مذاکرات بین المللی پیرامون برنامه سلاح اتمی ایران متوقف شده و قرار است جلسه بعدی گفتگوها چند هفته دیگر در مسکو برگزار شود.
ایالات متحده و اتحادیه اروپا معتقدند برنامه غنی سازی اورانیوم ایران در نهایت برای ساخت سلاح اتمی طراحی شده است. تهران ادعا می کند که غنی سازی اورانیوم این کشور اهداف صلح آمیزی همچون تولید برق دارد.
مذاکرات بین تهران و ۶ قدرت جهانی، ایالات متحده، آلمان، روسیه، چین، بریتانیا و فرانسه سالهای طولانی ادامه داشته است. در آخرین دور مذاکرات دو روزه ای که ماه گذشته در بغداد برگزار شد، پیشرفت چندانی حاصل نشد. مذاکره کنندگان توافق کردند تا در اواسط ماه ژوئن در مسکو دیدار کنند.
به نظر می رسد منافع اقتصادی روسیه در ایران عامل حمایت سرسختانه مسکو از تهران باشد. اما برخی از کارشناسان، از جمله رابرت لگولد، استاد دانشگاه کلمبیا (در نیویورک) می گویند روسیه طی سالهای گذشته موضع سخت گیرانه تری در قبال ایران اتخاذ کرده است.
آقای لگولد می گوید: (رویکرد روسیه در قبال ایران) «به سال ٢٠٠٩ باز می گردد. یکی از مسائلی که دولت اوباما در اوایل دوران ریاست جمهوری و در سال ٢٠٠٩ بر آن بسیار تمرکز کرد، این بود که روسیه در سازمان ملل متحد به اعمال تحریمها علیه ایران رای دهد. اما نقش روسیه در ادامه سال ۲۰۰۹ و در بهار سال ٢٠۱٠ متحول شد. مقامات دولت اوباما به من می گویند رویکرد ایالات متحده و روسیه در قبال ایران بیش از هر زمان دیگری به هم نزدیک شده است.»
لگولد می گوید «اما این به معنای آن نیست که بین واشنگتن و مسکو اختلاف نظری در مورد ایران وجود ندارد. روس ها در مورد ایده گزینه نظامی (علیه ایران) بسیار نگران هستند، چه اسراییل آن را اجرا کند و چه ایالات متحده مجری آن باشد، و چه این حمله با همکاری مشترک اسراییل و ایالات متحده انجام شود. آنها (روسیه) همچنان در پی آن است که به جای تشدید تحریم ها (علیه تهران)، یک راهکار دیپلماتیک بیابند».
استفان کوهن، استاد دانشگاه پرینستون و دانشگاه نیویورک می گوید روسیه بر تشدید تحریمهای اقتصادی علیه ایران رای منفی داد.
وی خاطرنشان می کند «روسیه قرارداد فروش موشکهای ضدهواپیمای خود را با دولت ایران لغو کرد. این موشکهای ضدهواپیما از آن نوع سلاحهایی است که ایران، برای دفاع از خود در صورت حمله اسراییل و یا ایالات متحده به خاک این کشور نیاز دارد. اتخاذ این تصمیم به معنای برداشتن قدم بسیار عظیمی برای مسکو بود».
کارشناسان می گفتند (برنامه) دفاع موشکی که ایده آن با نقش راهبردی ایالات متحده مطرح شده است، تنها موردی است که مسکو در قبال آن کوتاه نخواهد آمد.
دولت اوباما در تلاشی به هدف مقابله با تهدید اتمی احتمالی ایران قصد دارد تا سیستم های بازدارنده ضد موشکی مستقر در دریا سوار بر ناوشکن ها و رزمناوهای پیشرفته و نیز مدلهای جدید و پیشرفته مستقر در خشکی را به کار گیرد که برخی از آنها در کشورهای عضو پیمان قدیمی ورشو مستقر خواهند شد.
روسیه همواره با طرحهای ایالات متحده برای استقرار سیستم دفاع موشک بالستیک در اروپا مخالفت کرده است. مسکو باور ندارد که هدف از استقرار این سیستم، دفاع در برابر حمله های موشکی کشورهایی همچون ایران است. مقامات روسیه این تصمیم را اقدامی به هدف رویارویی با مسکو می بینند، اتهامی که ایالات متحده رد می کند.
رابرت لگولد، استاد دانشگاه کلمبیا می گوید مخالفت اصلی مسکو با فاز آخر طرح دفاع موشکی ، موسوم به «فاز ۴» ارتباط دارد. فاز نهایی این سیستم قرار است در سال ٢٠۲٠ مستقر شود.
لگولد می گوید مشکل در دل «فاز ۴» نهفته است و با تکمیل «فاز ۳» ما در مسیر استقرار فاز نهایی حرکت می کنیم و آن مرحله ای است که سیستم موشک بالستیک درون قاره ای برای دفاع از کل قاره طراحی شده است و نه فقط برای نظامی که به آن سیستم های نمایشی می گویند و این همان چیزی است که سیستم های با برد کوتاه توانایی انجام آن را دارند. این سیستم ها در تئوری، می تواند سیستم بازدارنده اتمی روسیه را در معرض تهدید قرار دهد، البته این تهدید به محل استقرار دفاع موشکی نیز بستگی دارد.
رهبران کشورهای عضو ناتو در اجلاس اخیر این سازمان در شیکاگو بر تعهد خود به سپر دفاع موشکی مهر تایید نهادند. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه به این اجلاس دعوت شده بود، اما در آن شرکت نکرد. برخی از کارشناسان معتقدند عدم حضور آقای پوتین به هدف تاکید مجدد بر مخالفت روسیه در مورد سپر دفاع موشکی بوده است.
