شرکت‌های رصدکننده بازار نفت از افزایش صادرات نفت ایران در ماه‌های ژوئن و ژوئیه خبر داده‌اند. این شرکت‌ها همچنین می‌گویند که ایران می‌تواند در ماه جاری میلادی (اوت) با ارائه تخفیفهای بیشتر، فروش خود به چین، خریدار اصلی نفتش را باز هم بالا ببرد.
پیش‌تر روسیه با تخفیف در فروش نفت خود به چین در این زمینه رقیب ایران شده بود. حال به نظر می‌رسد ایران دست به ارائه تخفیفهای بیشتری زده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، با وجود تحریم‌های ایالات متحده، ایران در دوره ریاست جمهوری جو بایدن صادرات نفت را عمدتا به چین افزایش داده است، اما به تازگی به دلیل رقابت با نفت خام روسیه، سرعت صادرات محموله‌های نفت کاهش یافت.
سارا وخشوری، مشاور امور انرژی شرکت «اس بی وی اینترنشنال»، در این باره گفت: «ایران از زمان دولت جدید آمریکا صادرات بیشتری در زمینه نفت، محصولات نفتی، و تولیدات پتروشیمی داشته است.»
قیمت‌های بالای نفت، فشار بر ایران را برای دستیابی به توافق هسته‌ای کاهش داده است، با این حال اگر مذاکرات احیای برجام موفق شود، ایران می‌تواند فروش خود را فراتر از چین ببرد و نفتش را به خریداران سابق در کره جنوبی و اروپا نیز عرضه کند.
وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران به درخواست رویترز برای اظهار نظر پاسخی نداد.
اما لی، تحلیلگر شرکت «ورتکسا آنالیتیکز» گفت: «نفت خام ایران در ماه ژوئیه رقابت شدیدی با نفت اورال روسیه داشت، چرا که بشکه‌های نفت تحریم‌نشده در سطوح تخفیف مشابه (نفت تحریم شده ایران) عرضه شد. اما با افزایش اختلاف قیمت این دو نوع نفت، پالایشگاه‌های چین ممکن است در ماه اوت به سمت نفت ارزان‌تر شده ایران برگردند.»
چین توانسته است با واردات نفت خام روسیه و نفت ایران که با تخفیفهای شدیدی به پکن عرضه می‌شود، رقابت پذیری اقتصادی خود را در برابر غرب که قیمت‌های بسیار بالاتری برای نفت خام خاورمیانه، آفریقا، و آمریکا می‌پردازد، تقویت می‌کند.
وزارت امور خارجه چین در پاسخ به پرسش رویترز گفت که از جزئیات جریان نفت از ایران اطلاعی ندارد. پکن مدت‌ها است که با تحریم‌های واشنگتن مخالفت کرده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه چین گفت: «چین، تجارت عادی با ایران و روسیه را در زمینه‌های مختلف از جمله نفت حفظ می‌کند. این همکاری‌های مشروع شایسته احترام و حفاظت است.»
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا، در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد و با اعمال دوباره تحریم‌ها به دنبال فشار حداکثری بر صادرات و درآمد نفت ایران بود.
شرکت‌هایی که نفتکش‌ها را ردیابی می‌کنند گفتند که صادرات جمهوری اسلامی ایران پس از بازگشت تحریم‌ها، در سال ۲۰۲۰ به ۱۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته بود.
مقامات جمهوری اسلامی به طور کلی ارقام صادرات نفت خود را منتشر نمی کنند و هیچ رقم قطعی برای صادرات نفت ایران وجود ندارد و برآوردها اغلب در محدوده وسیعی است. شرکت‌های ردیابی نفتکش از روش‌های مختلفی از جمله داده‌های ماهواره‌ای، داده‌های بارگیری بندر و اطلاعات انسانی برای نظارت بر جریان صادارت نفت استفاده می‌کنند.
- برآوردهای مختلف از میزان صادرات نفت از ایران
شرکت اس وی بی اینترنشنال تخمین می‌زند که صادرات نفت خام ایران در ماه ژوئیه ۱۱۰ هزار بشکه در روز نسبت به ماه ژوئن افزایش یافت و به ۸۱۰ هزار بشکه در روز رسید.
برآورد شرکت پترولجستیک که جریان نفت را دنبال می‌کند نیز این است که در ماه ژوئن صادرات ایران به بالای ۸۵۰ هزار بشکه در روز افزایش یافت، هرچند که از آن زمان به گفته این شرکت این رقم کاهش یافته است.
اما شرکت ورتکسا تخمین می‌زند که واردات چین از ایران در ماه ژوئیه که همگی به پالایشگاه‌های مستقل یا ذخیره‌سازی تجاری عرضه می‌شود، حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز بود، در حالی که در ژوئن حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز بود.
در حالی که شرکت اس وی بی از افزایش صادرات ایران در ماه ژوئیه می‌گوید، شرکت پترو لجستیک می‌گوید صادرات نفت ایران که در ژوئن بیشتر شده بود، در ماه ژوئیه کاهش یافت و تاکنون نیز در ماه اوت (ماه جاری میلادی) تغییری نکرده است.
شرکت کپلر گفت که صادرات نفت خام ایران در ژوئن به ۹۵۰ هزار بشکه در روز رسید که بالاترین سطح ماهانه در سه سال اخیر است، اما صادارت در ژوئیه کاهش یافت.
اطلاعات تخمین زده شده مربوط به خریدهای نفت چین از ایران شامل حجم به نسبت کمی از واردات رسمی است که در شش ماهه اول سال ۲۰۲۲ روی داد و در مجموع حدود ۵.۷ میلیون بشکه بود که به ذخایر دولتی رفته است، در حالی که در دوره مشابه سال ۲۰۲۱ هیچ گونه وارداتی وجود نداشته است.
- تخفیف یازده دلاری و سود بردن چینی‌ها
معامله‌گران نفت گفته‌اند نفت خام ایران برای ماه اوت با تخفیف ۱۱ دلار در مقایسه با هر بشکه نفت معیار برنت به چین عرضه شد که حدود ۸ دلار کمتر از نفت خام اورال روسیه است. تفاوت قیمت نفت تخفیف خورده ایران با نفت روسیه از حدود ۳.۵ تا ۴ دلار در هر بشکه در اواخر ژوئیه، بیشتر شده است.
صادرات فرآورده‌های نفتی نیز رو به افزایش بوده است و شرکت مشاور اف‌جی‌ای تخمین می‌زند ایران در ماه ژوئن حدود ۷۹۰ هزار بشکه در روز فرآورده نفتی صادر کرده است و پیش‌بینی می‌کند محموله ها تا سه ماهه چهارم به نزدیک به ۱ میلیون بشکه در روز برسد.