سویه جدید کووید-۱۹ که برخی آن را «اریس» نام گذاشته‌اند در آمریکا غالب شده است. اما اگر چه میزان ابتلا و بستری شدن در بیمارستان بالاتر رفته است، ولی شماری از کارشناسان هشدار داده‌اند که ممکن است «اریس» تنها دلیل افزایش اخیر موارد ابتلا نباشد.
در واقع هنوز نمی‌توان رابطه مستقیم بین اریس و موج جدید را نتیجه‌گیری کرد و مشخص نیست که این موج چه زمانی به اوج خود برسد. آن چه مشخص است این است که اریس، شامل جهش‌های ژنتیکی است که به آن مزیت گسترش بیشتر و دور زدن بهتر سیستم ایمنی بدن را می‌دهد.
میزان بستری شدن در بیمارستان در آمریکا که به طور متوسط هفته‌ای ۹ هزار نفر است هنوز به روزهای ابتدایی همه‌گیری کرونا نرسیده است و تعداد بیمارانی که به تازگی در بیمارستان بستری شده‌اند بسیار کمتر از تابستان گذشته است که در ماه‌های ژوئیه و اوت هر هفته بین ۳۵ تا ۴۵ هزار نفر بود.
- آن‌چه از «اریس» می‌دانیم
این سویه جدید که نام علمی آن ای.جی۵ است و زیرمجموعه امیکرون محسوب می‌شود، از هفته پیش در دست‌کم ۵۱ کشور گزارش شده است و سازمان بهداشت جهانی نیز آن را به عنوان سویه‌ای «قابل‌توجه» با دقت تحت نظر گرفته است.
اریس از نوادگان گروهی از سویه‌های کروناویروس با برچسب «ایکس‌بی‌بی»، از زیرمجموعه‌های امیکرون است که در اواخر سال ۲۰۲۱ به وجود آمدند.
هرچند سرعت انتشار «اریس» بالا است، ولی به نظر می‌رسد خطرناک‌تر از بقیه نباشد و علائمش مشابه علائم ناشی از سویه‌های دیگر از جمله آبریزش بینی، سردرد، خستگی، گلودرد و عطسه است.
پزشکان می‌گویند افرادی که مسن‌تر هستند، سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا به چندین بیماری دیگر مبتلا هستند، در معرض خطر بیشتری برای عوارض شدیدتر این سویه قرار دارند.
در آمریکا و بسیاری دیگر از کشورهای جهان به دلیل واکسیناسیون و ابتلاهای قبلی، جمعیت زیادی از محافظت گسترده در برابر علائم وخیم برخوردار هستند و دسترسی به درمان‌هایی مانند داروی ضد ویروسی «پکسلووید» ساخت شرکت فایزر می‌تواند خطر بستری شدن در بیمارستان و مرگ را در صورت مصرف زودهنگام کاهش دهد.
- «اریس» در ایران
در ایران، وزارت بهداشت گفته است که سویه «اریس» هنوز در کشور مشاهده نشده است. معاون وزارت بهداشت گفته است: «ما هر روز در استان‌های مختلف تعدادی نمونه گیری انجام می‌دهیم تا موج‌های جدید را پیش بینی کنیم و در سه چهار هفته گذشته سویه جدیدی در ایران نداشتیم.»
این ادعا به دلیل سابقه سوءمدیریت کرونا در ایران با شک و تردید پزشکان و کارشناسان بهداشتی روبرو شده است.
چندی پیش روزنامه «واشنگتن پست» با استناد به مدارکی از مراکز درمانی در ایران گزارش داد که جمهوری اسلامی در اقدام برای هشدار کرونا به مردم در آغاز همه‌گیری «کند و با تأخیر» عمل کرد.
حتی رئیس سازمان پدافند غیرعامل نیز به تأخیر در اعلام ورود کرونا به کشور اذعان کرد و گفت: «کرونا را زمانی کشف کردیم که چند فوتی داشتیم.» غلامرضا جلالی گفته بود این موضوع یعنی «سیستم دیده‌بانی سلامت ما مرخص است.»
- واکسن‌ها و درمان‌های موجود در ایران و جهان
در مورد دسترسی به واکسن و روش‌های درمانی نیز، به دلیل ممنوعیت واکسن‌های ام‌آر‌ان‌ای توسط علی خامنه‌ای و ممنوعیت واردات داروی فایزر که همه در مطالعات متعدد اثرگذاری بالای خود را ثابت کرده‌اند، ایران از سایر کشورها عقب مانده است.
در حال حاضر، مقامات بهداشتی و تولیدکنندگان دارو در آمریکا از ماه ژوئن در تکاپو برای تولید واکسن‌هایی هستند که زیرمجموعه‌های جدی. امیکرون از جمله «اریس» را نیز در بر بگیرد.
انتظار می‌رود عموم مردم بتوانند از پاییز امسال واکسن‌های به‌روز‌شده را بزنند.
بسیاری از کشورهای دنیا برای مقابله با آن از واکسن‌های جدید دوظرفیتی مبتنی بر «ام‌آر‌ان‌ای» استفاده می‌کنند ولی مصطفی قانعی، عضو کمیته ملی واکسن کرونا در ایران چندی پیش گفت که «نیازی نیست برای هر جهش ویروس، یک واکسن جدید ساخته شود.»
پیشتر نیز یونس پناهی، معاون تحقیقات و فن‌آوری وزارت بهداشت ایران گفته بود که ایران نیز مانند دیگر کشورها از «واکسن‌های موجود» استفاده می‌کند.
این در حالی است که در ایران تنها واکسنی که برای مقابله با امیکرون وجود دارد، «برکت پلاس» است؛ واکسنی که تنها دو پیش‌مقاله از آن منتشر شده است. خود واکسن برکت هم که در خرداد سال ۱۴۰۰مجوز‌گرفت هنوز مقاله فاز سوم آزمایش‌های بالینی‌اش در دسترس نیست
مقامات بهداشتی جمهوری اسلامی ایران به جای واردات واکسن‌ها و داروهای مؤثر، تمرکز خود را بر تولید واکسن‌های داخلی متمرکز کردند.
در آغاز، شماری از مقامات بهداشتی، دلیل ممنوعیت واکسن‌های ام‌آر‌ان‌ای را «جدید بودن» این فن‌آوری عنوان کردند و گفتند مردم «موش آزمایشگاهی» نیستند ولی جمهوری اسلامی ایران هم پس از مدتی شروع به ساخت واکسنی با فن‌آوری مشابه کرد.
اکنون با گذشت نزدیک دو ماه از پایان فاز نخست مطالعات بالینی واکسن کووید مبتنی بر ام‌آر‌ان‌ای کُرناپسین، هنوز تکلیف فازهای دوم و سوم مطالعات بالینی این واکسن مشخص نشده است.
محمدرضا صالحی، محقق اصلی مطالعات بالینی واکسن کُرناپسین، می‌گوید تصمیم‌گیری درباره فازهای دوم و سوم مطالعات بالینی واکسن کُرناپسین هنوز به قطعیت نرسیده است.