از هرجهت که نگاه بیاندازیم سال ٢٠٠٩ سال برجسته ای برای زنان در هالیوود بوده است. زنان کارگردان فیلم هایی چون «پیشنهاد» با شرکت ساندرا بولاکس، «آلوین و چیپمانک ها» بخش دوم انیمیشنی به همین نام، «پیچیده است» یک فیلم کمدی با شرکت مریل استریپ، «جولی و جولیا» فیلمی درباره سرآشپز قدیمی و معروف برنامه های تلویزیونی «جولیا چایلد»، «یک آموزش» درباره روابط عاشقانه یک دختر نوجوان و یک مرد متاهل و بالاخره فیلم «قفسه درد» درباره گروه زبده ای از سربازانی که به خنثی سازی بمب های کنار جاده درعراق اشتغال دارند را به عالم سینما عرضه کرده اند. در نهایت فیلم «قفسه درد» توانست ٦ جایزه اسکار از جمله بهترین فیلم سال و بهترین کارگردانی سال را برای «کاترین بیگلو» کارگردان آن به همراه بیاورد.
درسالی که گذشت، مریل استریپ و ساندرا بولاکس هر یک با سه فیلم بر روی پرده سینما توانستند از لحاظ فروش گیشه و مقدار درآمد سالیانه، رقبای مذکر خود از جمله برخی از معروف ترین و محبوب ترین بازیگران مرد سینمای هالیوود را کنار بزنند. این دو بازیگرهم چنین توانستند در مجموع بیشترین تعداد نامزدی جوایز اسکار بهترین بازیگر سال را از آن خود سازند.
از سوی دیگر اکثریت تماشاگران فیلم های سینمایی سال گذشته را نیز زنان تشکیل دادند. زنانی که از فیلم هایی چون «شفق» درباره خون آشام های نوجوان، «سمت کور» درباره خانواده سفیدپوستی که یک پسربچه سیاهپوست را به فرزندی می پذیرد، «پرشس» داستان دختر نوجوانی که مورد تجاوز قرار گرفته و د رآخرهفته ای که گذشت، «آلیس در سرزمین عجایب» تازه ترین اثر «تیم برتون» با شرکت «جانی دپ» حمایت کرده اند.
نام «کاترین بیگلو» به عنوان اولین زن برنده جایزه اسکار برای بهترین کارگردانی سال در تاریخ ثبت خواهد شد اما درعین حال «بیگلو» هفت سال گذشته را نیز در قفسه دردناک نداشتن تهیه کننده ای که حاضر شود مخارج فیلم تازه او «قفسه درد» را بپردازد گذراند. چرا که آخرین فیلم او به نام «کی – ١٩» درفروش گیشه با شکست روبرو شده بود.
برنده شدن «کاترین بیگلو» و فیلم او «قفسه درد» که اغلب جوایز مهم و معتبر دیگر امسال از جمله جایزه اول «انجمن کارگردانان آمریکا» را از آن خود ساخته است، شور و هیجان زیادی در میان فیلمسازان زن سینمای آمریکا و هالیوود بوجود آورده است. به خصوص در این مورد که «کاترین بیگلو» سوژه ای را برای فیلم خود انتخاب کرده است که غالبا در انحصار مردان فیلمساز قراردارد و آن هم یک داستان ماجراجویانه با سوژه جنگی است! در حالی که این فیلمساز معروفیت اولیه خود را نیز از طریق ساختن فیلم های ماجراجویانه و جنگی چون «لحظه شکست» و«روزهای غریب» کسب کرده است.
تاریخ نشان داده است که اغلب زنان فیلمساز هالیوود از طریق ساختن فیلم هایی که مسائل و موضوعات مورد اهمیت برای زنان را مطرح می کند قدم به عرصه فیلمسازی و فیلمنامه نویسی گذاشته اند. هرچند بسیاری از آن ها توانایی ساختن فیلم های دیگر را نیز داشته اند اما زاویه نفوذ از دید آن ها پرداختن به فیلم هایی با تم های زنانه بوده است.
نیکلاس کارتیه، یکی از تهیه کنندگان فیلم «قفسه درد» می گوید برای او آسان تر بود که حقوق فیلم را به شرکت های پخش فیلم خارجی بفروشد و از پول آن برای تهیه فیلم استفاده کند تا این که از استودیوهای هالیوود تقاضای کمک کند: «شما وقتی با تماشاگران خارجی فیلم قفسه درد روبرو می شوید فورا متوجه می شوید که آن ها واقعا از این نوع فیلم ها قدردانی می کنند. حتی شاید به مراتب بیشتر از تماشاگران آمریکایی!»
