لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۶ آذر ۱۴۰۳ ایران ۰۸:۰۹

به بهانه درگذشت محمود خوشنام نویسنده و پژوهشگر برجسته موسیقی ایران؛ بازخوانی گفت‌وگوی او با صدای آمریکا


محمود خوشنام
محمود خوشنام

محمود خوشنام نویسنده، منتقد، و پژوهشگر برجسته موسیقی ایران، یکشنبه ۲۴ اسفند در شهر بن آلمان درگذشت؛ او هنگام مرگ ۸۵ سال داشت.

آقای خوشنام پیش از انقلاب اسلامی، فعالیت‌های هنری و مطبوعاتی بسیاری داشت، و مدتی رایزن فرهنگی ایران در آلمان بود. او در سال ۱۳۵۹ به آلمان مهاجرت کرد و پژوهش‌های خود در عرصه موسیقی ایران را با انتشار مقاله و کتاب ادامه داد. محمود خوشنام در بیرون از ایران، علاوه بر برگزاری برنامه‌های فرهنگی و هنری در آلمان، به عنوان کارشناس یا مهمان با ‌برخی از رسانه‌های فارسی زبان برون مرزی نیز همکاری داشت.

او در جریان جنبش اعتراضی ایران در سال ۱۳۸۸ و پیدایش موج تازه‌ای از موسیقی اعتراضی در این کشور، مهمان برنامه ویژه صدای آمریکا بود و به بررسی سابقه و پیشینه موسیقی اعتراضی در ایران، و‌ ویژگی‌های تاریخی آن پرداخت.

محمود خوشنام در بخشی از این برنامه گفته بود:« نقطه آغاز موسیقی اعتراضی در ایران، جنبش مشروطیت است. البته پیش از آن هم ترانه‌های اعتراضی، با جنبه‌های ملایم‌تر، جدی‌تر، یا گزنده‌تر وجود داشته است، ولی همیشه با سانسور مواجه بود و مخفیانه انجام می‌شد، ولی پس از مشروطه که نسیم آزادی وزیدن گرفت، موسیقی هم فرصت عرض ‌اندام پیدا کرد، و اتفاقا موسیقی به عنوان یک رسانه قوی، و شاید قوی‌ترین رسانه به مشروطیت یاری رسانید، و این جنبش را به اهداف خود نزدیک کرد.»

او همچنین گفت:«برجسته‌ترین ترانه‌ساز این دوران که باید او‌ را چاوش یا منا‌دی آزادی نامید، ابولقاسم عارف قزوینی است. عارف قزوینی علاوه بر ترانه‌سازی، شاعر هم بود، ‌‌با موسیقی آشنایی داشت، و ترکیبی را که بوجود می‌آورد، حاصل قریحه و ذوق خودش بود، یعنی هم شعر را می‌سرود، هم آهنگ را می‌ساخت، و هم اجرا می‌کرد. او سه‌تار می‌زد، می‌خواند، و می‌توانست چم و خم ترانه‌سازی خود را بدست بگیرد.»

محمود خوشنام در بخش دیگری از این برنامه گفته بود:«از هنرمندانی که پیش از انقلاب اسلامی در عرصه موسیقی اعتراضی ایران فعال بودند، می‌توان به مثلث شعری ایرج جنتی عطایی، شهیار قنبری، و اردلان سرفراز اشاره کرد. این سه تفنگدار ترانه‌سرایی مدرن، در واقع هم زبان ترانه را تغییر دادند، و زبانی مناسب با وضعیت تازه آن دوران پدید آوردند، هم زبان را شکستند، و آن‌ را به گویش‌های مردم نزدیک کردند، و بصورت گسترده‌ای از نمادها استفاده کردند تا از زیر تیغ سانسور عبور کنند.

او گفت :«خوانندگانی مانند گوگوش و داریوش که آثار آنها را اجرا می‌کردند، به سرعت مشهور می‌شدند، و ترانه‌های این هنرمندان همچنان محبوب است.»

نسخه کامل گفت‌و‌گوی بهنود مکری با محمود خوشنام را در این ویدئو ببینید:

XS
SM
MD
LG