وزارت خارجه اوکراین در بیانیه‌ای به مناسبت پنجمین سالگرد سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی در آسمان تهران بر اثر شلیک موشک‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، و کشته شدن ۱۷۶ سرنشین پرواز پی‌اس۷۵۲، به «نقض وحشیانه» قوانین بین‌المللی توسط حکومت ایران اعتراض کرد.
در این بیانیه که روز چهارشنبه ۱۹ دی منتشر شد، آمده است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ۵ سال پیش در چنین روزی با شلیک دو موشک زمین به هوا، هواپیمای مسافربری اوکراین را در حریم هوایی ایران سرنگون کرد و تمامی ۱۷۶ سرنشین آن را کشت.
۱۱ شهروند اوکراین و همچنین اتباع کانادا، سوئد، بریتانیا، افغانستان، و ایران، در این هواپیما حضور داشتند.
در ادامه بیانیه گفته می‌شود که جمهوری اسلامی با استفاده از جنگ‌افزار علیه یک هواپیمای غیرنظامی در حال پرواز، انجام ندادن اقدامات عملی برای جلوگیری از سرنگونی هواپیما، حمایت نکردن از تحقیقات شفاف و عینی در مورد شرایط سقوط، و عدم تعقیب قضایی متهمان، به‌طور «فاحشی» برخی از قوانین بین‌المللی را نقض کرده است.
وزارت خارجه اوکراین ضمن تسلیت به تمامی خانواده‌ها و افرادی که عزیزان خود را در سرنگونی این هواپیما از دست دادند، تاکید کرد که از هیچ تلاش برای دست‌یابی به عدالت و محاکمه افراد مسئول دریغ نخواهد کرد.
در ادامه بیانیه گفته می‌شود که یک سال پیش، گروه بین‌المللی هماهنگی و واکنش به قربانیان پرواز ۷۵۲ متشکل از اوکراین، کانادا، سوئد و بریتانیا، دادرسی را در شورای سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی (ایکائو) علیه جمهوری اسلامی ایران به دلیل نقض قوانین کنوانسیون سال ۱۹۴۴ این سازمان آغاز کرد.
به گفته وزارت خارجه اوکراین، روند دادرسی به پیشرفت خود ادامه می‌دهد و گام‌های بعدی گروه هماهنگی برای پاسخگو کردن جمهوری اسلامی در شورای ایکائو در ماه‌های آینده برداشته خواهد شد.
در این بیانیه همچنین آمده است که این گروه در ماه اکتبر گذشته (مهر)، همچنین یادداشتی را در مورد پرونده مربوط به سرنگونی پرواز ۷۵۲ به دیوان بین‌المللی دادگستری ارسال کرده است.
اوکراین، کانادا، سوئد و بریتانیا، از این یادداشت که همراه با شواهد غیرقابل انکار نقض کنوانسیون ۱۹۷۱ توسط جمهوری اسلامی در ارتباط با انجام اقدامات قهرآمیز غیرقانونی علیه ایمنی هوایی حمایت کرده‌اند.
وزارت خارجه اوکراین همچنین با اشاره به حمایت نظامی و سیاسی جمهوری اسلامی از روسیه در تجاوز این کشور به اوکراین، گفت که این همکاری، حکومت ایران را در جایگاه یک قاتل قرار می‌دهد.
بیانیه این وزارت‌خانه حاکی از آن است که این همکاری عمیق بین رژیم‌های مسکو و تهران، تهدیدی فوری برای اروپا و خاورمیانه محسوب می‌شود.
وزارت خارجه اوکراین در پایان بیانیه خود از جامعه بین‌المللی خواست که برای برقراری صلح و امنیت بین‌المللی، از جمله ایمنی هوانوردی غیرنظامی بین‌المللی، تلاش کند و مانع اجرای چنین فجایعی در آینده شود.
پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین بامداد ۱۸ دی ۱۳۹۸، کمتر از سه دقیقه پس از برخاستن از فرودگاه بین‌المللی تهران هدف دو موشک سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفت و تمامی ۱۷۶ سرنشین آن کشته شدند.
مقام‌های جمهوری اسلامی پس از سه روز انکار، سرانجام شلیک موشک به هواپیما را پذیرفتند، اما آن را به «خطای انسانی» نسبت دادند.
پنهان‌کاری جمهوری اسلامی، تناقض‌های پرشمار و ادعاهای متعدد کذب مقامات مختلف حکومت ایران، از جمله فرماندهان سپاه، مقامات دولتی و قوه قضاییه باعث شده که در صحت ادعاهای مقامات جمهوری اسلامی تردید جدی وجود داشته باشد.
محمود علیزاده طباطبایی، وکیل دادگستری که دفاع شماری از بازماندگان قربانیان پرواز پی‌اس۷۵۲ را در پرونده‌ای که در قوه قضاییه جمهوری اسلامی جریان دارد، به عهده دارد، به نقل از موکلانش گفته است: «نماینده دادستان صراحتا به بعضی از خانواده‌ها گفته: زدیم که زدیم، خوب کاری کردیم که زدیم.»
اولکسی دانیلوف، دبیر شورای دفاع و امنیت ملی وقت اوکراین، گفته بود سپاه پاسداران «عمدا» به هواپیمای مسافربری شلیک و آن را ساقط کرد تا از «افزایش تنش منطقه‌ای بین ایران و آمریکا جلوگیری کند».
جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، گفته تصویرسازی رسمی جمهوری اسلامی از چگونگی سرنگونی هواپیما «ریاکارانه، گمراه‌کننده و سطحی» است و به عمد عوامل مهم را نادیده گرفته است.
اگنس کالامارد، دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل، پیش‌تر اطلاعات منتشر شده از سوی جمهوری اسلامی در خصوص نحوه سرنگونی هواپیمای مسافربری را «گمراه کننده» خوانده و گفته است این توضیحات طوری طراحی شده‌اند که «به شدت گیج‌کننده» باشند.
تاکنون گزارش‌های متعددی از اقدامات نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی برای ارعاب خانواده‌های جان‌باختگان پرواز ۷۵۲ منتشر شده است. سازمان اطلاعات و امنیت کانادا اعلام کرده که از آزار و ارعاب خانواده‌ها و بستگان قربانیان در کانادا «گزارش‌های معتبری» در دست است.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر هم پیش‌تر اعلام کرده که از زمان سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران در دی‌ماه ۹۸ تاکنون، خانواده‌های جان‌باختگان این پرواز به شکل سازمان‌دهی‌شده هدف آزار و اذیت مقامات حکومت ایران قرار گرفته‌اند.
دادگاه عالی انتاریو در حکمی، شلیک موشک به هواپیمای مسافربری اوکراینی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را عامدانه و تروریستی دانسته است.
براساس ابلاغیه دادسرای نظامی تهران که ۶۰۰ روز بعد از سرنگونی هواپیما در اختیار خانواده‌های شاکی در ایران قرار گرفت برای همه متهمان اصلی و رده بالای پرونده قرار منع تعقیب صادر شد که مورد اعتراض گسترده قرار گرفت.
بر اساس این حکم، برای سیاست‌گذاران اصلی شامل شورای عالی امنیت ملی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، شبکه یکپارچه پدافند، سیستم پدافند غیرعامل، نیروی هوافضای سپاه، سازمان هواپیمایی کشوری، حسین سلامی (فرمانده کل سپاه)، امیرعلی حاجی‌زاده (فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران) و علی عابدزاده (رئیس وقت سازمان هواپیمایی) از سوی دادسرای نظامی تهران قرار «منع تعقیب» صادر شده است.
