همزمان با روز جهانی زبان مادری، سازمان حقوق بشری هه‌نگاو از بازداشت ۸ مدرس زبان کُردی و محکومیت ۵ مدرس به حبس و شلاق در سال گذشته میلادی خبر داد.
به گزارش هه‌نگاو، دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ۵ مدرس زبان کُردی شامل ادریس منبری، سیوان ابراهیمی، سروه پورمحمدی، واران محمدنژاد و آزاد امینی را در مجموع به ۳۶ سال زندان و ۸۰ ضربه شلاق محکوم کرده است.
این سازمان حقوق بشری، «سیاست وحدت زبانی و نگرش امنیتی به زبان کُردی و دیگر زبان‌ها» در ایران را محکوم کرده و خواستار رسیدگی به اتهامات فعالین بازداشت شده بر اساس «استانداردهای رسیدگی منصفانه در یک دادگاه علنی» شده است.
همزمان کانون نویسندگان ایران با صدور بیانیه‌ای به مناسبت «روز جهانی زبان مادری» در روز ۲۱ فوریه (دوم اسفند)، زبان مادری را بخشی از «آزادی بیان» خوانده و «ممنوعیت زبان‌ها در ابعاد آموزشی، پرورشی و بیان» را «زیر پا گذاشتن» بخشی از حقوق انسانی و شهروندی مردم دانست.
این کانون با یادآوری احضار، حبس و تبعید شماری از «کنشگران مدنی مدافع زبان مادری» خواستار رهایی تمام آنها از «آزارها و فشارها» شد.
از سوی دیگر، شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران هم در بیانیه‌ای با دفاع از «حق آموزش به زبان مادری» اعلام کرد که «تداوم سیاست آموزشی تک‌زبانی بدون توجه به نگرش زبانی شهروندان» را «غیرعلمی، غیردموکراتیک و کاملا اشتباه» می‌داند.
بر پایه یک نظرسنجی که پیش‌تر توسط «موسسه گمان» انجام شده بود، ۶۵ درصد از جامعه آماری ایران با تدریس زبان مادری در کنار زبان فارسی در مدارس موافقت بودند.
وب‌سایت سازمان ملل متحد با اشاره به روز جهانی زبان مادری بر نقش زبان‌ها در ترویج فراگیری و دستیابی به اهداف توسعه پایدار تأکید کرده و نوشته است: سیاست‌های آموزش چندزبانه برای آموزش فراگیر و حفظ زبان‌های بومی بسیار مهم هستند و با شروع آموزش به زبان مادری زبان آموز و معرفی تدریجی زبان‌های دیگر، موانع بین خانه و مدرسه برطرف شده و یادگیری موثر را تسهیل می‌کند.
در ادامه این مطلب که توسط سازمان ملل منتش شده، آموزش چند زبانه نه تنها جوامع فراگیر را ترویج می‌کند، بلکه به حفظ زبان‌های غیر مسلط، اقلیت و بومی نیز کمک می‌کند و این سنگ بنای دستیابی به دسترسی عادلانه به آموزش و فرصت‌های یادگیری مادام العمر برای همه افراد است.
سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) در سال ۱۹۹۹ میلادی به منظور «کمک به تنوع زبانی و فرهنگی»، روز ۲۱ فوریه (دوم اسفند) را روز جهانی پاسداشت «زبان مادری» نام گذاری کرد. یک دهه بعد در سال ۲۰۰۸ میلادی نیز مجمع عمومی سازمان ملل متحد به‌دلیل اهمیت موضوع، آن سال را «سال جهانی زبان‌ها» اعلام کرد.