وزارت امورخارجه عربستان سعودی روز یکشنبه اعلام کرد که ریاض روابط دیپلماتیک خود با تهران را قطع کرده است. بر اساس گزارش ها، عادل الجبیر، وزیر امورخارجه عربستان گفته است که دیپلمات های ایرانی ظرف ۴۸ ساعت باید عربستان را ترک کنند.
او در یک کنفرانس خبری گفت ایران سابقه طولانی در نقض حریم اماکن دیپلماتیک دارد. او همچنین تهران را متهم به قاچاق سلاح و مواد منفجره، و "پناه دادن به پیکارجویان القاعده" در سال ۲۰۰۱ کرد و آن را یک تهدید خواند.
پیش از این وزارت خارجه عربستان در بیانیه‌ای که خبرگزاری رسمی سعودی روز یکشنبه ۱۳ دی ماه منتشر کرد تهران را به "فرقه‌گرایی کور" متهم کرده و گفته بود که واکنش تهران و "دفاع از اقدامات تروریستی" تنها نشان می‌دهد که در جنایات کل منطقه دست دارد.
این اقدام پس از واکنش ها در ایران به اعدام شیخ نمر، روحانی شیعه منتقد خاندان سلطنتی عربستان سعودی و حمله گروهی از معترضان به سفارت عربستان در تهران، که موجب آتش گرفتن سفارت شد، صورت گرفت.
اعدام او باعث خشم بین المللی و یک رشته تنش های جدی دیپلماتیک در خاورمیانه و همچنین نا آرامی در مناطق عمدتا شیعه نشین شده است.
شیخ نمر، در سال ۲۰۱۴ به اتهام "فتنه" و دیگر موارد در عربستان به اعدام محکوم شده بود و روز شنبه به همراه ۴۶ نفر دیگر اعدام شد.
در ایران که دولت بارها خواستار عفو شیخ نمر شده بود، واکنش های مقامات از همه شدیدتر بود و شماری از شهروندان این کشور به سفارتخانه عربستان در تهران حمله کردند. روز شنبه نیز یک تجمع اعتراضی مقابل ساختمان کنسولگری عربستان در مشهد برگزار شد.
وزارت خارجه عربستان در بیانیه‌ای که خبرگزاری رسمی سعودی روز یکشنبه ۱۳ دی ماه منتشر کرد تهران را به "فرقه‌گرایی کور" متهم کرد و گفت تهران "با دفاع از اقدامات تروریستی" چهره واقعی خود را آشکار کرد.
واکنش رهبران ایران
آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران روز یکشنبه گفت "انتقام الهی" گریبان سیاستمداران عربستان سعودی را خواهد گرفت. او اعدام شیخ نمر را غیرعادلانه خواند و گفت: "بدون تردید خون به ناحق ریخته این شهید مظلوم به سرعت اثر خواهد کرد."
رهبر جمهوری اسلامی گفت: "این عالم مظلوم نه مردم را به حرکت مسلحانه تشویق می کرد و نه به صورت پنهانی اقدام به توطئه کرده بود، بلکه تنها کار او، انتقاد علنی و امر به معروف و نهی از منکر برخاسته از تعصب و غیرت دینی بود."
پیشتر نهاد مسلح سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز با "تروریست" و "ضد اسلام" خواندن حکومت عربستان سعودی، در بیانیه ای اعلام کرده بود که اعدام نمر باعث "سقوط" و "فروپاشی" خاندان سلطنتی عربستان خواهد شد.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعدام شیخ نمر را یک اقدام "قرون وسطایی" توصیف کرده بود.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران نیز ضمن محکوم کردن اعدام شیخ نمر، حمله به سفارت عربستان در ایران را محکوم کرد و از "وزیر کشور" خواست با همکاری قوه قضاییه و وزارت اطلاعات عاملان این حمله را "شناسایی" و به قوه قضایی معرفی کند "تا برای همیشه به اینگونه اعمال زشت پایان داده شود و امنیت کامل نمایندگی های سیاسی دولت ها در جمهوری اسلامی ایران تضمین گردد."
واکنش سازمان ملل و آمریکا
بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد گفت عمیقا از اعدام شیخ نمر و ۴۶ نفر دیگر در عربستان ناراحت شده است. او خواستار خویشتن داری در واکنش به اعدام ها شد.
