پژوهشگر یک اندیشکده آمریکایی می‌نویسد حسین امیرعبداللهیان، جانشین ظریف در مقام وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، با ظریف تفاوت‌‌های بسیار دارد و با روی کار آمدن او، می‌توان رابطه نزدیک‌تری را میان آن چه ظریف دیپلماسی و میدان خوانده بود انتظار داشت.
سینا عضدی، محقق میهمان موسسه تحقیقات خاورمیانه دانشگاه جرج واشنگتن و پژوهشگر اندیشکده «شورای آتلانتیک»، در مقاله‌ای که روز چهارشنبه ۳ شهریور در پایگاه اینترنتی شورای آتلانتیک منتشر کرد، به مقایسه تحصیلات، مهارت‌ها، و سابقه بین‌المللی محمد جواد ظریف، وزیر خارجه پیشین با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کابینه ابراهیم رئیسی، پرداخته است. او نوشته است، جانشین ظریف برای پیشبرد سیاست «مقاومت» و تمرکز بر شرکای ضد آمریکایی حکومت ایران در خاورمیانه مناسب‌تر به نظر می‌رسد، حامی سیاست خارجی «نگاه به شرق» در حکومت ایران است، و حتی تز دکترای علوم سیاسی خود را به تحلیل اشتباهات سیاست راهبردی آمریکا در خاورمیانه پس از حملات تروریستی یازدهم سپتامبر اختصاص داده است.
نویسنده یادآور می‌شود که آقای امیرعبداللهیان در مقام معاون وزارت خارجه به ویژه بر مناطق جنگی عراق، سوریه، و یمن متمرکز بود و این امر او را به واحد برون‌مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بسیار نزدیک کرد.
عضدی می‌نویسد با روی کار آمدن کابینه حسن روحانی در سال ۱۳۹۲ امیرعبداللهیان از مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای با پنج قدرت بزرگ جهانی و آلمان، کنار گذاشته شد و در سال ۲۰۱۶ نیز آقای ظریف او را از معاونت وزارت خارجه عزل کرد و سفارت ایران در عمان را به او پیشنهاد کرد. اما او این سمت را نپذیرفت، و به جای آن به عنوان مشاور رئیس محافظه‌کار مجلس شورای اسلامی، به کار پرداخت.
رسانه رجانیوز که به سپاه پاسداران نزدیک است، برکناری امیرعبداللهیان از معاونت وزارت امورخارجه را به عنوان پیام حسن نیتی از سوی دولت روحانی به شیخ‌نشین‌های عرب منطقه که خواهان برکناری امیرعبداللهیان بودند، توصیف کرد. اما برخی دیگر از رسانه‌های داخل کشور، علت برکناری وی را فقدان هماهنگی با دولت روحانی و «عدم درک امور منطقه» دانستند، در حالیکه برخی دیگر از رسانه‌ها، «لحن خشن» او نسبت به کشورهای عرب منطقه را دلیل برکناری وی توصیف کردند. خود او در سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۰) گفته بود دلیل آن را «از آقای ظریف سئوال کنید.» ظریف پیشتر در باره حسین امیرعبداللهیان گفته بود: «زیاد حرف می‌زند و خیلی دوربین‌دوست است.»
عضدی می‌نویسد امیرعبداللهیان مانند بسیاری از محافظه‌کاران در نظام ایران در سیاست به چین بیشتر از ایالات متحده و اروپا تمایل دارد. او در یک مصاحبه تلویزیونی گفته بود: «باید در سیاست خارجی خود با کشورهای پرنفوذ، تجدیدنظر کنیم.» و در جایی دیگر گفته بود: «حتی آمریکا و اروپا هم توجه خود را به شرق معطوف کرده‌اند.» هرچند او توضیح داده بود که منظور او این نیست که ایران نباید سیاست خارجی خود را با حفظ استقلال سیاسی، متوازن کند.
عضدی می‌افزاید امیرعبداللهیان در سخنان روز ۳۱ مرداد خود در جلسه رای اعتماد به کابینه در مجلس شورای اسلامی، تاکید کرد که سیاست خارجی دولت ابراهیم رئیسی، همسایه‌محور و آسیا-محور، خواهد بود؛ زیرا او اعتقاد دارد که قرن بیست و یک متعلق به آسیا است. وی گفت: «در غرب آسیا، ما می‌خواهیم دستاوردهای محور مقاومت را نهادینه کنیم و اقتصاد و بازرگانی خارجی خود را با استفاده از قابلیت‌های اقتصادهای در حال رشد، توسعه دهیم.»
عضدی می‌نویسد، انتصاب امیرعبداللهیان را در منظر گسترده‌تر، باید توهم‌زدایی ایرانیان نسبت به برجام و دست دراز کردن به سوی غرب، تلقی کرد. امیرعبداللهیان از قصور اروپایی‌ها در پرداخت غرامت به ایران بعد از خروج پرزیدنت دونالد ترامپ از برجام، ابراز یاس کرده و گفته است راهبرد اروپایی‌ها، به تاخیر انداختن لغو تحریم‌ها تا جای ممکن است. امیرعبداللهیان گفته است که در طول مذاکرات «هر وقت به بحث لغو تحریم‌ها نزدیک می‌شدیم، آنها (اروپایی‌ها) بهانه‌ای برای به تعویق انداختن آن تا جلسه بعدی، پیدا می‌کردند... و این کار را سه بار تکرار کردند.»
عضدی می‌نویسد مواضع امیرعبداللهیان در رسانه‌ها «ضدغربی» توصیف می‌شود، اما او که قدرت را «جوهر روابط بین‌المللی» توصیف کرده است، واقع‌گرا به نظر می‌رسد. امیرعبداللهیان در باره رابطه با آمریکا گفته است که اگر «آنها عادلانه رفتار کنند، ... ما هیچوقت نمی‌گوئیم همکاری یا مذاکره نخواهیم کرد.» او اخیرا هم توئیت زده که «مذاکره با آمریکا هرگز تابو نبوده است.»
عضدی پیش‌بینی می‌کند که امیرعبداللهیان، با توجه به سابقه‌اش، روی بهبود رابطه حکومت ایران با سوریه و شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران در عراق و یمن، متمرکز شود.
سینا عضدی، که در دانشگاه جنوب فلوریدا دوره دکترای روابط بین‌الملل را می‌گذراند، بر این باور است که نزدیکی امیرعبداللهیان به سپاه پاسداران و گرایش او به «محور مقاومت»، به کاهش شکاف میان وزارت خارجه و «دولت پنهان» می‌انجامد و تصمیم‌گیری در سطوح بالا از انسجام بیشتری برخوردار خواهد شد.
عضدی چنین نتیجه‌گیری می‌کند که برخلاف دوران ظریف که سپاه پاسداران به او بی‌اعتماد بود و اغلب او را به حاشیه می‌راند، با روی کار آمدن امیرعبداللهیان می‌توان انتظار داشت رابطه نزدیک‌تری میان آن چه ظریف «دیپلماسی» و «میدان» توصیف کرده، برقرار شود.
* برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهی‌رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن، الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.