اعتراض‌های سراسری و «جمعه خونین» زاهدان؛ دست‌کم ۱۹ نفر کشته شدند

اعتراض‌های سراسری در ایران که این بار با کشته‌شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد شعله‌ور شده است، روز جمعه هشتم مهر در حالی وارد چهاردهمین روز پیاپی شد که ماموران جمهوری اسلامی معترضان را در زاهدان به خاک وخون کشیدند.

شاهزاده رضا پهلوی وقایع زاهدان را «جمعه خونین زاهدان» توصیف کرده و می‌گوید چنین اقدامی سرعت سرنگونی رژیم را شدت می‌بخشد.

علاوه بر این گزارش‌ها حاکی از تجمع معترضان در شهرهای اهواز، اردبیل، کرمان، دزفول، مشهد و ماهشهر است.

پاسخ حکومت به اعتراض‌ها تاکنون استفاده از زور، خشونت عریان، قطعی اینترنت، و تهدید و بازداشت شماری از معترضان از جمله هنرمندان و ورزشکاران بوده است.

در این میان، وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی روز جمعه با انتشار بیانیه‌ای از بازداشت بیش از ۲۵۰ نفر از جمله ٩ تبعه خارجی خبر داد.

اگرچه تاکنون ده‌ها نفر از معترضان توسط ماموران امنیتی جمهوری اسلامی کشته شده‌اند ولی تصاویر و ویدیوها نشان می‌دهد شامگاه پنجشنبه خیایان‌های شهرهای بزرگی مثل تهران، مشهد، قم، رشت، و سنندج صحنه حضور دوباره زنان و مردانی بود که همچون روزها و شب‌های پیش از این خواسته‌هایشان فراتر از پایان حجاب اجباری است و تمام ارکان حکومت از جمله ولایت فقیه و «اصل نظام» را نشانه گرفته است.

تحولات در ایران در شرایطی سرعت گرفته است که حمایت‌های جهانی از معترضان و انتقاد از به‌کارگیری زور و خشونت توسط حکومت ایران ادامه دارد و در تازه‌ترین مورد، مشاور امنیت ملی آمریکا تاکید کرده که واشنگتن از «معترضان شجاع» حمایت می‌کند.

• شلیک گاز اشک‌آور در اهواز، شلیک مرگبار در زاهدان

حساب توییتری «۱۵۰۰ تصویر» تعداد کشته‌شدگان در زاهدان را حداقل ۳۶ نفر اعلام کرده است.

کمپین «فعالان بلوچ» می‌گوید روز جمعه، در پی فراخوان برای اعتراض به «قتل حکومتی مهسا امینی» و «تجاوز به دختر ۱۵ ساله بلوچ توسط سرهنگ ابراهیم کوچکزایی فرمانده انتظامی چابهار» در زاهدان تظاهرات برگزار شد.

اما خبرگزاری ایرنا مدعی شده ۱۹ نفر روز جمعه در زاهدان کشته شدند و کشته‌شدگان ماموران کلانتری و عابران پیاده بودند که در «اقدامی تروریستی» جان باختند. به نوشته این خبرگزاری مسوول اطلاعات سپاه سلمان سیستان و بلوچستان در میان کشته‌شدگان است.

بر اساس گزارش‌ها ماموران در زاهدان به سوی معترضان که شعار «مرگ بر خامنه‌ای» سر داده بودند، شلیک کردند.

|هشدار: تصویر و صدای آزاردهنده| تیراندازی مستقیم به معترضان در زاهدان – جمعه ۸ مهر

گفته می‌شود تعداد زیادی از زخمی‌ها به بیمارستان زاهدان منتقل شده‌اند.

ویدئوی منتسب به بیمارستان زاهدان و انتقال زخمی‌های پرتعداد پس از تیراندازی مستقیم ماموران

این ویدیو به آتش کشیده شدن یک خودرو نظامی در زاهدان را نشان می‌دهد.

به آتش کشیدن یک خودروی نظامی با فریاد «مرگ بر خامنه‌ای» زاهدان – ۸ مهر ۱۴۰۱

خبرگزاری فارس وابسته به سپاه تیراندازی مرگبار به معترضان را به افراد «ناشناس» نسبت داده است.

شاهزاده رضا پهلوی در توییتی به «قتل» رسیدن «هم‌میهنان بلوچ» توسط «رژیم درمانده جمهوری اسلامی» در «جمعه خونین زاهدان» را محکوم کرده و نوشته است «این جنایت‌ها تنها سرعت سرنگونی این رژیم را شدت خواهد بخشید.»

