هلسینکی، پایتخت فنلاند، روز ۱۶ ژوئن ۲۰۱۸ (۲۵ تیر ۱۳۹۷) میزبان نشست دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، سران ایالات متحده و فدراسیون روسیه، خواهد بود.
این که چرا هلسینکی در اوج سردی روابط واشنگتن و مسکو برای برگزاری این دیدار انتخاب می‌شود، موضوعی است که خبرگزاری آسوشیتدپرس به آن پرداخته است.
فنلاند بی‌طرف است
فنلاند سنت دیرینه‌ای در میزبانی سران آمریکا و روسیه دارد، به ویژه در دوران جنگ سرد، که این کشور واقع در شمال اروپا به عنوان منطقه‌ای حائل بین بلوک شرق و غرب بود.
جمعیت فنلاند حدود ۵ میلیون و پانصد هزار نفر است و ۱۳۴۰ کیلومتر مرز مشترک با روسیه و در نتیجه تاریخی پیچیده با آن همسایه وسیع خود دارد.
به عنوان بخشی از پادشاهی سوئد، فنلاند در چند قرن گذشته چند بار با روسیه وارد جنگ شد و دو بار هم در دوران اتحاد جماهیر شوروی در جریان جنگ جهانی دوم با نیروهای آن کشور جنگید.
با این حال، فنلاند بعد از جنگ جهانی دوم، روابط سیاسی و اقتصادی عمل‌گرایانه‌ای را با مسکو آغاز کرد.
«سائولی نینیستو» رئیس جمهوری فنلاند روابط خوبی با «ولادیمیر پوتین» دارد، و به همان اندازه روابط خوبی با پرزیدنت «دونالد ترامپ» دارد؛ همانطور که سلف او روابط خوبی با هر دو رئیس جمهوری داشت.
فنلاند چطور فنلاند شد
منطقه‌ای که امروزه به نام فنلاند شناخته می‌شود، طی قرن‌ها محل جنگ نیروهای سوئدی و روس بود و در سال ۱۸۰۹ در جریان جنگ‌های موسوم به ناپلئونی در اروپا، پس از ۷۰۰ سال که تحت سلطه پادشاهی سوئد بود، به دست روسیه افتاد.
با این حال، مسکو به فنلاند به عنوان یک منطقه خودمختار اجازه داد که برنامه‌های توسعه سیاسی و اقتصادی خود را دنبال کند و پارلمان خود را داشته باشد، و در نهایت در سال ۱۹۱۷ میلادی و در جریان انقلاب روسیه، بار دیگر مستقل شد.
روابط طولانی با روسیه
فنلاندی‌ها، که سال گذشته صدمین سالگرد بازپس‌گیری استقلال خود را جشن گرفتند، با اعلام بی‌طرفی و اتخاذ سیاست‌های غیرجانبدارانه و همزمان توسعه روابط تجاری با روسیه، در این مدت روابط دوستانه‌ای را با روس‌ها داشته‌اند.
سیاستمداران و دانشمندان آلمان غربی (سابق) عنوان «فنلاندیزاسیون» را در دهه ۱۹۷۰ میلادی مطرح کردند، که از آن برای توصیف نفوذ یک کشور قدرتمند در سیاست یک کشور کوچک‌تر استفاده می‌کردند.
فنلاندی‌ها به شدت از این عبارت متنفر بودند.
فنلاند در سال ۱۹۹۵ میلادی و با حمایت بالای عمومی، به اتحادیه اروپا پیوست و یکی از اعضای اولیه آن شد و در سال ۲۰۰۰ هم با پیوستن به حوزه یورو، واحد پول اروپایی یعنی یورو را جایگزین پول خود کرد.
اما فنلاند از عضویت در پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، خودداری کرده و بیشتر فنلاندی‌ها امروز هم مخالف پیوستن به این اتحادیه نظامی غربی هستند؛ هر چند برخی از سیاتمداران راست میانه موافق آن هستند.
فنلاند و جنگ سرد
سیاست خارجی فنلاند پس از جنگ جهانی دوم، بر پایه حفظ روابط خوب با غرب – به ویژه با ایالات متحده آمریکا – و در عین حال با اتحاد جماهیر شوروی در دوران جنگ سرد بنا شد.
در سال ۱۹۷۵ و در اوج تنش زدایی دهه هفتاد، اورهو کِکونِن رئیس جمهوری وقت فنلاند میزبان نشست رهبران آمریکا و شوروی بود، وقتی که جرالد فورد رئیس جمهوری ایالات متحده و لئونید برژنف رهبر شوروی در هلسینکی با یکدیگر دیدار و توافق معروف به «توافق هلسینکی» را امضا کردند.
در دهه ۸۰ میلادی، فنلاند همچنین پایگاه مناسبی برای مقام‌های ارشد آمریکا بود که، در راه سفر به مسکو، مشتاق آشنایی و بهره گیری از دانش و تجربه فنلاندی‌ها در ارتباط با روس‌ها بودند. در ماه مه ۱۹۸۸ رونالد ریگان رئیس جمهوری آمریکا در مسیر خود به سمت اتحاد جماهیر شوروی، در هلسینکی توقف و با رئیس جمهوری وقت فنلاند دیدار کرد.
دیگر ملاقات‌های تاریخی در فنلاند
پس از سقوط دیوار برلین در سال ۱۹۸۹ و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، فنلاند همچنان روابط خوب خود را به یک اندازه با واشنگتن و مسکو حفظ کرد، در حالی که بیش از پیش در ساختارهای امنیتی غرب جذب می‌شد.
در سپتامبر ۱۹۹۰، فنلاندی‌ها میزبان نشست رهبران شوروی و آمریکا – پرزیدنت جرج بوش (پدر) و میخائیل گورباچف – بود، که دو طرف می‌خواستند درباره حمله عراق صدام حسین به کویت و اوضاع خاور میانه گفت‌وگو کنند.
بیل کلینتون رئیس جمهوری آمریکا سپس در سال ۱۹۹۷ با بوریس یلتسین همتای روس خود دیدار و درباره گسترش ناتو به سمت کشورهای تازه استقلال یافته از اتحاد جماهیر شوروی گفت‌وگو کرد.
یک امارت دولتی در حومه هلسینکی نیز اخیرا محل برگزاری چندین کنفرانس بین المللی، از جمله دیدار بین هیات‌های عالیرتبه‌ای از آمریکا و شبه جزیره کره و همچنین مقام‌های ارشد نظامی آمریکا و روسیه، بوده است.
