انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران (آداپ) روز شنبه ۲۳ دی، در بیانیه ای ضمن انتشار خبر آزادی شماری از ساکنان روستای قره قشلاق، خواستار مجازات عاملان و عوامل تیراندازی به مردم روستای قره قشلاق و توقف عملیات احداث کارخانه کاوه سودا شد.
«آداپ» پیشتر اعلام کرده بود که ساکنان روستای قره قشلاق، از توابع سلماس در استان آذربایجان غربی، در پی تجمع مسالمت‌آمیز خود در روز سه‌شنبه ۱۹دی، با حمله خشونت‌آمیز نیروهای پلیس و ماموران امنیتی مواجه شدند.
این نیروها در حمله خود «از گاز اشک آور، باتوم، گلوله ساچمه ای و گلوله های رنگی» استفاده کرده بودند.
بر اساس این گزارش، در آن تجمع که در اعتراض به آلودگی‌های زیست‌محیطی ناشی از فعالیت شرکت «کاوه سودا» وابسته به سپاه پاسداران برگزار شد، ۷۰ تن از ساکنان این روستا بازداشت شدند.
انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران اسامی ۲۲ تن ازبازداشت شدگان را منتشر کرد که در میان آنها، زنان و مردان سالمند نیز بودند.
آداپ در بیانیه شنبه خود به نقل از شماری از ساکنان روستای قره قشلاق نوشت که شماری از بازداشت شدگان روز شنبه آزاد شده اند، از جمله رحيم طالبی (۸۵ ساله)، غلام حقیقت (۸۰ ساله)، محرم حقیقت (۷۰ ساله)، قنبر امانی (۷۰ ساله)، صفر راعی (۶۰ ساله)، هدایت امجدی (۶۰ ساله)، غلام ملکی(۵۰ ساله)، مرتضی طیاری، توحید اکبری همراه با مادرش، احمد پارسا، هاشم رضایی، یوسف مطلبی، توحيد ملکی و مهدى ملکی.
به نوشته این بیانیه، هر یک از آنان به قید وثیقه یک میلیارد تومانی از زندان ارومیه آزاد شده و مسئولین قضایی به روستائیان مدافع محیط زیست، اتهام «اغتشاشگر» را تفهیم اتهام کرده اند.
به طور معمول، دستگاه های امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی به معترضان و مخالفان چنین اتهاماتی را وارد می کنند.
آداپ به نقل از منابع خود نوشت که مامورین امنیتی پس از انتشار خبر تهدید رئیس اداره اطلاعات سلماس به تعرض جنسی به زنان بازداشتی این روستا، اقدام به آزاد کردن زنان، سوسن و سمیه و الناز علیپور، سعیده احمدی، لطیفه مولایی، رباب علی پور، سوسن غفاری و سکینه پارسا کردند.
در بیانیه اشاره شده است که در جریان تیراندازی به سوی روستائیان تعدادی از آنها مجروح شدند و در این ارتباط، سیف الله پناه زاده بر اثر اصابت ساچمه به چشمش تحت عمل جراحی قرار گرفته است و احتمال آسیب بینایی برای او وجود دارد.
به علاوه، حسین کریمی نیز از ناحیه گلو و از فاصله نزدیک مورد اصابت ساچمه قرار گرفته و پزشکان می گویند درآوردن ساچمه برای او خطرناک است.
تحمع اعتراضی زمانی آغاز شد که شرکت کاوه سودا وابسته به سپاه پاسداران تصمیم گرفت کارخانه‌ای به مساحت ۴۵۰ هکتار در زمین‌های روستای قره قشلاق ایجاد کند. هدف این کارخانه، تولید کربنات سدیم به منظور تولید شیشه است.
اهالی روستا نگرانند زیرا طرح کاوه سودا شامل احداث چاه‌های عمیق و استفاده از آب آنها برای تولید است که باعث افزایش نگرانی در مورد کمبود آب در روستا و مناطق اطراف می شود. تحقیقات بیشتر در مورد کارخانه مشابه کاوه سودا در مراغه، آلودگی محیطی نگران کننده‌ای را نشان داده است.
آداپ در بیانیه خود خواستار تحقیقات فوری برای شناسایی افراد مسئول در صدور دستور شلیک به سمت شرکت کنندگان در این تجمع زیست محیطی صلح آمیز و مجازان آنان، اعم از فرماندار، استاندار و وزیر کشور شد.
در این بیانیه از حکومت ایران خواسته شده است که به آسیب دیدگان روستا غرامت بپردازد، مسئولیت حقوقی آسیب به شهروندان را بپذیرد و به پرونده سازی برای مدافعان محیط زیست پایان دهد.
در این میان، رادیو و تلویزیون جمهوری اسلامی در استان آذربایجان غربی روز شنبه از افتتاح کارخانه جدید کاوه سودا به رغم اعتراضات زیست محیطی مردم قره قشلاق خبر داد.
انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران اعلام کرد که «با توجه به آلودگی های نگران‌کننده شرکت کاوه سودا، دولت ایران را به دلیل بی‌توجهی به مقررات زیست‌محیطی پاسخگو می‌داند و خواهان توقف فوری فعالیت‌های کاوه سودا در مراغه، سلماس و سایر استان‌های آسیب‌دیده آذربایجان است.»
آداپ همچنین از سازمان ملل متحد، نهادهای بین‌المللی حقوق بشر و گروه‌های زیست‌محیطی خواست تا «فعالانه بر رویه‌های جمهوری اسلامی نظارت و از آسیب به جوامع محلی جلوگیری کنند.»
این انجمن تاکید کرد که اقدامات جمهوری اسلامی، از جمله «غارت منابع و سهم آن در بلایای زیست محیطی مانند دریاچه ارومیه، تهدیدی مستقیم برای رفاه و هویت فرهنگی جوامع آسیب دیده است.»