علی کریمی، ملی‌پوش سابق فوتبال ایران هم تیراندازی مرگبار زاهدان را تسلیت گفته است. او به دلیل حمایت مستمر از معترضان مورد خشم حکومت قرار گرفته است و برخی مقامات و هواداران حکومت.خواهان برخورد قضایی با او و مصادره اموالش شده‌اند.

غیر از زاهدان، معترضان در چند شهر دیگر نیز به میدان آمدند.

این ویدیو منتسب به اعتراض‌های شامگاه جمعه در شهر مشهد است:

صدای شلیک‌های پیاپی در مشهد؛ منتسب به ادامه اعتراضات در روز جمعه ۸ مهر

کرمان روز جمعه صحنه اعتراض و شعار علیه رهبر جمهوری اسلامی بود.

معترضان در کرمان با شعار «مرگ بر دیکتاتور» به خیابان آمدند؛ جمعه ۸ مهر ۱۴۰۱

معترضان در اهواز روز جمعه به خیابان آمدند و علاوه بر شعار «زن، زندگی، آزادی» فریاد «نترسید، نترسید ما همه با هم هستیم» سردادند و زنان روسری از سر برداشتند. در مقابل، ماموران با شلیک گاز اشک‌آور سعی در متفرق کردن معترضان داشتند.

پرواز روسری‌ها در خیابان‌های اهواز؛ مردم دختران جوان را تشویق کردند

در این میان در بیانیه‌ای که به «جمعی از طلاب و مدرسین حوزه‌های علمیه قم، مشهد و تهران» منسوب شده، بر «حق اعتراض و دفاع مشروع مردم ایران در مقابل سرکوبگران» تاکید شده است. امضاکنندگان این بیانیه، که نام‌شان افشا نشده است، همچنین گفته‌اند که «علی خامنه‌‌ای مجتهد و مرجع تقلید نیست.»

• اعتراض‌ها در شامگاه پنجشنبه

شامگاه پنجشنبه نیز اعتراض‌ها در چند شهر ادامه یافت و به‌رغم آن که حکومت در شبکه اینترنت اختلال ایجاد کرده، تصاویر آن در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.

در مشهد، معترضان شعار دادند: «می‌کشیم، می‌کشیم، هر آن که خواهرم کشت.»

عصبانیت مردم از ماموری که به سوی معترضان شلیک می‌کند؛ مشهد ۷ مهر

در رشت هم در حالی که معترضان شعار «زن، زندگی، آزادی» سر دادند، یک شهروند خبرنگار از تعطیلی مغازه‌ها به نشانه اعتصاب خبر سخن گفت.

با وجود سرکوب شدید در رشت، معترضان پنجشنبه شب با شعار «زن زندگی آزادی» به خیابان آمدند

• حمایت نویسندگان از اعتراضات سراسری

بیش از ۳۵۰ نویسنده مستقل ایرانی با امضای بیانیه‌ای از اعتراضات سراسری ایران حمایت کرده و آن را در راستای «مطالبات تحقق نیافته مردم در عرصه‌های عدالت اجتماعی، حقوق بشر، آزادی اندیشه و دموکراسی‌خواهی» دانستند.

این بیانیه می‌گوید: «اینک وظیفه ما نویسندگان مستقل است که حمایت بی‌لکنت و بی قید و شرط خود را از آنچه که امروز در خیابان‌های شهر و به‌دست جوانان و نوجوانان رقم خورده، اعلام کنیم.»

• امکان «تغییر رژیم» وجود دارد؟

نسرین ستوده، حقوقدان ایرانی و فعال حقوق بشر، به این پرسش پاسخ مثبت داده است و می‌گوید اعتراضات و اعتصابات اخیر نشان می‌دهد «امکان تغییر رژیم کاملا وجود دارد.»

خانم ستوده که زندانی سیاسی است، از مدتی پیش در مرخصی درمانی به سر می‌برد. او در گفتگو نشریه تایم گفت: «آن‌چه مردم می‌خواهند تغییر رژیم است و بازگشتی هم به گذشته دیگر در کار نیست. آنچه ما از اعتراضات و اعتصاباتی که آغاز شده است می‌فهمیم، این است که امکان تغییر رژیم کاملا وجود دارد.»

او گفت که حتی اگر خواسته‌های مردم برآورده نشود هم زنان معترض دیگر به حجاب اجباری تن نخواهند داد.

