سخنان ایتامار بنگویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل، مبنی بر آنکه یهودیان اجازه داشته باشند در محوطه مسجدالاقصی، که یهودیان آن را به عنوان «کوهمعبد» میشناسند، نماز بخوانند، انتقادهای گستردهای را در اسرائیل به همراه داشت و ایالات متحده، اتحادیه اروپا، سازمان ملل متحد و شماری از کشورهای منطقه از آن انتقاد کردند.
خبرگزاری رویترز در این مورد نوشت که این وزیر اسرائیلی با سخنان خود قوانین حاکم بر یکی از حساسترین اماکن در خاورمیانه را که هم برای مسلمانان و هم برای یهودیان مقدس است، به چالش کشید.
در واکنش به این سخنان، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بلافاصله هر گونه تغییر در قوانین را، که یهودیان را از دعا کردن در این مکان منع میکند، رد کرد و بنگویر، وزیر امنیت ملی دولت خود، را مورد سرزنش قرار داد.
ایتامار بن گویر روز دوشنبه ۲۲ مرداد در نامهای، وزیر دفاع اسرائیل، یوآو گالانت، را به علت آنچه «تفاوت در سیاستها» نامید، مورد سرزنش قرار داده بود.
دفتر بنیامین نتانیاهو اعلام کرد: «هیچ سیاست خصوصیای در مورد کوه معبد، چه در مورد وزیر امنیت ملی و چه هر وزیر دیگری وجود ندارد.»
به نوشته رویترز، سخنان ایتامار بو گویر در جریان بازدید از این محل به مناسبت روز عزاداری یهودیان برای تخریب معابد باستانی، در موقعیتی بسیار حساس ابراز شد چرا که جنگ غزه در معرض خطر تبدیل شدن به یک درگیری گستردهتر با مشارکت جمهوری اسلامی و گروههای نیابتیاش است.
محوطه مسجد الاقصی توسط یک بنیاد مذهبی اردنی اداره میشود و بر اساس قوانینی که به دههها قبل باز میگردند، یهودیان اجازه بازدید از آن را دارند، ولی نمیتوانند در آنجا دعا بخوانند.
در این حال، موشه گافنی، رئیس حزب «یهودیت توراتی متحد» که یکی از احزاب حاضر در دولت است، از بازدید بنگویر انتقاد کرد و گفت: «آسیبی که این کار به مردم یهودی وارد میکند غیرقابلتحمل است و همچنین موجب نفرت بیاساس در روز تخریب معبد میشود.»
ایتامار بنگویر که رهبر یکی از احزاب ملیگرای مذهبی در ائتلاف راستگرای دولت نتانیاهو است، بارها بر سر فراخوانهایش برای مجوز دعا در این محوطه که در طول سالها بحرانهای مکرری را با فلسطینیها به وجود آورده، با سایر وزیران برخورد داشته است.
به نوشته رویترز، جدال بین وزرا بار دیگر شکافهایی را که در ائتلاف نتانیاهو وجود دارد، آشکار کرد. در این ارتباط، بنیامین نتانیاهو روز دوشنبه وزیر دفاع اسرائیل را به علت آنکه «پیروزی کامل» در جنگ غزه را – که نتانیاهو مدام آن را تکرار میکند - «بیمعنی» خوانده بود، توبیخ کرد.
با این حال، تاکنون محاسبات انتخاباتی، این ائتلاف را حفظ کرده است و گالانت هم مصمم به ماندن در دولت است تا به عنوان وزنه تعادلی در برابر احزاب مذهبی ملیگرا عمل کند.
ایالات متحده: هرگونه اقدام یکجانبه که وضعیت موجود را به خطر بیندازد غیرقابل قبول است
یکی از سخنگویان وزارت امور خارجه ایالات متحده با اشاره به اینکه آمریکا به اقدامات و فعالیتهایی توجه دارد که به نظر میرسد مخل امنیت اسرائیل است و به ناامنی و بیثباتی بیشتر در منطقه کمک میکند، تاکید کرد: «ایالات متحده قاطعانه بر حفظ وضع تاریخی موجود در ارتباط با اماکن مقدس اورشلیم تاکید دارد.»
ودانت پاتل افزود: «هرگونه اقدام یکجانبه» مانند سخنان ایتامار بنگویر که «وضعیت موجود را به خطر بیندازد، غیرقابل قبول است.»
او که در نشستی مطبوعاتی سخن میگفت، اضافه کرد: «حتی دفتر نخستوزیر اسرائیل به صراحت اعلام کرد که رویدادهای صبح امروز انحراف از سیاست اسرائیل و انحراف از وضعیت موجود است».
سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده همچنین اشاره کرد که سخنان ایتامار بنگویر در زمانی که آمریکا برای دستیابی به توافق آتشبس در غزه تلاش میکند، به زیان پیشنهاد واشنگتن برای منطقه، یعنی «راهحل دو کشوری»، است.
انتقاد اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: اتحادیه اروپا به شدت سخنان تحریکآمیز بنگویر را محکوم می کند که در جریان بازدید از اماکن مقدس از نقض وضع موجود دفاع کرد.
سازمان ملل متحد هم سخنان این وزیر راست افراطی اسرائیل را محکوم کرد و آن را «بی مورد و تحریکآمیز» نامید.
واکنش شدید چند کشور منطقه خاورمیانه
سخنگوی محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی، بازدید ایتامار بنگویر از محوطه مسجدالاقصی را «تحریکآمیز» خواند و از آمریکا خواست که «اگر قصدش جلوگیری از انفجار غیرقابلکنترل منطقه است»، مداخله کند.
همچنین به گزارش «تایمز اسرائیل»، قطر و عربستان سعودی در بیانیههایی بازدید ایتامار بنگویر و و نزدیک به ۲۰۰۰ یهودی دیگر از محوطه مسجدالاقصی را به شدت محکوم کردند، آن را «تحریکآمیز و نقض آشکار قوانین بینالمللی» دانستند و «از تجاوزات آشکار و مکرر» مقامات و شهروندان اسرائیلی انتقاد کردند.
اردن و مصر نیز اوایل روز سهشنبه بیانیههای مشابهی در محکومیت این بازدید منتشر کرده بودند.