روز جمعه مراسم تشییع جنازه ٩ تن از غرق شدگان در دریاچه کارون-۳ در ایذه برگزار شد. در این مراسم علاوه بر نزدیکان و بازماندگان قربانیان، صدها تن از مردم نیز برای همدردی با آنان حضور یافتند. به طوری که به نوشته سایت محلی ایذه نیوز همه خیابان های سر راه پوشیده از جمعیت بود. روز پنجشنبه نیز در ایذه عزای عمومی اعلام شده بود.
امام جمعه ایذه در نماز جمعه امروز که همزمان با روز قدس برگزار می شد، به جای پرداختن به رنج های مردم غزه و اشغال سرزمین هایشان به دست اسرائیل به مقایسه غزه و ایذه پرداخت و گفت: «اسرائیل هم این گونه غزه را درمحاصره قرار نداد که مسئولان کشور و استان و بخصوص مسئولان آب و نیرو مردم روستاهای دنباله رود و سادات حسینی را در محاصره قرار داده اند. و هراز چندی باید شاهد مرگ این عزیزان باشیم.»
او افزود: «اگر اجازه می دادند کفن پوش به صحنه می آمدم تا همه بدانند که بر مردم ایذه چه می گذرد و دچار چه فلاکت هایی هستند.»
حادثه چطور رخ داد؟
روز چهارشنبه مینی بوسی که با داشتن ۱۶ سرنشین بر لنجی حمل می شد، به درون آب های دریاچه کارون-۳ سقوط کرد و ۱۲ تن از سرنشینان مینی بوس که همگی زن و کودک بودند جان باختند. چهار نفری که نجات یافته اند علاوه بر راننده و کمک راننده مینی بوس، دو تن از سرنشینان مرد مینی بوس بوده اند.
پزشکی قانونی استان خوزستان با تایید مرگ ۱۲ قربانی، هویت آن ها را نیز اعلام کرده است. قربانیان ده زن ودختر خردسال و دو پسر بچه بودند.
با این حال به گزارش سایت ایذه نیوز، یکی از آگاهان محلی تعداد مسافران را ۲۰ نفر اعلام کرده و گفته است که چهار نفر دیگر ناپدید شده و جنازه شان پیدا نشده است. او حال دوتن از نجات یافتگان را نیز وخیم اعلام کرد.
به گزار ش سایت محلی نوا جنوب، ناخدای بارج، و راننده مینی بوس به خاطر ترک وسیله نقلیه و رها کردن آن در دنده خلاص بازداشت شده اند.
غرق مینی بوس و مرگ دلخراش ۱۲ زن و کودک در آب می توانست مانند دیگر خبرهای حوادث رانندگی و سوانح طبیعی و غیره نظرها را برای مدت کوتاهی به خود جلب و سپس به خبر تازه تری متوجه کند. اما روشن شدن ماجرا با سخنان مسئولان، به آن ابعادی تازه داد که بی دقتی راننده تنها معلول آن است و علت اصلی آن به سهل انگاری و عدم پاسخگویی مسئولان و بی اعتنایی آنان به زندگی انسان ها مربوط می شود.
روی پنهان ماه
از سخنان مسئولان و سایت های خبری روشن شد که یدک کش شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران که به سوی روستاهای سادات حسینی، شیوند، غریبی ها و میراحمد حرکت می کرد به هنگام پهلو گرفتن در ساحل با صخره تصادف کرده و بر اثر تکان شدید ناشی از آن مینی بوس محموله آن به دریاچه پرتاب شده است.
و نیز روشن شد که این اولین بار نیست که چنین حادثه مرگباری در این سامان روی می دهد. در سال جاری این دومین حادثه مشابه است که برای مردم روستاهای سادات حسینی روی می دهد.
راندن بر آب
ده سال است که اهالی این روستاها با یدک کش بر آب تردد می کنند. از زمان آبگیری سد کارون-۳ در سال ۱۳۸۳ که پل قدیمی «گدار شه پیر» را همراه با راه های ارتباطی و کشت زارهای روستاییان به زیر آب برد، روستاییان و عشایر بختیاری ساکن روستاهای سادات حسینی در نزدیکی شهرستان ایذه در محاصره آب گرفتار آمده اند. بر اساس قرارداد، شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران تعهد کرده بود که با احداث پل و راه های روستایی به جای راه هایی که به زیر آب رفته بود، وسایل ارتباط و حمل و نقل روستاییان را فراهم آورد. اما به جای تحقق این وعده مدت ده سال است که با لنج یدک کش مینی بوس های حامل مسافران را جابه جا می کند.
