گزارش وضعیت حقوق بشر جهان در سال ۲۰۱۸ که از سوی وزارت خارجه آمریکا منتشر شد، به کشورهای مختلف پرداخته است. در این گزارش ۵۶ صفحه به موارد نقض حقوق بشر در ایران اختصاص داده شده است.
در گزارش منتشر شده، به اعتراضهای مردمی دی ماه سال گذشته اشاره و گفته شد مقامات رژیم جمهوری اسلامی به خشن ترین روشها به این اعتراضها واکنش نشان دادند. در جریان این سرکوبها ۳۰ تن کشته و هزاران نفر دستگیر شدند؛ مواردی هم مرگ مشکوک در جریان بازداشتها گزارش شد.
این گزارش در بخشهای مختلفی به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در سال ۲۰۱۸ پرداخته است.
دخالت در زندگی و قتل با انگیزه سیاسی
در جریان بازداشتهای پس از اعتراضهای دی ماه، دستکم دو تن در حالی که در زندان بودند، کشته شدند: سینا قنبری در زندان اوین و وحید حیدری در بازداشتگاه پلیس اراک. همچنین در سال گذشته ۸۵ متهمی که زیر سن ۱۸ سالگی مرتکب جرمی شده بودند، در فهرست محکومان به اعدام قرار گرفتند. در گزارش نهادهای حقوق بشری اعلام شد در سال گذشته و فقط تا ماه نوامبر، ۲۱۵ مورد اعدام در ایران صورت گرفت. دولت ایران ولی اعلام کرد فقط ۷۳ مورد اعدام صورت گرفته است.
ناپدید شدنها
تعدادی ربودن و دستگیریها مرتبط با اهداف سیاسی در ایران صورت گرفته است. از جمله می توان به محمد بام، شاعر ربوده شده اشاره کرد که بعد اعلام شد در زندان انفرادی بوده است. ابتدا مشخص نبود او کجا است اما بعد گزارش شد که در زندان اهواز شکنجه شده است.
شکنجه و دیگر اقدامات تنبیهی بیرحمانه و غیرانسانی
ماموران امنیتی افراد را دستگیر کرده و در شرایط بدی در زندان نگه میدارند. در سراوان نیروهای اطلاعاتی سپاه پاسداران هفت نفر را دستگیر کرده و شکنجه کردند.
به گزارش عفو بینالملل در زندان مشهد و در ژانویه، یک متهم به سرقت، به قطع عضو محکوم شد و دستش از مچ قطع شد.
در طول سال هم دستگیریها و رفتارهای بیرحمانه با دستگیرشدگان گزارش شد.
شرایط بازداشت و زندان
شماری از زندانها در ایران بیش از ظرفیت خود زندانی دارند و شماری از افراد دستگیر شده در زندان کشته شدند. سینا قنبری، وحید حیدری و کاووس سیدامامی که فعال محیط زیست ایرانی - کانادایی بود، در زندان جان دادند. مقامات این مرگ ها را خودکشی اعلام کردند.
زندان رجایی شهر، زندانی مخوفی است که امکانات مناسب ندارد و زندانیها به تیم پزشکی دسترسی ندارند.
دستکم ۱۰ تن از زنان دراویش گنابادی دستگیر شده و به زندان شهر ری فرستاده شدهاند.
زندان سقز هم یکی دیگر از این زندانها است که شرایط مناسب نگهداری ندارد.
دستگیری و بازداشت خودسرانه
میرحسین موسوی، همسرش زهرا رهنورد و مهدی کروبی هنوز بدون هیچگونه دادرسی، در حصر خانگی به سر میبرند.
شهروندانی که دارای تابعیت دوگانه هستند، مورد دستگیریهای بیربط از نیروهای امنیتی قرار میگیرند. محمدعلی طاهری از زمان دستگیری، بیشتر زمان را در انفرادی گذرانده است. حکم اعدام او صادر شد ولی دیوان عالی آن را لغو کرد. او هنوز در زندان به سر میبرد.
فقدان مراحل دادرسی عادلانه
مقامات امنیتی در زندان رجاییشهر سه تن با نامهای زانیار مرادی، لقمان مرادی و رامین حسین پناهی را اعدام کردند.
اعترافات اجباری از دختری با نام مائده هژبری از تلویزیون دولتی به نمایش گذاشته شد.
حسین شیرازی، فرزند آیتالله صادق شیرازی در قم و به اتهام «انتقاد از نظام» محاکمه شد. او که علی خامنهای را با فرعون مقایسه کرده بود، در دادگاه روحانیت به ۱۲۰ سال زندان محکوم شد ولی در پی اعتراضها، این حکم لغو شده و حسین شیرازی را با قید وثیقه آزاد کردند.
دخالت در امور داخلی دیگر کشورها
ایران نیروهایی از عراق، افغانستان و پاکستان تربیت کرده و راهی سوریه میکند. گزارش شد نیروهای ۱۴ ساله از افغانستان تربیت شده و در قالب لشکر فاطمیون به سوریه اعزام شدهاند.
ایران از گروههای شبه نظامی در عراق از جمله گروه تروریستی کتائب حزبالله حمایت میکند.
ایران تاکنون میلیونها دلار خرج حوثیها در یمن کرده و حتی به حوثیها ماموریت داده بهاییها را در یمن پیدا کرده و مورد آزار و تعقیب قرار دهند.
آزادی بیان و رسانهها
مطبوعات هنوز اجازه فعالیت مستقل ندارند و خبرنگاران مورد تعقیب و آزار قرار میگیرند.
روزنامه صدای اصلاحات به اتهام «انتقاد از شیعه» توقیف شد. کارکنان سایت مجذوبان نور دستگیر شده و به زندان افتادند. قوانین توهین و افترا طوری طراحی شده که هرکس مورد انتقاد قرار گرفت، بتواند نهاد یا رسانه منتقد را تحت تعقیب قرار دهد.
آزادی اینترنتی رو به کاهش است و سایتهایی چون یوتیوب، فیسبوک، توئیتر، فلیکر و سرویسهایی چون تلگرام مسدود شدهاند.
حق تجمع مسالمتآمیز
هرگونه تجمع مسالمتآمیز از سوی نیروهای امنیتی سرکوب میشود. اعتراض دروایش گنابادی با سرکوب شدید نیروهای امنیتی همراه شد. در زندان قرچک و زندانیان زن گنابادی که به شرایط نامناسب خود اعتراض کرده بودند، مورد یورش نیروهای امنیتی قرار گرفتند.
حق مسافرت
دولت ایران منتقدان را با احکام تبعید به جاهایی فرستاده و اجازه حرکت و انتقال را از آنها سلب میکند.
شماری از اعضای هیئت علمی و یا خبرنگاران ممنوع الخروج شده و اجازه سفر از آنها گرفته شده است. زنان هنوز بدون اجازه همسر حق مسافرت ندارند.
آزار و تعقیب
شهروندان ایرانی - آمریکایی هنوز در زندان هستند و به گروگان گرفته شدهاند.
اقلیتهای دینی از جمله بهاییان با افزایش فشار و تهدید روبرو هستند.