دومین مرحله باز گرداندن کودکان اوکراینی با میانجیگری قطر با بازگشت شش کودک به نزد خانواده‌های‌شان در روز سه‌شنبه ۱۴ آذر ، ادامه یافت. در مهر ماه، چهار کودک خردسال باز گردانده شده بودند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، یک مقام قطری اعلام کرد شش کودک اوکراینی که از روسیه به کشورشان بازگردانده می‌شوند، نزد اقوام‌شان در روسیه یا سرزمین‌های اوکراینی تحت اشغال روسیه اقامت بودند.
یک منبع قطری در تیر ماه گفته بود که مذاکرات در مورد بازگرداندن کودکان، دست‌کم از فروردین ماه، در جریان بوده است.
محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، نخست‌وزیر قطر، در سفری به اوکراین در تیر ماه، با درخواست آن کشور برای میانجیگری و گفتگو با روسیه در مورد بازگرداندن کودکان به خانواده‌های‌شان موافقت کرد.
کی‌یف می‌گوید در طول جنگی که نزدیک به دو سال از شروع آن می‌گذرد، دست‌کم ۲۰ هزار کودک بدون رضایت خانواده یا قیم خود از اوکراین به روسیه یا مناطق اوکراینی اشغال شده توسط روسیه، برده شده‌اند. اوکراین این اقدام را جنایت جنگی قلمداد کرده است که با تعریف نسل‌کشی در بیانیه سازمان ملل مطابقت دارد.
مسکو که در اسفند ۱۴۰۱، جنگ تمام عیاری علیه اوکراین آغاز کرد، این اتهام را رد کرده و گفته است که «از کودکان آسیب‌پذیر در منطقه جنگی» محافظت کرده است.
رویترز نوشت: به نظر می‌رسد که مورد این شش کودکِ آزاد شده با کودکانی که اوکراین می‌گوید به زور از سرزمین‌های تحت اشغال مسکو به روسیه برده شده‌اند و موضوع پرونده دیوان کیفری بین‌المللی است، تفاوت دارد.
بر اساس یک گزارش تحقیقی که دانشگاه «ییل» در آبان ماه منتشر کرده بود، بیش از ۲۴۰۰ کودک از ۱۷ شهر در سرزمین‌های اوکراینی تحت اشغال روسیه به کشور بلاروس منتقل شده‌اند.
ربودن کودکان اوکراینی در جنگ، منجر به صدور حکم بازداشت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و ماریا لِووا-بلوا، کمیسر کودکان در روسیه، شده است.
دیوان کیفری بین‌المللی، این دو را متهم به جنایت جنگی و ربودن کودکان اوکراینی و بردن آنها به روسیه کرده است.
کرملین این اتهامات را رد کرده و گفته است که چنین اتهاماتی در روسیه «معنی ندارد.»
بیش از ۱۲۰ کشور عضو دیوان کیفری بین‌المللی موظف هستند در صورتی که ولادیمیر پوتین به قلمرو آنها پا بگذارد، او را بازداشت و به دیوان منتقل کنند. روسیه عضو دیوان کیفری بین‌المللی نیست.