در پی بازتاب گسترده خبر «آلوده بودن» آب رود ارس به «مواد رادیو اکتیو» مرکز «نظام ایمنی هستهای» ایران با انتشار بیانیهای «امکان» آلوده شدن رودخانه به مواد رادیو اکتیو را منکر شد.
این مرکز دولتی وابسته به سازمان انرژی اتمی روز سهشنبه در واکنش به نگرانیهای ایجاد شده پس از انتشار گزارش در مورد آلودگی رودخانه ارس اعلام کرد که «ارس به صورت مستمر در حال پایش پرتوی و رصد مواد رادیو اکتیو و دیگر موارد ضروری است و به زودی تاسیسات پایش آنلاین نیز در آن منطقه نصب خواهد شد.»
این مرکز تاکید کرده است که «حداقل سالی یکبار» رود ارس را «پایش پرتوی» میکند. این مرکز به استناد «نظر مسئولان و کارشناسان هستهای» ایران اعلام کرده که «فاصله نیروگاه اتمی متسامور ارمنستان تا رودخانه ارس و محدوده مورد اشاره بسیار زیاد است و امکان ریختن پساب این نیروگاه به رودخانه» وجود ندارد.
مرکز نظام ایمنی هستهای ایران یک «مرجع نظارتی دولتی» است که برای توسعه ایمنی در تاسیسات و فعالیتهای هستهای و پرتوی و نظاممند کردن «استفاده ایمن از انرژی هستهای و منابع پرتو» بهمنظور «حصول اطمینان از حفاظت کارکنان، مردم، نسلهای آینده و محیطزیست در برابر اثرات زیانآور پرتوها در سطح کشور» تشکیل شده است.
روز گذشته، روزنامه «پیام ما» در گزارشی از آلودگی رودخانه ارس به مواد «رادیو اکتیو» و «فلزات سنگین» خبر داد و نوشت: «منشأ این آلودگیها مشخص است.»
بر اساس اعلام این روزنامه مذاکرات ۱۵ ساله با ارمنستان برای کاهش یا رفع این آلودگیها به جایی نرسیده است.
در گزارش «پیام ما» آمده بود که منبع این آلودگی «نیروگاه متسامور» در ارمنستان است و چون ۴۰ درصد برق این کشور را تامین میکند، ارمنستان برای تعطیلی این نیروگاه مقاومت خواهد کرد.
نویسنده پیگیری آلودگی ارس توسط جمهوری آذربایجان و ترکیه را صرفا یک موضوع سیاسی قلمداد کرده و مینویسد: بیشتر اشخاصی که به این مساله پرداختهاند دارای «گرایشهای قومی شدید» هستند.
در این مطلب تاکید شده بود که آلودگی وجود دارد و «دیگر قابل انکار نیست» و میزان مخاطره ایران از این آلودگی بیشتر از سایر کشورهای اطراف ارس است چرا که همه آلودگی ورودی به رودخانه، به ایران میآید.
در این گزارش نبود گزارشها و پایشهای رسمی عامل انکار این موضوع اعلام شده است و گزارشهای بهداشتی از افزایش بیماری و سرطان به ویژه سرطان معده میان حاشیهنشینان کرانههای ارس در ایران، به عنوان «شواهد غیر قابل انکار» عنوان شده است.
رضا اردکانیان، وزیر نیروی دولت حسن روحانی در خرداد ماه ۱۴۰۰ گفته بود: «آلودگی ارس که ناشی از ورود پسابهای صنعتی جمهوری ارمنستان است از مسائل بسیار مهم وزارت نیرو و دولت جمهوری اسلامی ایران است که در تمامی اجلاسها، نشستها و یادداشت تفاهمهای دوجانبه با این جمهوری مورد تاکید قرار میگیرد.»
او تاکید کرده بود که «وزارت نیرو در سالهای اخیر با جدیت و اراده محکم در این زمینه ورود پیدا کرده و در نشستهای دوجانبه به مسئولان مربوطه جمهوری ارمنستان تذکرهای لازم داده شده است.»
با این وجود و پس از گذشت چندین سال همچنان موضوع آلودگی رود ارس دغدغه بسیاری است که پابرجا مانده است.