خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از منابع آگاه از تلاش جمهوری اسلامی ایران برای بازگرداندن ۲۵ میلیون بشکه نفت از چین نوشت: این میزان نفت به ارزش ۱.۷ میلیارد دلار، به دلیل تحریمهای اعمال شده توسط آمریکا، از ۶ سال پیش در بنادر چین معطل مانده است.
خبرگزاری رویترز این خبر را به نقل از «سه منبع ایرانی» و «یک منبع چینی» گزارش داده است.
تحلیلگران معتقدند دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری منتخب ایالات متحده، که قرار است روز اول بهمن به کاخ سفید بازگردد، مانند دوران نخست ریاست‌جمهوری خود تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران را تشدید خواهد کرد تا درآمد رژیم تهران محدود شود.
چین می‌گوید تحریمهای یک‌جانبه را به رسمیت نمی‌شناسد و در سال‌های اخیر حدود ۹۰ درصد از صادرات نفت ایران را با تخفیف خریداری کرده که میلیاردها دلار صرفه‌جویی برای پالایشگاه‌های این کشور به همراه داشته است.
اما نفت معطل‌مانده در بنادر چین به ارزش ۱.۷۵ میلیارد دلار به قیمت کنونی، چالش‌هایی را که جمهوری اسلامی ایران برای فروش نفت حتی در چین با آن مواجه شده است، برجسته می‌کند.
وزارت خارجه چین در پاسخ به خبرگزاری رویترز در مورد این میزان نفت در بنادر این کشور گفت که همکاری پکن با تهران «مشروع» است ولی از اظهار نظر بیشتر خودداری کرد. وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران نیز به پرسش‌های رویترز پاسخ نداده است.
در سایه تشدید تحریمهای غرب، جمهوری اسلامی ایران توانسته است با تکیه بر نفتکش‌هایی که فعالیت‌شان را پنهان می‌کنند، تجارت جهانی نفت خود را پیش ببرد. بیشتر نفت ایران که به چین فروخته می‌شود، به‌عنوان نفت غیرایرانی در بنادر چین ثبت می‌شود.
دو منبع از منابع آشنا به این موضوع به رویترز گفته‌اند شرکت ملی نفت ایران با استفاده از معافیت‌هایی که از سوی آقای ترامپ به بنادر چین داده شده بود، نفتی را که اکنون معطل مانده است به عنوان نفت ایران ثبت کرد.
به گفته این منابع، شرکت ملی نفت ایران، نفت را در بنادر دالیان و ژوشان در شرق چین و در مخازنی که اجاره کرده بود، ذخیره کرد. اجاره این مخازن به شرکت ملی نفت ایران اجازه می‌‌داد تا با انطعاف بیشتری نفت را در چین بفروشد و یا آن را به دیگر خریداران در منطقه ارسال کند.
در اوایل سال ۲۰۱۹، دولت ترامپ معافیت موقت چند کشور از تحریم نفت ایران را تمدید نکرد. این معافیت‌ها به این دلیل اعطاء شده بود تا از یک سو، هشت کشور تایوان، ژاپن، هند، کره جنوبی، چین، ترکیه، ایتالیا و یونان فرصت جایگزین کردن فروشندگان دیگر با ایران را داشته باشند و از سوی دیگر، قیمت نفت با آغاز تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی افزایش ناگهانی نداشته باشد.
سه منبع نیز به رویترز گفتند از همان موقع، نفت مانده در چین خریدار پیدا نکرد، گمرک چین نیز آن را ترخیص نکرد و به این ترتیب، این محموله‌ها در تمام این سال‌ها در مخازن باقی ماندند.
یکی از این سه منبع ایرانی گفت که مخازن نفت در دالیان توسط «پی‌دی‌اِی انرژی» اداره می‌شود که از جمهوری اسلامی ایران بیش از ۴۵۰ میلیون دلار برای انبار ذخایر از سال ۲۰۱۸ میلادی تاکنون مطالبه کرده است. در ژوشان، مخازن توسط اپراتور ذخیره‌سازی خصوصی «سی‌جی‌پی‌سی» اداره می‌شود.
یکی از منابع ایرانی به رویترز گفت که مذاکرات بین مقامات جمهوری اسلامی و این شرکت‌های چینی در مورد پرداخت هزینه‌های باقیمانده و سایر شرایط آزادسازی نفت در هفته‌های اخیر به دلیل نگرانی تهران از تشدید مجدد تحریم‌ها توسط ترامپ، ضرورت بیشتری پیدا کرده است.
این منبع گفت که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، در دیدار از پکن، پیشرفت‌هایی را در مورد نفت معطل‌مانده در بنادر چین به دست آورد، ولی جزئیات بیشتری در این رابطه ارائه نکرد.
یکی از منابع ایرانی که در صادرات نفت ایران و گمرک چین تجربه دارد، به رویترز گفت که جمهوری اسلامی باید نفت را از مخازن به کشتی‌ها بارگیری کند، سپس در دریا انتقال کشتی به کشتی انجام دهد و دوباره اسنادش را بازنویسی کند تا بتواند آن را بفروشد.
خبرگزاری رویترز روز سه‌شنبه ۱۸ دی نیز به نقل از «منابع تجاری آگاه» گزارش داده بود که گروه بندری «شاندونگ» نفت‌کش‌های تحت تحریم آمریکا را از تردد در بنادر این استان شرقی چین منع کرده است.
داده‌های ردیابی کشتی‌های «کپلر» نشان می‌دهد که بنادر این استان سال گذشته میلادی روزانه حدود ۱.۷۴ میلیون بشکه نفت از ایران، روسیه و ونزوئلا، وارد کردند که حدود ۱۷ درصد از واردات نفت چین را تشکیل می‌دهد.
به گفته این منابع تجاری، اگر این ممنوعیت اجرا شود، هزینه‌های حمل‌ونقل برای پالایشگاه‌های مستقل در شاندونگ، یعنی خریداران اصلی نفت خام تحریم شده با تخفیف از این سه کشور، افزایش می‌یابد.
واشنگتن در ماه گذشته میلادی تحریمهای بیشتری علیه شرکت‌ها و ناوگان سایه‌ای که نفت جمهوری اسلامی ایران را معامله می‌کنند، اعمال کرد.