لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
دوشنبه ۲۹ بهمن ۱۴۰۳ ایران ۰۹:۰۲

نیویورک تایمز: ایران با تولید و صادرات نفت سبک از گاز طبیعی تحریمها را دور می زند


نیویورک تایمز در مقاله ای بقلم کلیفورد کراس تحت عنوان « ایران با صدور فرآورده های فرعی گاز طبیعی ازتحریمها می گریزد» می نویسد ایران راهی یافته که با افزایش میزان صادرات نفت چگاله شده به چین و دیگر بازارهای آسیائی دور میزند و ارزش معادلات تجاری اش را بالقوه میلیاردها دلار سالانه افزایش میدهد.

این صادرات در زمانی روی میدهد که بدلیل استمرار مذاکرات بر سر برنامه هسته ای ایران اندکی یخ روابط این کشور با غرب ذوب شده است. تحلیلگران انرژی می گویند ایران بر روی آمریکا و اروپا برای تحمل این جریان افزایش صادرات حساب می کند.

بر اساس آمار گمرک ایران، این کشور در ماههای اخیر، روزانه ۵۲۵۰۰۰ بشکه نفت چگالیده «سبک»، که بیش از ۲ برابر مقدار صادر شده در سال گذشته در همین ایام است، صادر کرده است.

در سه ماه گذشته، فروش نفت چگالیده یک میلیارد و نیم مبادله تجاری اضافی بر اساس ارقام تجاری و قیمتهای بازار ایران داشته است که سالانه معادل ۶ میلیارد دلار است.

نتیجه این اقدام ایران افزایش کلی صدور نفت به بازارهای آسیا از جمله چین بدون نقض مفاد تحریمهاست.

بر اساس گزارش وزارت انرژی آمریکا، مقامات آمریکائی قصد داشتند که صادرات نفت ایران را حدود یک میلیون بشکه در روز نگهدارند، ولی وقتی نفت چگالیده بر آن اضافه شد، بطور متوسط در ماههای ژانویه تا مه، روزانه به یک میلیون و ۴۰۰ هزار افزایش یافت.

مقامات دولت آمریکا می گویند از افزایش فروش نفت ایران اطلاع داشتند و گاهگاهی با شرکای تجاری ایران این موضوع را در میان گذاشتند، ولی چنین خرید و فروشهائی منافاتی با روح توافقنامه های تحریمها ندارد. ولی تحریمها کماکان درباره صادرات نفت بقوت خود باقیست بطوریکه هنوز میزان صدور نفت در مقایسه با دو سال پیش در سطح پائینی قرار دارد.

آموس هوچستین، کفیل ویژه و همآهنگ کننده امور انرژی بین المللی وزارت امور خارجه آمریکا، گفت « اجرای تحریمها به کاهش شدید و عمده صادرات نفت ایران منجر شد.»

نفت چگالیده میتواند فرآورده فرعی گاز طبیعی یا از تولیدات نفتی باشد. اما بر اساس مفاد تحریمها اگر آنها از نفت تولید شده باشند کاملأ مشمول تحریم می شوند، ولی چنانچه از محصولات فرعی میادین گاز طبیعی باشند شامل تحریم نمی شوند.

مقامات دولت اوباما می گویند کشورهائی چون چین، هند، کره جنوبی، ترکیه، تایوان و ژاپن که مشمول معافیتهائی در واردات نفت ایران می شوند بطور تکنیکی از خرید نفت چگالیده فرآورده گاز طبیعی ممنوع نیستند، و بنابراین نقض توافق تحریم آنها با آمریکا محسوب نمی شود.

افزایش فروش نفت چگالیده اندکی از درآمد از دست رفته نفت ایران برای تحریمها را جبران می کند. بر اساس برآورد اوپک، ارزش صادرات نفتی ایران در سال ۲۰۱۳ به ۶۲ میلیارد دلار نزول کرد، در حالیکه در سال ۲۰۱۲ ارزش آن ۱۰۲ میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۱ هنوز بالاتر یعنی ۱۱۵ میلیارد دلار بود.