هرچند در هالیوود تعداد انگشت شماری با وجود ساختن تنها یک یا دو فیلم خود را جزو کارگردان ها و فیلمسازان زن سینما می دانند اما حقیقت این است که بنا بر آماری که از بخش زنان فیلمساز مرکز پژوهش های زنان دانشگاه سن دیاگو به دست آمده، درطول ٢۵ سال گذشته از مجموع ٢۵٠ فیلم های مطرحی که هر سال در هالیوود ساخته می شود تنها ٧ تا ٩ درصد آن ها توسط زنان کارگردان، تهیه کننده و یا فیلمنامه نویس ساخته شده است.
مارتا لوزن، رئیس بخش زنان فیلمساز مرکز پژوهش های زنان در دانشگاه سن دیاگو می گوید: «ما در طول یک چهارم قرن گذشته در جا زده ایم. از سال ١٩٨٧ تا کنون هیچگونه پیشرفت واقعی در این زمینه وجود نداشته است.»
برای مثال، هیچ یک از دو استودیوی عظیم «برادران وارنر» و «پارامونت پیکچرز» حتی یک زن کارگردان یا فیلمنامه نویس را در سال گذشته استخدام نکرده اند. استودیوهای والت دیسنی و یونیورسال هر یک تنها یک زن کارگردان را در طول سال گذشته استخدام کرده اند!
مسئله دیگر این است که در تاریخ فیلمسازی هالیوود هیچ استودیویی تا کنون اقدام به استخدام زن کارگردانی نکرده است که وظیفه کارگردانی یک فیلم عظیم با بودجه ١٠٠ میلیون دلاری را برعهده بگیرد. این نوع فیلم ها، فیلم هایی است که در هالیوود از ارزش و اهمیت ویژه ای برخوردار است. مسئله ای که با برنده شدن «کاترین بیگلو» در مراسم اسکار می تواند به صورت مثبتی تغییر پیدا کند.
به هر صورت، کارگردان های یک فیلم چه مرد باشند و چه زن رابطه مستقیم با تعداد زنانی که در این فیلم ها به عنوان بازیگر شرکت می کنند نیز دارد. با وجود آنکه نیمی از جمعیت مردم جهان را زنان تشکیل می دهند اما بازیگران زن تنها ٢٩ درصد از جمعیت بازیگران حرفه ای هالیوود را تشکیل می دهند. برای مثال بنا برگزارش پروفسور «استیسی اسمیت» از دانشکده علوم ارتباطات آننبرگ در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا، در ١٠٠ فیلم مهم و پرفروش سال ٢٠٠٧ هالیوود تنها ۴٣٧٩ نقش همراه با دیالوگ به زنان تعلق داشته و فقط ٢ درصد از این فیلم ها را زنان کارگردانی کرده اند.
اما همین مطالعات نشان می دهد که هر بار زنی پشت دوربین فیلمبرداری قرار می گیرد یا فیلمنامه ای را به مرحله اجرا درمی آورد درصد زنان بازیگر به صورت قابل توجهی افزایش پیدا می کند.
درعین حال مطالعات استیسی اسمیت نشان می دهد که نقش زنان در فیلم ها اغلب جنبه صحنه آرائی دارد و دراکثراین فیلم ها زنان در لباس های سکسی و برای نمایش اندام به کار گرفته می شوند.
اسمیت به این مسئله اشاره دارد که تصویری که هالیوود از جنسیت به دست می دهد در رفتار کلی جامعه و فرهنگ به ویژه در میان تماشاگران جوان تر تاثیرات مهمی بر جای می گذارد. توجه به این موضوع که داستان هایی درمورد مردان مهم تر از داستان هایی در مورد زنان است یکی از مسائلی است که درفیلم ها به آن توجه خاصی شده است.
با این همه مسئله جنسیتی برای بسیاری از زنان کارگردان هالیوود موضوع حساسی به شمار می رود. آن فلچر، سازنده فیلم های موفق و پرفروشی چون «٢٧ لباس» و «پیشنهاد» با شرکت ساندرا بولاکس می گوید: «من هیچوقت در رابطه با فیلم و فیلمسازی به جنسیت خودم فکر نمی کنم. در طول دوران فعالیت هنری در هالیوود هم هیچوقت با هیچگونه تبعیضی به خاطر زن بودن روبرو نشده ام.»
جین کمپیون، کارگردان فیلم «پیانو» که برنده جایزه اسکار بهترین فیلمنامه نی زبوده است می گوید: «فیلمسازان زن در هالیوود انگار زیر یک سقف شیشه ای قراردارند! یعنی نمی شود واقعا تشخیص داد که آیا جلوی پیشرفت آن ها گرفته می شود یا نه. به نظر من همه این ها بستگی به نوع فیلم دارد. به هرحال من به این مسائل زیاد اهمیت نمی دهم وسعی می کنم کارکنم و فیلم بسازم.»
با پیروزی کم نظیر «کاترین بیگلو» در جریان اهدای جوایز اسکار و کنار زدن رقیب سرسختی چون فیلم پرخرج و پرشکوه «آواتار»، این زن کارگردان بیش از هرچیز راهگشای راه های طی نشده تازه ای برای بسیاری ازکارگردانان زن در هالیوود خواهد بود.