چالش های سينمای آفريقا

تاريخ و فرهنگ آفريقا سرشار از موضوعات و مقولات گيرا و درخور بحثی است که ميتواند دستمايه هنرمندان اين قاره عظيم قرار بگيرد. با اينهمه و برخلاف اينکه جوامع آفريقايی می توانند بعنوان منبع الهام و اطلاعات عظيمی برای بيان دردها و معضلات اجتماعی باشند، توليد فيلم در آفريقا با دشواری های گوناگون روبروست زيرا اين صنعت فاقد ساختارهای پايدار و قابل اعتماد و سنت های مستمر کاری است. فيلمسازان آفريقايی متاسفانه هر فيلمی را با غايت دوباره کاری و تلف کردن مقدار معتنابهی انرژی و ذخاير جبران ناپذير به پايان می برند زيرا از وجود يک جامعه مستحکم فيلمساز که ايشان را در ساختن يک صنعت خودکفا ياری رساند بی بهره اند.

مشکل ديگر سرراه صنعت فيلمسازی آفريقا کمبود وسايل و ادوات فيلمسازی است. اکثرا اينگونه ابزار فنی را می بايست از اروپا وارد کنند. در نتيجه فيلمسازان آفريقايی بايد دست به جمع آوری ارز خارجی زده، وسايل مورد نيازشان را خريداری کرده و سپس با مخارج زيادی آنرا به کشور منتقل نمايند و تازه خرج گمرک و ساير خرجهای کناری را نيز از جيب خود بپردازند.

فيلمساز اتيوپيايی، هايله جريما، در مورد مشکلات وارد کردن اسباب فيلمسازی تعريف کرده است که يکبار مقامات گمرک وسايلی را که وی ميخواست وارد کند مصادره کردند، و وی نتوانسته بود ابزاری را که متعلق به خودش بود از دست مامورين درآورد. اما حتی اگر فيلمساز بتواند ابزارش را ترخيص کند، در بسياری موارد پيدا کردن تکنسين ها و فنآوران باتجربه که بتوانند از اين ابزار فوق العاده پيچيده بنحو احسن استفاده کنند خودش هفت خوان رستم ديگری است که اغلب اوقات امر توليد فيلم را تا ماه ها و سالها به عقب می اندازد.

به بيان ديگر آنجاهايی هم که تکنسين های مجرب دارند، در سال به اندازه کافی فيلم ساخته نميشود تا ايشان بتوانند دست به تجربه های جديد و پيداکردن راهکارهای نو بزنند تا به اين وسيله هنر خود را تکامل بخشند. درنتيجه فيلمساز خلاقی که بخواهد در جلو امواج جهانی حرکت کند همواره مجبور است که تکنسين های مورد نياز فيلم را نيز از خارج وارد کند. و به اين ترتيب است که تا بخود بيايی صحنه فيلمبرداری تبديل شده است به يک «دهکده سينمايی»، يعنی جايی که خارجيها به آن وارد می شوند، بساط خودشان را پهن می کنند، فيلمبرداری را به اتمام می رسانند و سپس بساطشان را جمع کرده و از مملکت خارج می شوند. اينگونه است که خود آفريقايی ها هرگز مجال اين را نمی يابند تا پروسه فيلمسازی را، بطور کامل و جامع، از اول تا به آخر آنطور که شايسته است تجربه کنند.

اما برغم تمام اين مشکلات توليدی و مالی، در دو سه دهه اخير فيلمسازان اصيل با فيلمهای بسيار خوبی که مطابق استانداردهای بين المللی هم بوده است از آفريقا سربلند کرده اند. از سنگال «عثمان سمبنه» را داريم، از غنا «کواو انساه» و از اتيوپی «هايله جريما» را که هر سه جزو بهترين فيلمسازان جهان بشمار می روند.