«تونی مندز»، مامور سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیآیای، روز شنبه ۲۹ دی ماه و در سن ۷۸ سالگی درگذشت.
تونی مندز که در فیلم آرگو نقش او را «بن افلک» بازی میکرد، کسی بود که شش تن از کارکنان سفارت آمریکا در تهران را که در منزل سفیر کانادا پناه گرفته بودند، از ایران خارج کرد.
تونی مندز که به بیماری پارکینسون مبتلا شده بود، در یکی از خانههای سالمندان در ایالت مریلند در آمریکا درگذشت. شماری از مقامات عالی امنیتی آمریکا در پیامهای درگذشت او را تسلیت گفته و شجاعت او را تحسین کردند.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا هم در پیامی در توئیتر، درگذشت تونی مندز را تسلیت گفت و افزود: «او یک مامور اطلاعاتی با استعداد بود. آزاد کردن گروگانهای آمریکایی از ایران فقط یکی از دستاوردهای او است. او به واقع یک قهرمان آمریکایی بود.»
«مایکل مورل»، معاون سابق رئیس کل سیآیای هم در پیامی در توئیتر گفت: «تونی از بهترین کارکنانی است که سیآیای تاکنون به خود دیده است. در کار کمک از محافظت از میهن، کارهای شاخص و استثنایی انجام داد.»
تونی مندز در جریان خدمت در سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا در بیشتر کشورهای قاره آسیا کار کرده بود. او توانایی خاصی در بیرون بردن نیروهای تحت خطر داشت. برای همین در جریان گروگانگیری در سفارت آمریکا در جریان انقلاب اسلامی در تهران، او برای نجات آنها راهی ایران شد.
آن زمان، آقای مندز وارد ایران شده و با شش دیپلمات آمریکایی که در منزل مسکونی سفیر وقت کانادا در تهران پناه گرفته بودند، دیدار کرد. این شش دیپلمات با گذرنامه کانادایی و مشخصات جعلی، خود را به عنوان یک تیم فیلمساز کانادایی که مشغول ساختن یک فیلم علمی-تخیلی (سای فای) است، جا زدند.
این تیم در ۲۸ ژانویه ۱۹۸۰، هشتم بهمن ماه ۱۳۵۸ توانست از سد نیروهای امنیتی در فرودگاه بینالمللی مهرآباد تهران گذشته و با پرواز با خطوط هوایی سوئیس، راهی زوریخ شدند.
به گزارش «انپیآر»، تونی مندز به همراه یک همکار دیگر سیآیای این کار را انجام داد که در فیلم آرگو به او اشارهای نمیشود. «جوانا مندز» همسر تونی مندز در مصاحبهای گفت آن همکار خیلی وقت است با هیچیک از همکارن خود در تماس نیست و مشخص هم نیست کجا ممکن است باشد.
این گزارش میگوید در حالی که در فیلم «آرگو» ماموران امنیتی دنبال هواپیما میدوند که بلند نشود، ولی در واقعیت آن هواپیما یک ساعت مشغول آمادهسازی مکانیکی روی باند فرودگاه ماند. هیچکس از نیروهای انقلابی ایرانی خبر نداشت چه کسانی سرنشین این پرواز هستند.
در بازگشت به آمریکا پس از این عملیات، تونی مندز از «جیمی کارتر» رئیس جمهوری وقت آمریکا نشان «ستاره اطلاعاتی» گرفت که بالاترین افتخار در سیآیای محسوب میشود. این مراسم محرمانه برگزار شد و تا سال ۱۹۹۷، ۱۳۷۵ خورشیدی عمومی نشد.
در جریان گروگانگیری سفارت آمریکا در تهران، ۵۲ گروگان آمریکایی برای ۴۴۴ روز در دست نیروهای انقلابی در ایران اسیر بودند.
جوانا مندز که مانند همسرش سالیان طولانی در سیآیآی کار کرده، درباره همسرش گفت: «او این توانایی را داشت که با توجه به میراث اسپانیایی و بریتانیایی خود، در هر قالبی خود را قرار دهد. میتوانست پاکستانی باشد، یا مکزیکی. توانایی او در این حوزه فوقالعاده بود.»