• کارکنان خبرگزاری وابسته به سپاه به معترضان پیوستند؟

روز جمعه خبری با عنوان «ما کارکنان خبرگزاری فارس به جمع هموطنانمان می‌پیوندیم» برای دقایقی در این خبرگزاری وابسته به سپاه منتشر و سپس حذف شد. به نظر می‌رسد این اقدام از سوی هکرها صورت گرفته باشد.

• حمایت‌های بی‌وقفه داخلی و جهانی از معترضان

در حالی که مقامات حکومت همچون همیشه کوشیده‌اند اعتراض‌ها را بی‌اعتبار، سطحی و زودگذر جلوه دهند، حمایت‌های داخلی و خارجی از خواسته‌های معترضان که اکنون از برچیده شدن گشت ارشاد فراتر رفته ادامه دارد.

در روزهای گذشته نهادهای امنیتی تعدادی از حامیان معترضان را احضار، تهدید و بازداشت کرده‌اند. با این‌حال، چنین رویکردی به حاکمیت کمک نکرده و به دنبال هر اقدام حکومت، موج دیگری از حمایت‌ها شکل گرفته است.

در تازه‌ترین نمونه، وریا غفوری و دو بازیکن سابق فوتبال از حسین ماهینی، بازیکن سابق تیم ملی فوتبال و کاپیتان سابق پرسپولیس، که روز پنجشنبه بازداشت شد، حمایت کرده‌اند.

وریا غفوری، بازیکن تیم فولاد خوزستان و کاپیتان سابق استقلال تهران روز جمعه در یک استوری اینستاگرامی در مورد بازداشت بازیکن سابق پرسپولیس نوشت: انسانی که درد مردمش را درد خودش بداند مجرم نیست، شریف است. وریا غفوری نوشته است طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی «مردم حق اعتراض دارند، حسین ماهینی را آزاد کنید.»

بر اساس گزارش‌ها، مهدی مهدوی‌کیا و مهرداد پولادی در شبکه‌های اجتماعی از حسین ماهینی حمایت کرده‌اند و مهرداد پولادی گفته است: «با شرف که باشی بی‌شرف‌ها تو را تحمل نمی‌کنند.»

علیرضا بیرانوند، دروازه‌بان تیم ملی هم در واکنش به اعتصابات_سراسری ایران گفته است: «حق مردم نیست که اینقدر اذیت شوند.» او با اشاره به تاخیر ملی‌پوشان در موضع گیری گفت «در اردوی تیم ملی بودیم، یک مقدار فشار هم بود و نمی‌توانستیم به خاطر قانون تیم ملی واکنشی نشان دهیم.»

با این حال روز جمعه یک فوتبالیست معترض دیگر توسط مقامات امنیتی بازداشت شد.

در خارج از ایران هم معترضان همچنان مورد حمایت افراد و شخصیت‌های سرشناس سیاسی، هنری، مدنی و ورزشی هستند.

ملانی جولی، وزیر امور خارجه کانادا، در تازه‌ترین واکنش به اعتراضات_سراسری و سرکوب معترضان گفت: «به شجاعت زنان ایران درود می‌فرستیم.» پیشتر نخست وزیر کانادا نیز ضمن اعلان تحریم‌های تازه، از اعتراض مسالمت آمیز مردم ایران حمایت کرد و از جمهوری اسلامی خواست تا سرکوب مردم را متوقف کند.

شارلیز ترون، بازیگر سرشناس هالیوود، نیز در اینستاگرام خود ضمن اعلام همراهی با زنان ایران نوشت: هیچ زنی نباید به دلیل پوشش خود از زندان یا مرگ بترسد.» او همچنین با اشاره به سرکوب معترضان گفت: «ما نمی‌توانیم اجازه دهیم مقاومت و شجاعت زنان دیده یا شنیده نشود.»

در واشنگتن نیز، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید در توییتی با اشاره به گفتگویش با مسیح علی‌نژاد و همسر او نوشت: «ایالات متحده از معترضان شجاعی که برای عدالت تلاش می‌کنند حمایت می‌کند.»

او ضمن محکوم کردن سرکوب وحشیانه و خشونت آمیز تظاهرات ایرانیان توسط نیروهای جمهوری اسلامی افزود: «ما همچنان به حمایت از ایرانی - آمریکایی‌ها همچون مسیح علینژاد که توسط جمهوری اسلامی مورد تهدید قرار گرفته‌اند، ادامه خواهیم داد.»