کوه یخ مصائب
کمال موسوی، امام جمعه ایذه روز جمعه در دومین خطبه نماز جمعه مسئولان را به خیانت متهم کرد. اوگفت:« مسئولان با بی توجهی و بی مسئولیتی به ایذه و به مردم ایذه خیانت کردند. »
اما به نوشته سایت محلی ایذه نیوز ۱۲ کشته در یک حادثه تنها بخش کوچکی از کوه یخ «مصیبت ها و مشقت ها و رنج های مردم ایذه از سد و دریاچه کارون-۳ و بی مسئولیتی و کوتاهی کردن مسئولان به خصوص شرکت آب و نیرو و استانداری در رسیدگی به مشکلات و معضلات ایذه و منطقه سادات حسینی و دنباله رود است».
این مصایب و مشقات کدامند؟
امام جمعه ایذه در خطبه نماز جمعه به برخی از آنها اشاره کرد. او گفت:«سد عظیم کارون-۳ با برقی که تولید می کند از کنار ایذه می گذرد اما مردم این منطقه جز بدبختی و از دست دادن جان و مال خود بهره ای از آن ندارند». به گفته او در حالی که دریاچه سد با آب فراوانش چون فرات در برابر مردم ایذه موج می زند مردم ایذه و زمین های کشاورزی آنان از این آب محروم مانده اند. زمین های آنان خشک شده و نه فقط زمین که در برخی بخش های ایذه مردم از تشنگی جان می دهند. امام جمعه ایذه می گوید برق و آب سد به شهرهای دیگر می رود اما ما با دادن تلفات و از دست دادن عزیزان مان به جای تولید و اشتغال باید مصرف کننده و سربار دیگرانی باشیم که از این سد استفاده می کنند.
توسعه برای فقیرکردن
امام جمعه می گوید مردم ایذه پیش از آب گیری سد و به زیر آب رفتن زمین های کشاورزی و خانه ها و راه ها و پل های ارتباطی مردم، از آسایش و امنیت برخوردار بودند. به گفته او آنان با ازدست دادن زمین های کشاورزی خود از تولید به مصرف کنندگی تغییر وضع داده اند. به گفته او سد کارون آنان را از چرخه تولید بیرون و آواره شهرها کرد. امام جمعه سپس می پرسد:«آیا سد کارون-۳ جز بدبختی و بی کاری چیزی برای شهر و روستاییان ما داشت؟»
سخنان امام جمعه صورت ساده شده مسئله مدرنیزاسیون های یک بعدی است که توسط شرکت های سرمایه گذار تحت لوای ظاهری توسعه صورت می گیرد بی این که به وضعیت محیط زیست، شرایط زندگی مردم، بافت محلی و حفاظت آثار و میراث فرهنگی و طبیعی بیندیشد. این شکل از توسعه که پیش تر در مناطق پیشرفته جهان تجربه شده و به مصیبت های اجتماعی چون مهاجرت روستاییان به شهرها و بی کاری و فقر و خشونت های شهری و اعتیاد منجر شده، مدت هاست که توسط کارشناسان توسعه مردود شده و به جای آن به توسعه پایدار یا توسعه درون زا که با همیاری خود مردم و بر اساس نیازها و مقتضیات منطقه صورت می گیرد، روی آورده اند. امری که البته با سودآوری فوری برای شرکت های عظیم که به بهای فقر و فلاکت مردم انجام می شود، منافات دارد.
بی توجهی مسئولان و تبعیض های استانی
امام جمعه ایذه همچنین از مرگ های ناگفته و ناشنیده ای سخن می گوید که بر روستاییان به خاطر عمل نکردن مسئولان به وظایف خود در ایجاد راه های ارتباطی تحمیل می شود. او می گوید شمار مرگ هایی که به خاطر نبود راه و استفاده از لنج و بارج برای روستاییان روی می دهد بسیار بیشتر از تلفات ناشی از غرق شدن مینی بوس هاست اما این خبرها به دلیل دورافتاده بودن از مرکز هیچگاه در رسانه های خبری منعکس نمی شوند. مرگ هایی ناشی از زایمان، عقرب و مارگزیدگی و حمله قلبی و مانند آن که در صورت دسترسی به موقع به بیمارستان براحتی قابل جلوگیری بودند.
