد.

ناتو یک اتحاد سیاسی و نظامی متشکل از ۳۲ کشور است که ایالات متحده برای امنیت جمعی علیه اتحاد جماهیر شوروی سابق ایجاد کرد. این نهاد همچنین به عنوان راهی برای مشاوره، همکاری، حل اختلاف و مدیریت بحران با کشورهای عضو عمل می‌کند.

هدف بریکس به چالش کشیدن سلطه سیاسی و اقتصادی کشورهای عمدتا غربی و توسعه یافته است. منتقدان می‌گویند که بریکس برای دستیابی به موفقیت‌ تقلای زیادی می‌کند و دولت‌های مستبد و فاسدی را که به دنبال خاموش کردن مخالفان هستند، متحد می‌کند.

مرداد ماه امسال نیز، یک روز پس از سفر ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه به جمهوری آذربایجان، باکو به‌طور رسمی درخواست عضویت در بریکس را داد.

جمهوری اسلامی ایران، مصر، اتیوپی و امارات در ژانویه گذشته به بریکس پیوستند و عربستان سعودی نیز گفته است در حال ارزیابی عضو شدن یا نشدن در بریکس است.