کاهش حضور نظامی جمهوری اسلامی در سوریه در پی حملات منتسب به اسرائیل

علی خامنه‌ای در کنار تابوت‌های فرماندهان و اعضای سپاه پاسداران که درحمله ۱۳ فروردین اسرائیل به کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق کشته شدند. تهران (عکس از خبرگزاری رویترز)

گزارش‌ها حاکی از کمرنگ شدن رد پای نظامی جمهوری اسلامی در سوریه پس از حملات متوالی منتسب به اسرائیل، است.

خبرگزاری فرانسه روز چهارشنبه پنجم اردیبهشت به نقل از یک منبع نزدیک به حزب‌الله لبنان و دیدبان حقوق بشر سوریه گزارش داد جمهوری اسلامی که در طول بیش از یک دهه جنگ داخلی در سوریه از نیروهای دولت بشار اسد حمایت نظامی کرده است، به دنبال حملاتی که فرماندهان سپاه را در ماه‌های اخیر هدف قرار داده‌اند، «نیروهای خود را از جنوب سوریه، از جمله استان‌های قنیطره و درعا، که در مجاورت بلندی‌های جولان قرار دارد، خارج کرده است.»

این منابع در عین حال می‌گویند که حضور نظامی جمهوری اسلامی در دیگر نقاط سوریه همچنان ادامه دارد.

در ماه‌های اخیر یک رشته حملات به اهداف ایرانی در سوریه صورت گرفت که به طور گسترده اسرائیل را عامل آن می‌دانند. آخرین این حملات روز سیزدهم فروردین انجام شد. در جریان آن حمله که کنسولگری ایران در دمشق را هدف قرار داد چند تن از بلندپایه‌ترین مقامات سپاه پاسداران - از جمله محمدرضا زاهدی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران (شاخه سوریه و لبنان)، حسین امان اللهی، رئیس ستاد کل نیروی قدس سپاه پاسداران (سوریه و لبنان) و جانشین محمدرضا زاهدی، و محمدهادی حاجی‌ رحیمی، معاون زاهدی - کشته شدند.

جمهوری اسلامی در واکنش به این حمله در روزهای ۲۵ و ۲۶ فروردین، برای اولین بار چند حمله مستقیم موشکی و پهپادی را علیه اسرائیل انجام داد؛ حملاتی که باعث افزایش تنش‌های منطقه‌ای شد.

یک منبع نزدیک به حزب‌الله گفته است که جمهوری اسلامی پس از حمله ۳۰ دی ۱۴۰۲ که به کشته شدن پنج عضو سپاه پاسداران در دمشق منجر شد، عقب‌نشینی نیروهای خود را آغاز کرده بود.

رامی عبدالرحمن، رئیس دیدبان حقوق بشر سوریه که در بریتانیا مستقر است، نیز می‌گوید که نیروهای جمهوری اسلامی از دمشق و جنوب سوریه عقب‌نشینی کرده‌اند، و جنگجویان لبنانی و عراقی مورد حمایت حکومت ایران جای آنها را گرفته‌اند.

جمهوری اسلامی بارها ادعا کرده است که در سوریه نیروی نظامی ندارد و تنها شماری از افسران ایرانی برای ارائه مشاوره و آموزش نظامی در آن کشور هستند. اما دیدبان حقوق بشر سوریه از حضور نزدیک به سه‌هزار پرسنل نظامی ایرانی در سوریه و ده‌ها هزار جنگجوی آموزش دیده لبنانی، عراقی، افغانستانی، و غیره، که توسط جمهوری اسلامی آموزش‌ دیده‌اند، خبر داده است.

عبدالرحمن گفت که بسیاری از مستشاران نظامی ایران در ماه‌های اخیر سوریه را ترک کرده‌اند، اما شماری از آنها همچنان در استان حلب در شمال و استان دیرالزور در شرق باقی مانده‌اند.

افرادی که اخیراً به دمشق سفر کرده‌اند به خبرگزاری فرانسه گفتند که حضور جمهوری اسلامی در پایتخت سوریه کمتر دیده می‌شود و چندین دفتر نظامی جمهوری اسلامی ایران در منطقه موسوم به شهر قدیمی دمشق بسته شده است.

آنها همچنین می‌گویند پرچم‌ها و تصاویر سران جمهوری اسلامی که در گذشته در بخش‌هایی از دمشق نصب شده بود، اکنون ناپدید شده است.

به گفته آنها، اکنون حضور ایرانی‌ها تنها در زینبیه – مقصد مهم زیارتی شیعیان در حومه جنوبی دمشق – قابل مشاهده است.