کمتر از یک هفته پیش از آغاز جلسات کنگره آمریکا برای رأی گیری درباره توافق هسته‌ای جامعه جهانی با ایران، وزیر خارجه ایالات متحده بار دیگر تلاش کرد برای جلب حمایت عمومی، قابلیت‌ها و تدابیر در نظر گرفته شده در این توافق به منظور پیشگیری از دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای را تشریح کند.
جان کری روز چهارشنبه دوم سپتامبر با حضور در مرکز ملی قانون اساسی آمریکا در شهر فیلادلفیا در ایالت پنسیلوانیا، به ایراد سخنرانی پرداخت و با اشاره به آغاز روند رأی گیری در دو مجلس نمایندگان و سنا از سه شنبه هفته آینده، پیامد تصمیم نمایندگان را "بسیار مهم" توصیف کرد.
ایران و شش قدرت جهانی عضو گروه ۱+۵ شامل ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، روسیه، چین و آلمان، روز ۲۳ تیر ماه گذشته به توافقی جامع بر سر برنامه هسته‌ای ایران دست یافتند که بر اساس آن، محدودیت‌های گسترده‌ای بر فعالیت‌های اتمی آن کشور اعمال خواهد و در ازای آن بخشی از تحریم‌های اعمال شده عیله ایران لغو خواهند شد.
توافق حاصل شده در وین پایتخت اتریش، هم در داخل ایالات متحده و ایران – که دو طرف اصلی گفتگوهای حدود دو سال گذشته برای رسیدن به توافق نهایی بودند – و هم در برخی کشورهای منطقه با انتقادها و مخالفت‌هایی روبرو شد و دولت ایالات متحده را بر آن داشت تا تلاش مضاعفی برای جلب حمایت عمومی از این توافق را به عمل آورد.
وزیر خارجه ایالات متحده، در سخنرانی امروز خود با اشاره به استقبال گروهی از دانشمندان هسته‌ای، کارشناسان امور امنیت ملی، و افسران بازنشسته ارتش از توافق هسته‌ای با ایران، بار دیگر توضیح داد که چرا این توافق امنیت اسرائیل، منطقه و جهان را تضمین خواهد کرد و رد آن "هزینه‌ای گزاف" را به ما تحمیل خواهد کرد.
جان کری به برخی استدلال‌های مطرح شده در مخالفت با توافق وین اشاره کرد و گفت، این که برخی می‌گویند برای رسیدن به "توافق بهتر" باید دوباره مذاکره کرد یا این که باید تحریم‌ها را افزایش داد، با واقعیت‌ها فاصله دارند و باید در نظر داشت که تحریم‌ها و محدودیت‌ها و تهدیدها جلوی پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران نگرفت.
وی با تاکید بر این که تحریم و اعمال فشار تنها باعث آمدن ایران به پای میز مذاکره شد و در نهایت به توافق اولیه برای ادامه مذاکرات برای دستیابی به توافق نهایی منجر شد، گفت ایران در طول ۱۹ ماه گذشته و پس از توافق اولیه ژنو به تعهدات خود پایبند بوده و شفافیت بیشتری نشان داده است.
وزیر خارجه دولت باراک اوباما رئیس جمهوری دموکرات ایالات متحده، با اشاره به این که مخالفان گزینه جدیدی ارائه نکرده‌اند، هشدار داد که با رد این توافق، اتحاد بین المللی و نظام تحریم‌ها از هم خواهد پاشید و اعتبار آمریکا به شدت تضعیف خواهد شد، و تاکید کرد رد توافق، راه تخریب کامل روند کنونی است و ما بهای گزافی برای آن خواهیم پرداخت.
این اظهارات جان کری در حالی مطرح شد که اندکی پیش از آغاز سخنرانی او، یک سناتور دیگر آمریکا به صف حامیان توافق هسته‌ای با ایران پیوست و با رسیدن تعداد سناتورهای حامی توافق به ۳۴ نفر، کاخ سفید از حفظ وتوی رئیس جمهوری در صورت رد احتمالی توافق در کنگره، اطمینان یافت.
شاید به همین دلیل بود که بخش عمده سخنرانی آقای کری، به نگرانی‌های برخی متحدان واشنگتن در منطقه، بویژه اسرائیل متمرکز بود.
نگرانی‌های قابل درک نتانیاهو
وزیر خارجه آمریکا با تاکید بر این که توافق اتمی به دست آمده همه مسائل جامعه جهانی با تهران را حل و فصل نخواهد کرد، گفت ایالات متحده دوست دارد که رفتار ایران در منطقه تغییر کند، اما روی آن حساب نمی‌کند و همچنان با تحرکات بی‌ثبات‌کننده تهران و عوامل آن در منطقه مقابله خواهد کرد.
آقای کری خاطر نشان کرد که حمایت ایران از تروریسم و فعالیت‌های تهران در منطقه مربوط به امروز نمی‌شود و از سیاست‌های کلی جمهوری اسلامی است، و بار دیگر تاکید کرد که ما معتقدیم اینگونه سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران به مراتب خطرناک‌تر خواهند بود، اگر تهران به سلاح هسته‌ای دست یابد.
وی با بیان این که نگرانی‌های اسرائیل قابل درک است و حساسیت وضعیت آن کشور در منطقه، بویژه برای او به عنوان وزیر خارجه آمریکا که سفرهای زیادی به اسرائیل داشته – مشهود است، گفت در طول ۲۰ سال گذشته هیچکس به اندازه او چه در مقام سناتور و در چه در مقام وزارت خارجه، از اسرائیل حمایت نکرده است.
آقای کری گفت از نگرانی‌های بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل آگاهی کامل دارد و هیچ شک و تردیدی از پایه و اساس آنها ندارد، و در ادامه تاکید کرد که با این حال معتقدیم توافق حاصل شده با ایران، ما را در مسیری قرار می‌دهد که امنیت اسرائیل و منطقه را تضمین می‌کند.
آقای نتانیاهو از مخالفان سرسخت توافق اتمی با ایران است و با این استدلال که تهران قابل اعتماد نیست، بر این عقیده است که اجرای این توافق به تقویت جمهوری اسلامی – که کشور اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و بارها تهدید به نابودی آن کرده است – منجر خواهد شد.
نگرانی از تقویت موقعیت ایران به واسطه لغو تحریم‌های بین المللی اعمال شده علیه ایران و سرازیر شدن میلیاردها پول، تنها نگرانی اسرائیل نیست و برخی از دیگر متحدان آمریکا در منطقه، از جمله عربستان سعودی و برخی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس، نیز نگرانی مشابهی دارند.
وی در بخش پایانی سخنرانی امروز خود در مرکز ملی قانون اساسی آمریکا، بار دیگر بر تعهد واشنگتن بر تامین امنیت متحدانش در منطقه تاکید کرد و گفت ایالات متحده باید به نگرانی‌های آنها پاسخ دهد.
وی به دعوت رئیس جمهوری ایالات متحده از سران کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای حضور در نشست کمپ دیوید در اواخر اردیبهشت ماه گذشته و سفرها و دیدارهای خود با متحدان عرب آمریکا در منطقه اشاره کرد و گفت هفته آینده نیز در همین راستا با پادشاه عربستان سعودی گفتگو خواهد کرد.
ملک سلمان قرار است روز جمعه و در آغاز سفر سه روزه خود به ایالات متحده، با باراک اوباما دیدار و گفتگو کند و انتظار می‌رود توافق هسته‌ای ۲۳ تیر ماه جامعه جهانی با ایران، و همچنین فعالیت‌های تهران در منطقه محور اصلی گفتگوهای آنها در کاخ سفید باشد.