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام که روز جمعه به مناسبت این حادثه به ایذه رفته بود در سخنانش در نمازجمعه بر وجود تبعیض میان روستاها و شهرهای دور از مرکز با مناطقی که او «استان های پایتخت نشین» می نامید، تاکید کرد. او همچنین با اشاره به این که درباره این حادثه هیچ یک از مسئولان سخنی نگفته و تاکنون به آن بی تفاوت بوده اند از استاندار خوزستان به خاطر شرکت نکردن در مراسم تشییع پیکر قربانیان انتقاد کرد.
خوزستان، گنجینه ای از ثروت های طبیعی و فرهنگی
استان خوزستان با بر خورداری از تالاب ها و دشت های حاصلخیز و منابع غنی زیرزمینی نفت و گاز که ۸۵ درصد از تولید نفت ایران را تامین می کند، و با داشتن پرآب ترین و تنها رود قابل کشتیرانی کشور، به خاطر سوء مدیریت و بی توجهی دولت ها یکی از فقیر ترین استان های ایران است.
جنگ هشت ساله با عراق که ویرانی های آن هنوز ترمیم نشده، خشک سالی، بی توجهی به محیط زیست با ایجاد سد گتوند که سبب خشک و شور شدن رود کارون و زمین های کشاورزی شده، خشک کردن تالاب ها به خاطر استخراج نفت و حمله ریز گرد ها به شهرها وروستاها خود بر مشکلات این استان افزوده است. علاوه بر این خوزستان گنجینه ای از میراث فرهنگی و باستانی ایران را در دل خود جای داده که با بی توجهی به آن از طریق سدسازی ها و حفاری های غیرمجاز روبه نابودی می رود. چنان که در آب گیری سد گتوند، که به رغم هشدار های کارشناسان صورت گرفت، از جمله دو نمونه غول پیکر شیرهای سنگی تاریخی برای همیشه به زیر آب رفت. این در حالی بود که مسئولان میراث فرهنگی خوزستان خبر از ایجاد موزه ای برای این شیرها و انتقال آن ها به این موزه پیش از آب گیری سد داده بودند. امری که هرگز روی نداد. این مجسمه ها در فهرست میراث ملی نیز ثبت شده بود. با این سد ده ها هکتار از زمین های حاصلخیز دشت عقیلی و صدها اصله درخت و برخی از آثار باستانی نیز به زیر آب رفت.
امام جمعه ایذه در نماز جمعه امروز که همزمان با روز قدس برگزار می شد، به جای پرداختن به رنج های مردم غزه و اشغال سرزمین هایشان به دست اسرائیل به مقایسه غزه و ایذه پرداخت و گفت: «اسرائیل هم این گونه غزه را درمحاصره قرار نداد که مسئولان کشور و استان و بخصوص مسئولان آب و نیرو مردم روستاهای دنباله رود و سادات حسینی را در محاصره قرار داده اند. و هراز چندی باید شاهد مرگ این عزیزان باشیم.»
او افزود: «اگر اجازه می دادند کفن پوش به صحنه می آمدم تا همه بدانند که بر مردم ایذه چه می گذرد و دچار چه فلاکت هایی هستند.»
حادثه چطور رخ داد؟
روز چهارشنبه مینی بوسی که با داشتن ۱۶ سرنشین بر لنجی حمل می شد، به درون آب های دریاچه کارون-۳ سقوط کرد و ۱۲ تن از سرنشینان مینی بوس که همگی زن و کودک بودند جان باختند. چهار نفری که نجات یافته اند علاوه بر راننده و کمک راننده مینی بوس، دو تن از سرنشینان مرد مینی بوس بوده اند.
پزشکی قانونی استان خوزستان با تایید مرگ ۱۲ قربانی، هویت آن ها را نیز اعلام کرده است. قربانیان ده زن ودختر خردسال و دو پسر بچه بودند.
با این حال به گزارش سایت ایذه نیوز، یکی از آگاهان محلی تعداد مسافران را ۲۰ نفر اعلام کرده و گفته است که چهار نفر دیگر ناپدید شده و جنازه شان پیدا نشده است. او حال دوتن از نجات یافتگان را نیز وخیم اعلام کرد.
به گزار ش سایت محلی نوا جنوب، ناخدای بارج، و راننده مینی بوس به خاطر ترک وسیله نقلیه و رها کردن آن در دنده خلاص بازداشت شده اند.
