کاهش میزان قبولی و سطح پایین نمرات در بین دانش آموزان کشور باعث شده است که دولت ابراهیم رئیسی به جای ارتقا سیستم آموزشی کشور اقدام به کاهش سطح کیفی آموزش کرده و معدل کل را ۱۰ و تک ماده را به ۴ درس افزایش دهد؛ اقدامی که کارشناسان آن را «تک ماده» دولت در حوزه آموزش دانسته‌اند.
خبرگزاری دولتی ایرنا به نقل از دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش نوشت که «دانش‌آموزان می‌توانند برای ۴ درس امتحانات نهایی با نمره ۷ به بالا از تک ماده استفاده کنند و فارغ‌التحصیل شوند.»
محمود امانی طهرانی تاکید کرده که این اتفاق پس از مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و نهایی شدن همه امتحانات دوره متوسطه دوم میسر شد.
این درحالی‌است که تا پیش از این برای حفظ سطح کیفی آموزش، تنها امکان تک ماده در ۲ عنوان درس نهایی و دو عنوان درس غیر نهایی وجود داشت که با حذف شرط تک ماده، دانش آموزان می‌توانند در ۴ درس نهایی که معیار اصلی برای سنجش سطح آموزش است، تک ماده کرده و نمره قبولی بگیرند.
شماری از کارشناسان این اقدام دولت را در راستای بالا برد آمار قبولی‌ها و فارغ التحصیلان دانسته و نسبت به روند محسوس افت سطح کیفی آموزش هشدار داده‌اند.
در همین رابطه خبرگزای «فارس» نیز در ۲۵ دی ماه سال ۱۴۰۲ نوشته بود که اُفت کیفیت نظام آموزشی کشور، بحرانی است که سال‌هاست کارشناسان و «دغدغه‌مندان صدیق نظام تعلیم و تربیت» در خصوص آن گفته و اظهار نگرانی کرده‌اند.
این نگرانی‌ها پس از آن به وجود آمد که وزارت آموزش و پرورش گزارشی در خصوص میانگین کشوری نمرات دانش‌آموزان پایه دوازدهم در امتحانات نهایی خرداد ماه سال ۱۴۰۲ منتشر کرد.
در گزارش رسمی وزارت آموزش و پرورش آمده بود: «میانگین کشوری نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲ در رشته تجربی ۱۱/۲۳، رشته ریاضی ۱۰/۷۹، رشته انسانی ۸/۷۵ و در رشته معارف ۱۰/۵۶ بوده است.»
این تحولات در حالی رخ می‌دهد که به نظر می‌رسد دولت برنامه‌ای برای ارتقا کیفی سیستم آموزش کشور ندارد و برخلاف انتظار، همزمان با کاهش سطح کیفی آموزش به دنبال ارتقا مسائل دینی و ایدئولوژیک در دوران آموزش کودکان و نوجوانان است.
در همین رابطه وزیر آموزش و پرورش دولت جمهوری اسلامی سیزدهم فروردین ماه گفت که از ابتدای مهرماه ۱۴۰۳ آموزش در پایه اول دبستان با کتاب‌های درسی جدید صورت خواهد گرفت.
رضا مراد صحرایی درباره تغییر کتاب‌های درسی نیز تاکید کرده است که اثر محسوس تغییر کتاب‌های درسی نیز در سال ۱۴۰۴ مشاهده خواهد شد.
گفتنی است ایجاد تغییرات در کتب درسی به درخواست علی خامنه‌ای در دستور کار مقامات وزارت آموزش و پرورش صورت گرفته است.
در همین زمینه مدیر کل «امور شاهد و ایثارگران» وزارت آموزش و پرورش بهمن ماه سال ۱۴۰۱ از رویکرد جدید این وزارتخانه در آموزش خبر داده و گفته بود «ترویج فرهنگ شهادت در مدارس آغاز شده و محتوای کتب درسی نیز با اين رویکرد تغییر می‌کند.»
تغییر محتوای کتب درسی سال‌ها است که یکی از دغدغه‌های رهبر جمهوری اسلامی است. علی خامنه‌ای بارها نسبت به محتوای کتاب‌های درسی حساسیت نشان داده و خواستار بازبینی در محتوای موضوعات درسی شده است. او در اردیبهشت سال ۱۴۰۱ در دیدار با جمعی از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور گفت که «مطالب بی‌فایده کتب درسی باید حذف شود.»
مطالبه علی خامنه‌ای نسبت به تغییر محتوای آموزشی از دهه ۷۰ شمسی کلید خورد. او در یکی از سخنرانی‌های خود در سال ۱۳۷۹ و در دیدار با «طلبه‌ها» خواستار برنامه‌ریزی برای تحول در نظام درسی و کتاب‌های درسی مراکز آموزشی بزرگ کشور به خصوص آموزش و پرورش شد.
در اردیبهشت سال ۱۳۹۳ نیز رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با معلمان و فرهنگیان گفت که باید در این سیستم چه از لحاظ قالب و چه از لحاظ محتوا تغییراتی رخ دهد.
