خبرگزاری رویترز روز پنجشنبه ۲۱ تیر در گزارشی با تاکید بر اینکه قاچاق نفت از اقلیم کردستان عراق به ایران رونق یافته، گزارش داد که آمریکا نیز مشغول بررسی این موضوع است که آیا تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی نیز نقض می‌شود یا خیر.
به نوشته رویترز، روزانه صدها تانکر نفت از اربیل، پایتخت اقلیم کردستان عراق، به ایران و ترکیه قاچاق می‌شود و انتقال این محموله‌ها از زمان بسته شدن خط لوله صادرات رسمی در سال گذشته میلادی افزایش یافته است.
بر اساس این گزارش، این محموله‌های نفتی با تخفیف به ایران عرضه می‌شود.
رویترز افزود: بیش از یک هزار نفتکش روزانه دست‌کم ۲۰۰هزار بشکه نفت را حمل می کنند که ماهیانه حدود ۲۰۰ میلیون دلار درآمد دارد. به گفته مقامات، مقیاس این صادرات غیررسمی یکی از دلایلی است که عراق برای پایبندی به کاهش تولید اوپک در سال جاری دچار مشکل بوده است.
مقامات جمهوری اسلامی و ترکیه به درخواست‌ها رویترز برای اظهار نظر پاسخ ندادند. عاصم جهاد، سخنگوی وزارت نفت عراق، گفت که انتقال نفت از سوی اقلیم کردستان عراق مورد تایید بغداد نیست و تنها بازاریاب دولتی نفت مجاز به فروش نفت خام عراق است.
جیم کران از «مؤسسه بیکر» در دانشگاه «رایس» به رویترز گفت تحمل اوپک برای قاچاق در حال کاهش است.
این خبرگزاری اشاره کرد که قاچاق نفت به ایران از اقلیم کردستان عراق همچنین می‌تواند روابط با ایالات متحده را تیره کند.
افزایش قاچاق نفت به دنبال توقف صادرات این کالا از اقلیم کردستان عراق از طریق خط لوله عراق-ترکیه در مارس ۲۰۲۳ و پس از آن که حکم دادگاه بین المللی به درخواست دولت فدرال عراق برای تعلیق صادرات موافقت کرد، افزایش یافت.
اقلیم کردستان عراق تا سال گذشته میلادی حدود ۴۵۰هزار بشکه در روز را از طریق خط لوله رسمی عراق به ترکیه صادر می‌کرد که از شهر نفتی کرکوک عراق به بندر «جیهان» ترکیه می‌رسید. این اقدام با اعتراض دولت عراق مواجه شد و یک دادگاه بین‌المللی نیز همسو با موضع بغداد رای داد. دولت عراق گفته بود که ترکیه بدون رضایت بغداد واردات نفت از اقلیم کردستان عراق را با دولت اقلیم هماهنگ کرد و این امر برخلاف معاهده ۱۹۷۳ است.
رویترز جزئیات این تجارت پررونق را از طریق گفتگو با بیش از ۲۰ تن، از جمله مهندسان نفت در اقلیم کردستان عراق، تاجران، مقامات دولتی، سیاستمداران، دیپلمات‌ها و منابع صنعت نفت جمع آوری کرد.
هیوا محمد، یکی از مقامات ارشد «اتحادیه میهنی کردستان»، یکی از دو حزب حاکم در اقلیم کردستان عراق گفت که نفت با اطلاع دولت‌های منطقه و فدرال از گذرگاه های مرزی عبور می کند.
یک مقام آمریکایی به رویترز گفت که واشنگتن در حال بررسی تجارت نفت برای ارزیابی پایبندی‌ها به تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی است.
علی حمه صالح، قانونگذار منطقه‌ای که تا زمان انحلال پارلمان اقلیم کردستان عراق در سال ۲۰۲۳ میلادی رئیس کمیته نفت بود، گفت: «هیچ ردی از درآمدهای نفتی نیست.»
یک مقام وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «تحریم‌های ایالات متحده علیه (حکومت) ایران پابرجاست و ما به طور منظم با شرکای خود در مورد مسائل اجرای تحریم‌ها در ارتباط هستیم، اما جزئیات این گفتگوها را بیان نمی‌کنیم.»
یک مقام ارشد وزارت منابع طبیعی اقلیم کردستان عراق گفت: «تولید نفت در این منطقه ۳۷۵ هزار بشکه در روز است که از این میزان ۲۰۰ هزار بشکه به ایران و ترکیه حمل می‌شود و بقیه در داخل پالایش می‌شود.»
این مقام مسئول که به دلیل حساسیت موضوع از ذکر نامش خودداری کرد، گفت: «هیچکس نمی‌داند چه اتفاقی برای درآمدهای حاصل از قاچاق ۲۰۰ هزار (بشکه نفت) به خارج از کشور یا فروش مشتقات نفتی به پالایشگاه‌های منطقه می‌آید.»
رویترز می‌گوید نتوانسته است تعیین کند که ایران که به دلیل تحریم‌ها در فروش محصولات نفتی خود با مشکل مواجه است، چه چیزی از این تجارت قاچاق بدست می‌آورد و یا چه کسی نفت را در ایران دریافت می‌کند.
هیوا محمد، عضو اتحادیه میهنی کردستان، گفت که قاچاق نفت از اقلیم کردستان عراق برای پالایش بنزین به ایران فرستاده شده است.
در همین حال، وزارت نفت پاکستان از اظهار نظر در این باره خودداری کرد و مقامات حکومت طالبان نیز به درخواست رویترز برای اظهار نظر پاسخ ندادند.
این گزارش در حالی منتشر می‌شود که پیشتر نیچروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق در اردیبهشت ماه امسال به ایران سفر کرد و با مقامات بلندپایه جمهوری اسلامی از جمله ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور سابق، و همچنین علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، دیدار و گفت‌و‌گو کرد.