غرق مینی بوس و مرگ دلخراش ۱۲ زن و کودک در آب می توانست مانند دیگر خبرهای حوادث رانندگی و سوانح طبیعی و غیره نظرها را برای مدت کوتاهی به خود جلب و سپس به خبر تازه تری متوجه کند. اما روشن شدن ماجرا با سخنان مسئولان، به آن ابعادی تازه داد که بی دقتی راننده تنها معلول آن است و علت اصلی آن به سهل انگاری و عدم پاسخگویی مسئولان و بی اعتنایی آنان به زندگی انسان ها مربوط می شود.
روی پنهان ماه
از سخنان مسئولان و سایت های خبری روشن شد که یدک کش شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران که به سوی روستاهای سادات حسینی، شیوند، غریبی ها و میراحمد حرکت می کرد به هنگام پهلو گرفتن در ساحل با صخره تصادف کرده و بر اثر تکان شدید ناشی از آن مینی بوس محموله آن به دریاچه پرتاب شده است.
و نیز روشن شد که این اولین بار نیست که چنین حادثه مرگباری در این سامان روی می دهد. در سال جاری این دومین حادثه مشابه است که برای مردم روستاهای سادات حسینی روی می دهد.
راندن بر آب
ده سال است که اهالی این روستاها با یدک کش بر آب تردد می کنند. از زمان آبگیری سد کارون-۳ در سال ۱۳۸۳ که پل قدیمی «گدار شه پیر» را همراه با راه های ارتباطی و کشت زارهای روستاییان به زیر آب برد، روستاییان و عشایر بختیاری ساکن روستاهای سادات حسینی در نزدیکی شهرستان ایذه در محاصره آب گرفتار آمده اند. بر اساس قرارداد، شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران تعهد کرده بود که با احداث پل و راه های روستایی به جای راه هایی که به زیر آب رفته بود، وسایل ارتباط و حمل و نقل روستاییان را فراهم آورد. اما به جای تحقق این وعده مدت ده سال است که با لنج یدک کش مینی بوس های حامل مسافران را جابه جا می کند.
کوه یخ مصائب
کمال موسوی، امام جمعه ایذه روز جمعه در دومین خطبه نماز جمعه مسئولان را به خیانت متهم کرد. اوگفت:« مسئولان با بی توجهی و بی مسئولیتی به ایذه و به مردم ایذه خیانت کردند. »
اما به نوشته سایت محلی ایذه نیوز ۱۲ کشته در یک حادثه تنها بخش کوچکی از کوه یخ «مصیبت ها و مشقت ها و رنج های مردم ایذه از سد و دریاچه کارون-۳ و بی مسئولیتی و کوتاهی کردن مسئولان به خصوص شرکت آب و نیرو و استانداری در رسیدگی به مشکلات و معضلات ایذه و منطقه سادات حسینی و دنباله رود است».
این مصایب و مشقات کدامند؟
امام جمعه ایذه در خطبه نماز جمعه به برخی از آنها اشاره کرد. او گفت:«سد عظیم کارون-۳ با برقی که تولید می کند از کنار ایذه می گذرد اما مردم این منطقه جز بدبختی و از دست دادن جان و مال خود بهره ای از آن ندارند». به گفته او در حالی که دریاچه سد با آب فراوانش چون فرات در برابر مردم ایذه موج می زند مردم ایذه و زمین های کشاورزی آنان از این آب محروم مانده اند. زمین های آنان خشک شده و نه فقط زمین که در برخی بخش های ایذه مردم از تشنگی جان می دهند. امام جمعه ایذه می گوید برق و آب سد به شهرهای دیگر می رود اما ما با دادن تلفات و از دست دادن عزیزان مان به جای تولید و اشتغال باید مصرف کننده و سربار دیگرانی باشیم که از این سد استفاده می کنند.