آمریکا هشدار داد که اعدام شیخ نمر می تواند باعث افزایش درگیری های مذهبی در منطقه شود. جان کربی، سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا گفت ایالات متحده به ویژه نگران آن است که اعدام این "روحانی شیعه و فعال سیاسی"، شیخ نمر، خطر تشدید تنش های قومی را به همراه داشته باشد آن هم در زمانی که نیاز فوری است تا این تنش ها کاهش یابد.
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز پیشتر در روز شنبه طی بیانیه ای از اعدام شیخ نمر در عربستان ابراز نگرانی جدی کرده بود.
احضار نمایندگان دیپلماتیک ایران و عربستان
وزارت امورخارجه ایران و رئیس مجلس شورای اسلامی نیز به اعدام شیخ نمر واکنش نشان دادند. ایران همچنین کاردار عربستان را در تهران به وزارت امورخارجه احضار کرد.
اما سخنگوی وزارت امورخارجه عربستان واکنش ایران به اعدام شیخ نمر را "غیر مسئولانه" توصیف کرد. ریاض در واکنش به اظهارات مقامات ایرانی، نماینده جمهوری اسلامی در عربستان را احضار کرد.
پس از آن، معترضان در ایران به سفارت عربستان در تهران هجوم بردند و پیش از آنکه نیروهای پلیس آنها را متفرق کنند، بخشی از سفارت عربستان را آتش زدند و اسباب و اثاثیه آن را در هم شکستند.
غلامحسین محسنی اژه ای، سخنگوی قوه قضاییه ایران روز یکشنبه گفت در ارتباط با حمله به سفارت عربستان، "تعدادی بازداشت شدند، تعدادی تحت تعقیب قرار گرفتند و تعدادی نیز در حال شناسایی هستند." به گفته مقامات ایران، حدود ۴۰ نفر تاکنون بازداشت شده اند.
شورای همکاری خلیج فارس حمله به اماکن دیپلماتیک عربستان در ایران را محکوم کرد.
واکنش ها در عراق، لبنان، اعتراضات در دیگر مناطق
آیت الله سیستانی، مرجع تقلید شیعیان عراق اعدام شیخ نمر را محکوم کرد. روز یکشنبه روحانیون شیعه عراقی در بصره، در مراسم نمادین ختم شیخ نمر شرکت کردند.
در لبنان، شیخ ارشد شیعه، آیت الله عبد الأمیر قبلان گفت اعدام شیخ نمر واکنش شدیدی در پی خواهد داشت. او گفت این اعدام یک جرم است و در روزهای آتی پیامدهایی خواهد داشت.
شیخ حسن نصرالله، رهبر حزب الله، نیز در یک سخنرانی تلویزیونی اعدام شیخ نمر را به شدت محکوم کرد. او گفت که این اقدام، چهره دیکتاتوری و تروریستی عربستان را نشان می‌دهد. پیش از این سخنرانی، گروهی در مقابل سفارت عربستان و دفتر سازمان ملل در بیروت تجمع کرده بودند.
از سوی دیگر، شیعیان ترکیه نیز در اعتراض به اعدام شیخ نمر در مقابل کنسولگری عربستان در استانبول جمع شدند. تمهیدات امنیتی در اطراف کنسولگری عربستان با حضور پلیس ضد شورش، استقرار ماشین های آب پاش و نصب موانع تشدید شده بود. تظاهر کنندگان مقام‌های سعودی را به تفرقه افکنی بین مسلمانان متهم می‌کردند.
خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت که عربستان سعودی با اعدام شیخ نمر به خشم فرقه‌ای در سراسر منطقه دامن زده اما با اعدام همزمان دهها تن از طرفداران القاعده در این کشور، پیام محکمی برای اعضای این گروه فرستاده است.
اعدام شیخ نمر در بحرین نیز موجب اعتراضاتی شد که پلیس در آنجا با گاز اشک آور معترضان را متفرق کرد. همچنین بیرون سفارتخانه های عربستان در هند و لندن نیز اعتراضاتی برپا شد.
شیخ نمر به شدت منتقد خاندان سطلنتی عربستان بود و از رهبران معترضان شیعه در عربستان در اعتراضات سال ۲۰۱۱ بود.
