آیا پرزیدنت ترامپ می‌تواند پیش از ترک ریاست جمهوری، خود را عفو کند؟

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، در دفتر کار خود در کاخ سفید (عکس از آرشیو)

این پرسش که آیا رئیس جمهوری ایالات متحده که اختیار عفو دارد می‌تواند خودش را هم مورد عفو قرار دهد یا نه، زمانی فقط بحثی در محافل حقوقی و دانشگاهی بود. ولی بخش انگلیسی صدای آمریکا در گزارشی این امکان را در سایه دومین استیضاح پرزیدنت ترامپ مورد بررسی قرار داده است.

این گزارش که روز پنجشنبه ۲۵ دی منتشر شده است، می‌گوید پرزیدنت ترامپ در سال ۲۰۱۸ و در سایه تحقیقات در مورد دخالت روسیه در انتخابات گفته بود او حق دارد خودش را مورد عفو قرار دهد.

شماری از کارشناسان حقوقی پرزیدنت ترامپ بر این باورند خود را عفو کردن، به معنای پذیرش تقصیر است و از این رو آن را توصیه نمی‌کنند. حتی ممکن است وزارت دادگستری دولت جو بایدن، علیه پرزیدنت ترامپ و عفو او توسط خودش اقامه دعوا کند و او را مورد تعقیب قضایی قرار دهد.

در متن قانون اساسی ایالات متحده در مورد اختیارات عفو، آمده است که رئیس جمهوری از قدرت «تخفیف مجازات و یا عفو در مورد اتهام‌ها علیه ایالات متحده - مگر آن که در مورد استیضاح باشد - برخوردار است.»

جفری کراوچ، استاد حقوق دانشگاه آمریکایی و نویسنده کتابی در مورد قدرت عفو ریاست جمهوری، می‌گوید: «هیچ رئیس جمهوری در آمریکا تاکنون خود را عفو نکرده است و در نتیجه هیچ‌ سابقه‌ای در این مورد در دست نداریم.»

این گزارش می‌گوید در همین حال شماری دیگر از کارشناسان حقوقی می‌گویند اگر رئیس جمهوری آمریکا قدرت عفو مجازات‌های فدرال را دارد، پس باید بتواند خودش را هم عفو کند.

استیو مالروی، استاد حقوق دانشگاه ممفیس، می‌گوید: «استفاده از واژه عفو، معمولا به این معناست که شخصی، یک شخص دیگر را مورد عفو قرار می‌دهد. این معنایی است که به لحاظ تاریخی درک شده است.» او همچنین افزود که علاوه بر این، عفو کردن خود، مغایر با یک اصل حقوقی آمریکایی است - اصلی که ریشه در حقوق بریتانیا دارد و می‌گوید هیچ‌کس نمی‌تواند قاضی پرونده خودش باشد.

به طور معمول وقتی پرزیدنت فرمان عفو صادر می‌کند، شخص عفو شده در مورد دقیق و خاصی مورد عفو قرار می‌گیرد. ولی کارولاین میلا کوربن، استاد حقوق دانشگاه میامی، در این باره می‌گوید، احتمال دارد پرزیدنت ترامپ - بر اساس فرمان عفو ریچارد نیکسون که در مورد تمامی جرائم علیه ایالات متحده مورد عفو قرار گرفت - یک عفو «سفید امضاء»، برای خودش صادر و آماده کند.

این گزارش می‌گوید یک مورد که مسبوق به سابقه است، عفو رئیس جمهوری توسط معاون رئیس جمهوری است. ریچارد نیکسون در سال ۱۹۷۴ از ریاست جمهوری استعفا کرد و جرالد فورد، معاون او، پس از رسیدن به مقام ریاست جمهوری او را عفو کرد. ولی در مورد پرزیدنت ترامپ، چنین احتمالی مطرح نشده است.