در حالی که مذاکرات کشورهای غربی با ایران بر سر احیای برجام به «مراحل پایانی» نزدیک شده است، روزنامه شرق چاپ تهران روز سهشنبه ۱۲ بهمن به نقل از یک منبع آگاه گزارش داد سعید جلیلی در نامهای به آیتالله علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی خواستار خروج ایران از برجام و افزایش میزان غنیسازی «تا حتی ۹۰ درصد» شده است.
در روزهای گذشته برخی رسانهها گزارشهای تأیید نشدهای مبنی بر نامه «۲۰۰ صفحهای» سعید جلیلی به رهبر جمهوری اسلامی منتشر کرده بودند که بدون اشاره به جزئیات، آن را علیه روند حرکت تیم باقری کنی در دور جدید مذاکرات عنوان کرده بودند.
سعید جلیلی عضو شورای راهبردی روابط خارجی و نماینده رهبر جمهوری اسلامی در شورای عالی امنیت ملی است. او از سال ۸۶ تا ۹۲ رئیس گروه مذاکرهکننده هستهای ایران بود.
بنا بر ادعای منبع مطلع روزنامه شرق، جلیلی در این نامه نوشته است: طرفهای دیگر برجام «برای پیگیری سازوکار ماشه و بازگرداندن تحریمهای اصلی هستهای به مشکل حقوقی خواهند خورد و نیازمند مراجعه به شورای امنیت سازمان ملل خواهند شد اما در آن جا روسیه و چین از حق وتو استفاده خواهند کرد و تلاش طرفهای برجام به نتیجه نخواهد رسید.»
بر اساس این گزارش، جلیلی پیشنهاد کرده است که «سپس ایران باید وارد مذاکره مستقیم با آمریکا شود و امتیازات لازم و رفع تحریمها را آن جا از آمریکا بگیرد.»
بنا بر این گزارش، نامه سعید جلیلی به رهبر جمهوری اسلامی ایران پس از آن نوشته شده که تماسهای او با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه و علی باقری کنی، معاون سیاسی وزارت خارجه بینتیجه مانده است.
روز دوشنبه سعید خطیبزاده سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به پرسشی درباره این نامه، با ابراز بیاطلاعی از آن گفته بود که «از خودش بپرسید.» او همچنین تأکید کرده بود که مذاکرات وین با «اجماع ملی» و استفاده از «تمام ظرفیتهای داخلی» به پیش میرود.
انتشار جزئیات منتسب به سعید جلیلی واکنشهایی را میان کاربران عمدتا حامی جمهوری اسلامی در شبکههای اجتماعی برانگیخته است.
یک کاربر توییتر با اشاره به گزارشهای تأییدنشده از «بگو مگوی سعید جلیلی» با رئیسی و امیرعبداللهیان نوشته است، چند سال سرمایه ملی هزینه مذاکره برای مذاکره شد بدون هیچ عایدی برای منافع ملی.
کاربری دیگر با اشاره به نکات مطرح شده در گزارش شرق از اظهارات جلیلی، نظرات او را «تخیلات» نامیده و پرسیده است: «به فرض که همه اینها نیز انجام شد، اگر آمریکا حاضر به مذاکره و رفع تحریمها نشد چه؟ اگر تحریمها را تشدید و فروش نفت را غیرممکن کرد چه؟»
برخی نیز او را فردی «خطرناک» با جایگاهی ویژه در حاکمیت دانستهاند.
یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه گفت با وجود آن که هنوز اختلافهای عمدهای باقی مانده، مذاکرات با ایران به مراحل آخر خود رسیده است.
به گفته این مقام ارشد وزارت خارجه ایالات متحده، فرصت برای نتیجهبخش بودن مذاکرات وین بسیار کم شده و دولت بایدن آماده است تحریمهایی را که با برجام همخوانی ندارند، لغو کند.
او در پاسخ به پرسش بخش فارسی صدای آمریکا مبنی بر این که آیا دولت بایدن آخرین پیشنهاد خود در مورد لغو تحریمها را ارائه داده است یا خیر، پاسخ داد که «دولت بایدن در صدد صحنهسازی و تظاهر کردن نیست و به طور جدی به دنبال بازگشت متقابل تهران و واشنگتن به چارچوب برجام است.»
او با ذکر دوباره این موضوع که کنترل برنامه هستهای ایران برای امنیت ملی آمریکا بسیار مهم است، گفت به همراه سه کشور اروپایی (بریتانیا، فرانسه، آلمان) و دیگر مذاکرهکنندگان، تلاش شده است برای ایران روشن شود مشکلات باقیمانده چه هستند و در کدام موارد امکان سازش هست.
این مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا با ابراز امیدواری نسبت به بازگشت هر دو طرف به رعایت کامل تعهدات خود تحت برجام، گفت: «در غیر این صورت فکر دیگری خواهیم کرد.» او در این راستا به فشارهای دیپلماتیک، اقتصادی، و موارد دیگر اشاره کرد.