توسعه برای فقیرکردن
امام جمعه می گوید مردم ایذه پیش از آب گیری سد و به زیر آب رفتن زمین های کشاورزی و خانه ها و راه ها و پل های ارتباطی مردم، از آسایش و امنیت برخوردار بودند. به گفته او آنان با ازدست دادن زمین های کشاورزی خود از تولید به مصرف کنندگی تغییر وضع داده اند. به گفته او سد کارون آنان را از چرخه تولید بیرون و آواره شهرها کرد. امام جمعه سپس می پرسد:«آیا سد کارون-۳ جز بدبختی و بی کاری چیزی برای شهر و روستاییان ما داشت؟»
سخنان امام جمعه صورت ساده شده مسئله مدرنیزاسیون های یک بعدی است که توسط شرکت های سرمایه گذار تحت لوای ظاهری توسعه صورت می گیرد بی این که به وضعیت محیط زیست، شرایط زندگی مردم، بافت محلی و حفاظت آثار و میراث فرهنگی و طبیعی بیندیشد. این شکل از توسعه که پیش تر در مناطق پیشرفته جهان تجربه شده و به مصیبت های اجتماعی چون مهاجرت روستاییان به شهرها و بی کاری و فقر و خشونت های شهری و اعتیاد منجر شده، مدت هاست که توسط کارشناسان توسعه مردود شده و به جای آن به توسعه پایدار یا توسعه درون زا که با همیاری خود مردم و بر اساس نیازها و مقتضیات منطقه صورت می گیرد، روی آورده اند. امری که البته با سودآوری فوری برای شرکت های عظیم که به بهای فقر و فلاکت مردم انجام می شود، منافات دارد.
بی توجهی مسئولان و تبعیض های استانی
امام جمعه ایذه همچنین از مرگ های ناگفته و ناشنیده ای سخن می گوید که بر روستاییان به خاطر عمل نکردن مسئولان به وظایف خود در ایجاد راه های ارتباطی تحمیل می شود. او می گوید شمار مرگ هایی که به خاطر نبود راه و استفاده از لنج و بارج برای روستاییان روی می دهد بسیار بیشتر از تلفات ناشی از غرق شدن مینی بوس هاست اما این خبرها به دلیل دورافتاده بودن از مرکز هیچگاه در رسانه های خبری منعکس نمی شوند. مرگ هایی ناشی از زایمان، عقرب و مارگزیدگی و حمله قلبی و مانند آن که در صورت دسترسی به موقع به بیمارستان براحتی قابل جلوگیری بودند.
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام که روز جمعه به مناسبت این حادثه به ایذه رفته بود در سخنانش در نمازجمعه بر وجود تبعیض میان روستاها و شهرهای دور از مرکز با مناطقی که او «استان های پایتخت نشین» می نامید، تاکید کرد. او همچنین با اشاره به این که درباره این حادثه هیچ یک از مسئولان سخنی نگفته و تاکنون به آن بی تفاوت بوده اند از استاندار خوزستان به خاطر شرکت نکردن در مراسم تشییع پیکر قربانیان انتقاد کرد.
خوزستان، گنجینه ای از ثروت های طبیعی و فرهنگی
استان خوزستان با بر خورداری از تالاب ها و دشت های حاصلخیز و منابع غنی زیرزمینی نفت و گاز که ۸۵ درصد از تولید نفت ایران را تامین می کند، و با داشتن پرآب ترین و تنها رود قابل کشتیرانی کشور، به خاطر سوء مدیریت و بی توجهی دولت ها یکی از فقیر ترین استان های ایران است.
جنگ هشت ساله با عراق که ویرانی های آن هنوز ترمیم نشده، خشک سالی، بی توجهی به محیط زیست با ایجاد سد گتوند که سبب خشک و شور شدن رود کارون و زمین های کشاورزی شده، خشک کردن تالاب ها به خاطر استخراج نفت و حمله ریز گرد ها به شهرها وروستاها خود بر مشکلات این استان افزوده است. علاوه بر این خوزستان گنجینه ای از میراث فرهنگی و باستانی ایران را در دل خود جای داده که با بی توجهی به آن از طریق سدسازی ها و حفاری های غیرمجاز روبه نابودی می رود. چنان که در آب گیری سد گتوند، که به رغم هشدار های کارشناسان صورت گرفت، از جمله دو نمونه غول پیکر شیرهای سنگی تاریخی برای همیشه به زیر آب رفت. این در حالی بود که مسئولان میراث فرهنگی خوزستان خبر از ایجاد موزه ای برای این شیرها و انتقال آن ها به این موزه پیش از آب گیری سد داده بودند. امری که هرگز روی نداد. این مجسمه ها در فهرست میراث ملی نیز ثبت شده بود. با این سد ده ها هکتار از زمین های حاصلخیز دشت عقیلی و صدها اصله درخت و برخی از آثار باستانی نیز به زیر آب رفت.
