روحالله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، پیش از انقلاب سال ۱۳۵۷، می گفت که «به قدرت سیاسی هیچ علاقهای» ندارد اما روحانیون پس از پیروزی انقلاب، به مرور قدرت اجرایی کشور را قبضه کردند.
پایگاه دادههای باز ایران در گزارشی که روز ۱۰ بهمن منتشر کرده است نشان داده که از آغاز حکومت جمهوری اسلامی در ایران، در مجموع ۱۸ نفر ریاست قوای سه گانه را در اختیار داشته اند که بیش از ۷۰ درصد آنها (۱۳ نفر) روحانی بودهاند.
آمار تعداد نمایندگان ۱۱ دوره مجلس شورای اسلامی هم به طور متوسط حاکی از حضور ۲۳ در صد نمایندگان با لباس روحانی در مجلس است.
بیشتر میزان حضور روحانیون در مجلس مربوط به دوره دوم به میزان ۵۶ درصد است. و دورههای اول با ۴۹ و سوم با ۳۱ درصد پس از آن قرار میگیرند.
کمترین میزان حضور روحانیون در مجلس هم به دورهای دهم با ۵ درصد و ششم با ۱۱ درصد مربوط می شود.
اما در سطح وزارت نیز میزان حضور روحانیون در دولتهای گوناگون به طور متوسط ۱۰ درصد بوده است.
در دولت اول میرحسن موسوی و دولت اول اکبر هاشمی رفسنجانی ۴ و در دولت اول محمد خاتمی ۵ وزیر روحانی حضور داشتهاند.
پستهای عالی در جمهوری اسلامی البته تنها محدود به موارد ذکر شده نیست و برای بررسی سهم روحانیون در قدرت باید نهادهایی همچون مجلس خبرگان، شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای عالی انقلاب فرهنگی را نیز در نظر گرفت.
قانون اساسی جمهوری اسلامی به روحانیون سهمی ۵۰ درصدی از کرسیهای شورای نگهبان و سهمی ۱۰۰ درصدی از کرسیهای مجلس خبرگان داده است.
بنا به گزارش پایگاه دادههای باز ایران تاکنون در ادوار گوناگون شورای نگهبان ۵۲ نفر به عضویت این شورا منصوب شدهاند که ۲۵ تن از آنان روحانی بودهاند.
اما در مورد مجمع تشخیص مصلحت نظام که اعضای آن ترکیبی از اعضای حقیقی و حقوقی هستند که رهبر جمهوری اسلامی آنان را منصوب میکند، در همه دورهها چیزی بین ۳۵ تا ۹۰ درصد اعضا روحانی بودهاند.
و در مورد شورای عالی انقلاب فرهنگی که در زمینه امور فرهنگی، اجتماعی و آموزشی قانونگذاری میکند، در حال حاضر بیش از یک سوم کرسیها در اختیار روحانیون است.