• مقابله شدید با معترضان

سازمان عفو بین‌الملل بامداد جمعه اعلام کرد به رونوشتی از یک سند رسمی دست یافته که نشان می‌دهد سی‌ام شهریور، ستاد کل نیروهای مسلح طی دستوری به فرماندهان نیروهای مسلح در تمام استان‌ها آنها را ملزم به «مقابله شدید» با معترضان کرده است.

عفو بین‌الملل در این بیانیه می‌نویسد: «‌با افشای این دستور دلیل تشدید استفاده از گلوله جنگی علیه معترضان در سراسر کشور که منجر به کشته شدن ده‌ها نفر تنها در شامگاه سی‌ام شهریور شد، بیشتر روشن می‌‌شود.»

سازمان حقوق بشر ایران نیز می‌گوید براساس آماری که به دست آورده، دست‌کم ۸۳ نفر تاکنون توسط حکومت ایران در اعتصابات_سراسری کشته شده‌اند. مازندران و گیلان به ترتیب با ۲۶ و ۱۱ کشته، بالاترین آمار را دارند. فیلم‌های زیادی از شلیک مستقیم ماموران به سوی معترضان منتشر شده است.

• شنبه، اعتراض در ده‌ها کشور

شنبه، نهم مهرماه، اعتراض‌ها در صورتی که ادامه یابد، وارد سومین هفته خود خواهد شد. در این میان به‌نظر می‌رسد مخالفان در خارج از ایران خود را برای برپایی تظاهرات علیه جمهوری اسلامی در ده‌ها شهر آماده کرده‌اند. به طوری‌که حامد اسماعیلیون و خانواده‌های قربانیان پرواز اوکراین تظاهرات در بیش از ۷۰ شهر جهان را برای روز شنبه برنامه‌ریزی کرده‌اند.

اسماعیلیون در حساب توییتری خود و در اینستاگرام نوشته است: «از سوی انجمن خانواده‌های پرواز به تمام فعالان خارج از کشور پیشنهاد می‌کنیم ضمن حفظ روزهای برنامه‌ریزی‌شده، برای روز شنبه، اول اکتبر، به این راهپیمایی بپیوندند.»

شاهزاده رضا پهلوی با ابراز همبستگی با انجمن خانواده‌های قربانیان پرواز پی اس ۷۵۲ از ایرانیان مقیم خارج خواسته است تا در تظاهرات روز شنبه در شهرهای خود شرکت کنند. شاهزاده رضا پهلوی در توییتر نوشت: «ایرانیان با شرکت در تظاهرات روز شنبه می‌توانند به هم‌میهنانشان در داخل ایران کمک کنند.»

وی افزود: «با شرکت در این راهپیمایی بزرگ به جهان یادآوری می کنیم که قلب انقلاب ایران می‌تپد و ایرانیان تنها زمانی که این رژیم ساقط شود آرام خواهند گرفت.»

• دختری که از سقز به تهران سفر کرد

ایران از دو هفته پیش در اواخر شهریور، شاهد اعتراضات سراسری مردم است. بهانه آغاز این دور از اعتراضات گسترده کشته‌شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد بود.

خانم امینی که به همراه خانواده از سقز به تهران سفر کرده بود، توسط پلیس امنیت بازداشت شد و ساعاتی بعد پیکر بی‌جان او به بیمارستان منتقل شد. بیمارستان هم مدتی بعد اعلام کرد او به دلیل مرگ مغزی جان باخته است.

در حالی که مقامات ایران نقش در مرگ او را رد می‌کنند، خانواده امینی تاکید دارند او قبل از بازداشت پلیس سالم بود. روز چهارشنبه ۶ شهریور گروه هکری عدالت علی سندی را افشاکرد که در آن ادعا شده سر مهسا امینی هنگام بازداشت به دلیل مقاومت به جدول برخورد کرده است.

روز چهارشنبه صالح نیکبخت و گروهی از وکلا اعلام کردند که خانواده مهسا امینی از «عاملان دستگیری» دخترشان از زمان رسیدن او به پلیس امنیت اخلاقی و سپس جریان تحقیقات و صحبت کردن با او، به «دادسرای جنایی تهران» شکایت کرده‌اند.

از روز دفن پیکر مهسا امینی، ابتدا سقز و سنندج و بعد شهرهای زیادی در ایران شاهد اعتراض بود. معترضان خواستار براندازی جمهوری اسلامی شده‌اند.