سازمان غیرانتفاعی بین المللی «اکسس نَو» (Access Now) که تمرکزش بر حقوق دیجیتال است، «خاموشی اینترنت» را «اختلال عمدی در اینترنت یا ارتباطات الکترونیکی، غیرقابل دسترس، و یا غیر قابل استفاده کردن آنها برای یک جمعیت خاص یا در یک مکان، اغلب برای اعمال کنترل بر جریان اطلاعات» توصیف میکند.
خاموشی اینترنت را میتوان به دو دسته طبقه‌بندی کرد:
خاموشی جزئی: دولت دسترسی به سایت‌ها و یا برنامه‌های خاصی را محدود میکند و هدفش، جلوگیری از به اشتراک گذاشتن اطلاعات با دیگران معمولا از طریق شبکه‌های اجتماعی است.
خاموشی کامل: دولت تمامی سرویس‌های اینترنت، از جمله تلفن همراه و خدمات اینترنت پهن باند، را به طور کامل متوقف میکند. اینترنت دیگر قابل استفاده نیست و افراد از هیچ طریقی نمی‌توانند آنلاین شوند.
دولت‌ها چگونه اینترنت را قطع می‌کنند؟
دولت‌ها معمولا به ارائه دهندگان خدمات اینترنت دستور می‌دهند اتصال شبکه را محدود کنند و یا سایت‌ها و برنامه‌های خاصی را مسدود کنند. آنها نیز ممکن است از ترس مجازات قانونی، این دستور را اجرا کنند.
در بسیاری از موارد، کاربران می‌توانند با دریافت «وی پی ان» (شبکه خصوصی مجازی) به اینترنت وصل شوند و یا از سیم‌کارت‌های بین‌المللی برای دسترسی به سایت‌های مسدود شده استفاده کنند.
در برخی موارد نادر دولت‌ها می‌توانند دسترسی را در سطح سرور محدود کنند، به این صورت که تمامی ترافیک ورودی و خروجی در سطح سخت‌افزاری کنترل شود. در چنین شرایطی «وی پی ان» نیز ممکن است مسدود شود.
«دی ان اس» چیست و چه اهمیتی دارد؟
«دی ان اس» درست مانند دفترچه تلفن عمل میکند؛ اما به جای تماس‌ها، موقعیت فیزیکی آدرس وب‌سایت را تحویل می‌دهد.
زمانی که وب‌سایتی را باز می‌کنید، مرورگرهای اینترنتی از «دی ان اس» ثبت شده روی دامنه استفاده می‌کنند و سرور را پیدا می‌کنند تا اطلاعات آن را به شما نمایش دهند.
معمولا وقتی دولت اینترنت را قطع میکند آن را به روی کاربران عادی می‌بندد و به همین دلیل «دی ان اس» همچنان فعال است.
برای دور زدن فیلتری که در این سطح باشد کاربر باید یک سیستم «دی ان اس» مخصوص خود را طراحی کند. این می‌تواند «دی ان اس» پیش‌فرضی را که شرکت خدمات اینترنت ارائه می‌دهد، دور بزند.
گوگل نیز در سال ۲۰۰۹ از «دی ان اس» عمومی خود رونمایی کرد که دستورالعمل استفاده از آن در اینجا شرح داده شده است.
ابزارهای دور زدن هنگام خاموشی اینترنت
ابزار دور زدن سانسور اینترنتی به شما اجازه می‌دهد به وب‌سایت‌های مسدود شده دسترسی پیدا کنید و به صورت ناشناس در اینترنت بگردید. این ابزار به شما امکان می‌دهد تا از چشم ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت و دولت‌ها مخفی بمانید.
ابزارهای پروکسی مبتنی بر وب می‌توانند به دور زدن سانسور کمک کنند. در واقع، کاربران درخواست‌های HTTP خود را از طریق کامپیوتر دیگری (پروکسی) تغییر مسیر می‌دهند.
کاربران پروکسی وب باید مراقب باشند؛ چون سرورهای پروکسی بدی هم وجود دارد که قادر به تغییر مسیر و تغییر درخواست‌ها برای اهداف مخرب هستند. سایت «اکسس نو» توصیه میکند هرگز از سرورهای پراکسی ناشناس استفاده نکنید و به آنها اعتماد نداشته باشید و حتی اگر پروکسی را از یک سرور مطمئن دریافت می‌کنید، اطلاعات خصوصی خود را - به ویژه اگر رمزگذاری نشده باشد - منتقل نکنید.