ایالات متحده و اتحادیه اروپا معتقدند برنامه غنی سازی اورانیوم ایران در نهایت برای ساخت سلاح اتمی طراحی شده است. تهران ادعا می کند که غنی سازی اورانیوم این کشور اهداف صلح آمیزی همچون تولید برق دارد.
مذاکرات بین تهران و ۶ قدرت جهانی، ایالات متحده، آلمان، روسیه، چین، بریتانیا و فرانسه سالهای طولانی ادامه داشته است. در آخرین دور مذاکرات دو روزه ای که ماه گذشته در بغداد برگزار شد، پیشرفت چندانی حاصل نشد. مذاکره کنندگان توافق کردند تا در اواسط ماه ژوئن در مسکو دیدار کنند.
به نظر می رسد منافع اقتصادی روسیه در ایران عامل حمایت سرسختانه مسکو از تهران باشد. اما برخی از کارشناسان، از جمله رابرت لگولد، استاد دانشگاه کلمبیا (در نیویورک) می گویند روسیه طی سالهای گذشته موضع سخت گیرانه تری در قبال ایران اتخاذ کرده است.
آقای لگولد می گوید: (رویکرد روسیه در قبال ایران) «به سال ٢٠٠٩ باز می گردد. یکی از مسائلی که دولت اوباما در اوایل دوران ریاست جمهوری و در سال ٢٠٠٩ بر آن بسیار تمرکز کرد، این بود که روسیه در سازمان ملل متحد به اعمال تحریمها علیه ایران رای دهد. اما نقش روسیه در ادامه سال ۲۰۰۹ و در بهار سال ٢٠۱٠ متحول شد. مقامات دولت اوباما به من می گویند رویکرد ایالات متحده و روسیه در قبال ایران بیش از هر زمان دیگری به هم نزدیک شده است.»
لگولد می گوید «اما این به معنای آن نیست که بین واشنگتن و مسکو اختلاف نظری در مورد ایران وجود ندارد. روس ها در مورد ایده گزینه نظامی (علیه ایران) بسیار نگران هستند، چه اسراییل آن را اجرا کند و چه ایالات متحده مجری آن باشد، و چه این حمله با همکاری مشترک اسراییل و ایالات متحده انجام شود. آنها (روسیه) همچنان در پی آن است که به جای تشدید تحریم ها (علیه تهران)، یک راهکار دیپلماتیک بیابند».
استفان کوهن، استاد دانشگاه پرینستون و دانشگاه نیویورک می گوید روسیه بر تشدید تحریمهای اقتصادی علیه ایران رای منفی داد.
وی خاطرنشان می کند «روسیه قرارداد فروش موشکهای ضدهواپیمای خود را با دولت ایران لغو کرد. این موشکهای ضدهواپیما از آن نوع سلاحهایی است که ایران، برای دفاع از خود در صورت حمله اسراییل و یا ایالات متحده به خاک این کشور نیاز دارد. اتخاذ این تصمیم به معنای برداشتن قدم بسیار عظیمی برای مسکو بود».
کارشناسان می گفتند (برنامه) دفاع موشکی که ایده آن با نقش راهبردی ایالات متحده مطرح شده است، تنها موردی است که مسکو در قبال آن کوتاه نخواهد آمد.
دولت اوباما در تلاشی به هدف مقابله با تهدید اتمی احتمالی ایران قصد دارد تا سیستم های بازدارنده ضد موشکی مستقر در دریا سوار بر ناوشکن ها و رزمناوهای پیشرفته و نیز مدلهای جدید و پیشرفته مستقر در خشکی را به کار گیرد که برخی از آنها در کشورهای عضو پیمان قدیمی ورشو مستقر خواهند شد.
روسیه همواره با طرحهای ایالات متحده برای استقرار سیستم دفاع موشک بالستیک در اروپا مخالفت کرده است. مسکو باور ندارد که هدف از استقرار این سیستم، دفاع در برابر حمله های موشکی کشورهایی همچون ایران است. مقامات روسیه این تصمیم را اقدامی به هدف رویارویی با مسکو می بینند، اتهامی که ایالات متحده رد می کند.
رابرت لگولد، استاد دانشگاه کلمبیا می گوید مخالفت اصلی مسکو با فاز آخر طرح دفاع موشکی ، موسوم به «فاز ۴» ارتباط دارد. فاز نهایی این سیستم قرار است در سال ٢٠۲٠ مستقر شود.
لگولد می گوید مشکل در دل «فاز ۴» نهفته است و با تکمیل «فاز ۳» ما در مسیر استقرار فاز نهایی حرکت می کنیم و آن مرحله ای است که سیستم موشک بالستیک درون قاره ای برای دفاع از کل قاره طراحی شده است و نه فقط برای نظامی که به آن سیستم های نمایشی می گویند و این همان چیزی است که سیستم های با برد کوتاه توانایی انجام آن را دارند. این سیستم ها در تئوری، می تواند سیستم بازدارنده اتمی روسیه را در معرض تهدید قرار دهد، البته این تهدید به محل استقرار دفاع موشکی نیز بستگی دارد.
رهبران کشورهای عضو ناتو در اجلاس اخیر این سازمان در شیکاگو بر تعهد خود به سپر دفاع موشکی مهر تایید نهادند. ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه به این اجلاس دعوت شده بود، اما در آن شرکت نکرد. برخی از کارشناسان معتقدند عدم حضور آقای پوتین به هدف تاکید مجدد بر مخالفت روسیه در مورد سپر دفاع موشکی بوده است.
