از زمان شدت یافتن ناآرامیهای سوریه و به خطر افتادن جان مردمی که دهها هزار تن از آنها کشته شده اند، زنان سوری بیش از هر زمان دیگری در میهن خودشان احساس عدم امنیت می کنند.
هر روز صدها زن سوری در جست و جوی امنیت جانی و امید به یافتن زندگی بهتر برای خود و فرزندانشان، به اردن، مصر و دیگر کشورهای همسایه سوریه می گریزند. اما از آنجا که بسیاری از این زنان تنها هستند و شوهرانشان در سوریه می مانند، قربانی خشونت یا سوء استفاده جنسی واقع می شوند.
اسما داناهیو که مشاور یک نهاد فعال حقوق بشر موسوم به کمیته بین المللی نجات است، چالشهای رویاروی زنان آواره و پناه جوی سوری را بی شمار و دشوار توصیف می کند.
خانم داناهیو می گوید به رغم نبود امنیت برای زنان در اردوگاههای آوارگان، خوراک و خدمات ضروری اولیه در این قبیل اردوگاهها در دسترس آنها قرار می گیرد؛ آنچه این زنان در موطن خود از آن بی بهره اند.
گرفتاریهای مالی زنان برای تأمین ساده ترین ملزومات زندگی از سویی، و نداشتن درآمدی ثابت برای گذران زندگی از سوی دیگر، گرایش آنها را به ازدواج با مردان غیرسوری ( به ویژه شهروندان کشورهای حاشیه خلیج فارس) یا هم بستر شدن با مردان برای کسب درآمد، بیشتر کرده است.
از سوی دیگر، مردانی که در پی ازدواج هستند، از موقعیت متزلزل زنان سوری بهره می برند، و برایشان مهریه، یا در برخی موارد حتی نفقه تعیین نمی کنند.
بسیاری از زنان پناهجوی سوری هم این تصمیم را برای دخترانشان می گیرند و آنها را به آسانی و سرعت شوهر می دهند. از آنجا که در جوامع و فرهنگهای اسلامی معمول نیست که دختران جوان مجرد تنها زندگی یا حتی سفر کنند، شوهر دادن دختران، ساده ترین راه حل برای خانواده هاست.
شیوه متعارف دیگری که گروهی از زنان و حتی شماری از دختران نوجوان از آن راه هزینه های زندگی روزمره شان را تأمین می کنند، نکاح مسیار است.
«نکاح مسیار» اصطلاحی در فقه سنی و به معنای نوعی ازدواج موقت است که بیشتر در میان سنی ها رواج دارد و در آن زنان تقریبا هیچ حق و حقوقی ندارند. گروهی از دختران سوری که برخی از آنها ۱۴ یا ۱۵ سال بیشتر ندارند، این نوع ازدواج را برای زندگی پناهندگی برمی گزینند، چون مردان بدون سپردن تعهد بلندمدت یا پرداخت نفقه، در ازای هم بستر شدن با آنها، هزینه زندگی روزمره شان را تأمین می کنند.
مردانی هستند که به نیت انجام وظایف شرعی خود در پی دختری مناسب برای ازدواج می گردند، و عده ای از مردانی که با این دختران جوان عقد ازدواج می بندند، پیشینه خلافکاری یا مشکلات رفتاری دارند. دست مادران مهاجر سوری برای تحقیق درباره پیشینه خواستگاران هم بسته است.
از سوی دیگر، تحولات اخیر در سوریه به پیدایش پدیده ای تازه انجامیده که فرصتی شغلی برای عده ای ایجاد کرده است. یکی از کسانی که از این رهگذر کسب درآمد می کند، پناهجویی سوری است که او را با نام «ام مجید» می شناسند. این زن ۲۸ ساله واسطه ازدواجهای موقت یا دائمِ بسیاری است و از این راه روزگار می گذراند.
او می گوید از شغلش شرمسار است، اما زندگی را به هرحال باید به شکلی ادامه داد و چاره ای جز یافتن راهی برای کسب درآمد وجود ندارد.
یونیسف (صندوق بین المللی کودکان سازمان ملل) در تازه ترین گزارشهای خود اعلام کرده که این روزها نزدیک به ۲۵۰ هزار کودک آواره سوری در اردن به سر می برند و انتظار می رود تعداد آنها تا ژوئیه امسال دو برابر و تا دسامبر(پایان سال جاری میلادی)، سه برابر شود.
سازمان ملل متحد می گوید طی چند ماه، و یک سال آینده، میزان بودجه ای که برای کمک به آوارگان سوری اختصاص یافته، کاهش چشمگیری خواهد یافت و از این روی، یا فعالان بین المللی حقوق پناهندگان باید سرمایه گذارانی تازه برای این گونه کمک ها بیابند، یا این دست کمک ها به ناگزیر به میزان چشمگیری کاهش می یابد.