- فن‌آوری ماهواره
کاربران ایرانی می توانند با استفاده از ماهواره و یک حافظه فلش، اطلاعات مفیدی را که پروژه موسوم به «توشه» جمع آوری کرده است، دریافت کنند.
پروژه «توشه» توسط سازمان غیرانتفاعی «پیشگامان اینترنت آزاد» در کالیفرنیا تولید شده است.
در وب‌سایت توشه نوشته شده است: «کافی است به کانال توشه بروید و حافظه فلش را به رسیور خود وصل و محتوای توشه را ضبط کنید. سپس با استفاده از نرم‌افزار توشه فایل‌های ارسالی را روی کامپیوتر، تبلت یا تلفن همراه‌تان باز کنید تا وبگردی را آفلاین تجربه کنید.»
توشه، محتوای دست‌چین شده‌ای را که برای مخاطب ایرانی جذاب است جمع کرده و به صورت رایگان برای آنها می‌فرستد.
- وی پی ان (VPN):
بسیاری از مردم در کشورهایی که مسدود شدن اینترنت را تجربه کرده‌اند از «وی پی ان» استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، اگر شما به «وی پی ان» در کشور دیگری متصل شوید، اپراتور شبکه یا حتی دولت کشور شما تنها می‌تواند ببینند که یک اتصال «وی پی ان» رمزگذاری شده ایجاد کرده‌اید.
توجه داشته باشید که حتی هنگام استفاده از «وی پی ان»، از HTTPS استفاده کنید. این به آن معنا است که شما به سایت اصلی، و نه نسخه تغییریافته آن، دسترسی دارید.
- سایفون (Psiphon):
سایفون یک سیستم معتبر دور زدن سانسور اینترنت است. این «وی پی ان» نیازی به آدرس ایمیل ندارد و رایگان است. می توانید برنامه رایگان را در تمامی سیستم‌های عامل بارگیری کنید و بلافاصله از آن استفاده کنید.
نکته منفی سایفون آن است که چون رایگان است یک شبکه سرور بسیار کوچک، یعنی کمی بیش از بیست کشور، دارد و کندتر از سایر گزینه‌ها است. همچنین، سایفون آماری را با حامیان مالی خود به اشتراک می‌گذارد و این داده‌ها را تا شصت روز نگه می‌دارد.
- لنترن (Lantern) :
لنترن به کاربران ساکن کشورهای دارای دسترسی رایگان به اینترنت اجازه می‌دهد که پهنای باند خود را با افراد ساکن کشورهایی که شبکه آنها تا حدی مسدود شده است، به اشتراک بگذارند.
- تور (Tor) :
تور یک نرم‌افزار متن باز برای دسترسی به سایت‌های مسدود شده بدون ردیابی موقعیت مکانی است. هر چند شیوه کار تور، ارتباطات شما را با چالش روبرو میکند، اما در عین حال به شما اجازه می‌دهد موانع را دور بزنید. در برخی مکان‌ها اتصال کند است و ممکن است وصل شدن به تور را دشوار کند. این ابزار بین روزنامه‌نگاران و کسانی که حریم خصوصی برایشان اهمیت دارد محبوب است.
- تیلز (Tails) :
تیلز یک سیستم عامل زنده است که اجازه می‌دهد از طریق دی‌وی‌دی یا یو‌اس‌بی یا کارت «اس دی» آن را روی هر کامپیوتری استفاده کنید. تیلز از شبکه «تور» برای مسیریابی اطلاعات شما استفاده میکند و شامل چندین ابزار است که به حفظ حریم خصوصی و ناشناس ماندن شما نیز کمک میکند.
در صورت خاموشی کامل اینترنت چه باید کرد؟
در شرایطی که اینترنت به طور کامل قطع شده باشد «وی پی ان» هم کار نمی‌کند؛ اما در چنین شرایطی میتوان از سیستم قدیمی شماره‌گیری با مودم بهره برد.
این سیستم اگرچه کند است، اما جایگزین مناسبی برای اتصال به اینترنت محسوب می‌شود.
شماره‌گیری به شما اجازه می‌دهد که از طریق شبکه مخابراتی عمومی (PSTN) به یک شرکت خدمات سرویس‌های اینترنت (ISP) متصل شوید.
اما برای این کار باید شماره‌های «آی اس پی» نزدیک را در خارج از منطقه تماس محلی داشته باشید. اتصال با هزینه‌های مکالمه همراه خواهد بود.
