سناتور جیمز ریچ رئیس جمهوری‌خواه کمیته روابط خارجی مجلس سنا و سناتور باب منندز، نماینده دموکرات و نفر دوم این کمیته در بیانیه‌ای مشترک، تغییر کاربری موزه ایاصوفیه استانبول به مسجد را محکوم کردند.
این دو سناتور در بیانیه خود گفتند: ما تصمیم رئیس جمهوری ترکیه برای تغییر کاربری ایا صوفیه از موزه به مسجد را قویا محکوم می‌کنیم. ایاصوفیه در مقاطعی از تاریخ خود مکانی برای پرستش هم مسیحیان و هم مسلمانان بوده و برای دهه‌ها مرکزی مهمان‌نواز و شگفت‌انگیز برای مردمی از تمامی ادیان بوده است.
روز جمعه ۲۰ تیر، رجب طیب اردوغان ضمن نامیدن این بنای تاریخی به عنوان مسجد، اعلام کرد که دو هفته دیگر دراین مسجد نماز جمعه برگزار می‌کند.
مورگان اورتگاس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تصمیم دولت ترکیه برای تبدیل موزه ایاصوفیه به مسجد را «ناامیدکننده» خوانده است.
ساخت ایاصوفیه در سال ۵۳۷ میلادی توسط ژوستینین یکم، امپراتور رم شرقی تکمیل شد و قرن‌ها بزرگترین کلیسای جهان بود. ایاصوفیه پس از آن که به تصرف نیروهای سلطان محمد فاتح، شاه عثمانی رسید، از کلیسا به یک مسجد تبدیل شد.
مصطفی کمال آتاتورک در سال ۱۹۳۴ پس از تشکیل حکومت سکولار در ترکیه، ایاصوفیه را به یک موزه تبدیل کرد. میلیون‌ها نفر از سراسر جهان هر سال از آن موزه بازدید می‌کنند.
پیشتر مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا، از ترکیه خواسته بود که وضعیت ایاصوفیه را به عنوان یک موزه حفظ کند.
یونان نیز گفته بود که تبدیل ایاصوفیه به مسجد می تواند منجر به «شکاف عظیم احساسی» میان ترکیه با کشورهای مسیحی شود.
دیوان اداری ترکیه روز جمعه ۲۰ تیر ماه مسیر تبدیل موزه ایاصوفیه به مسجد را هموار کرد. به گزارش سی‌ان‌ان، این دیوان تصمیم سال ۱۹۳۴ برای تبدیل مسجد به موزه را باطل دانسته است.
پس از این حکم رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، با وجود برخی مخالفت های جهانی، فرمانی را امضا کرد که اجازه می دهد ایاصوفیه به عنوان یک مسجد مورد استفاده قرار بگیرد. اردوغان سپس در توئیتر این موضوع را «تبریک» گفت.
به گزارش رویترز، پیشتر یونسکو اعلام کرده بود که هرگونه تغییر وضعیت ایاصوفیه باید به اطلاع آن سازمان برسد و مورد بررسی کمیته میراث جهانی قرار بگیرد. ایاصوفیه جزء میراث جهانی یونسکو است.