به گزارش وزارت انرژی در فاصله ماههای ژانویه و مه ، صادرات نفت و چگاله ایران ۳۰۰ هزار بشکه بیشتر از میزان متوسط صادرات روزانه در سال ۲۰۱۳ بود که بیشترین بخش این افزایش در نتیجه صادرات به دو کشور چین و هند بود. مابقی اضافه فروش، به فروش نفت به سوریه، متحد نزدیک ایران، مرتبط است.

گرگ پریدی، مدیر انرژی جهانی در گروه اوروسیا که یک شرکت مشاوره ای است، می گوید « آنها راه گریزی یافتند که خریداران میتوانند از آن استفاده کنند. ولی پریدی می افزاید که علیرغم فروش چگالیده تازه « تحریمها ناپدید نمی شوند.»

سفارت چین و دفتر منافع ایران در واشنگتن به ایمیل برای ابراز نظر درباره افزایش فروش پاسخی ندادند.

بر اساس تحریمها، صادرات نفت خام به بیشتر کشورها در حال حاضر ممنوع است. در رابطه با گاز طبیعی، ایران از صدور آن در سال ۲۰۱۲ به اتحادیه اروپا ممنوع شده بود، ولی این ممنوعیت بازارهای آسیائی را در بر نمی گرفت که راه فروش چگالیده را باز می گذاشت.

مقامات آمریکائی می گویند در حالیکه صادرات اضافی موجب می شود که ایرانیها مزه منافع اقتصادی نزدیکی دیپلماتیک را بچشند، ولی فروش نفت چگالیده هنوز بدلیل تحریمها علیه بانک مرکزی ایران محدود است.

بر اساس چنین تحریمهائی، پول حاصل از فروش گاز مثل نفت باید در کشور خریدار باقی بماند. این به معنای آنستکه ایران در ازای فروش نفت یا گاز می تواند تولیدات چینی یا هندی بگیرد ولی نمیتواند از این در آمدها برای حمایت از برنامه اتمی خود استفاده کند.

ایران میلیاردها دلار از بابت در آمد نفتی طلبکار است زیرا ارزش کالاهای مورد در خواست ایران با ارزش بهای نفت فروخته شده همآهنگی ندارد.

ریچارد نفیو، معاون همآهنگ کننده سیاست تحریم در وزارت خارجه آمریکا، می گوید «چیزی که واقعأ در خطر است دارائیهای بانک مرکزی ایران است صرفنظر از اینکه منبع آن کجا باشد.»

معهذا، کارشناسان می گویند صادرات اضافی احتمالأ بر تنش بین دولت اوباما و کنگره آمریکا دامن زند. منتقدان دولت در کنگره می گویند بر ایران فشار کافی وارد نمی شود که این کشور را وادار به عقب نشینی از توسعه توانائی اش برای تولید سلاحهای هسته ای کند.

دنیس ناتالی، یک کارشناس خاورمیانه در دانشگاه دفاع ملی در واشنگتن، می گوید «اگر این درآمد به میلیاردها دلار برسد، میتواند به اقدامات تلافی جویانه منجر شود. این میتواند ظن در باره ایران را تقویت کند که نمیتواند قابل اعتماد باشد.»

وزارت انرژی می گوید ایران به عنوان یک قدرت بزرگ دارنده انرژی است، که دومین دارنده منابع گازی جهان بعد از روسیه است، و در بین ۵ تولید کننده اول گاز جهان می باشد. این کشور همچنین چهارمین دارنده ذخایر شناخته شده نفت خام جهان است.

بنظر می رسد که ایران در پی افزایش صادرات نفت چگالیده بیشتری با توسعه میدان وسیع گاز پارس جنوبی است. شرکت ملی تصفیه و توزیع نفت ملی ایران اخیرأ اعلام کرد که طرحهائی برای برپا ساختن یک کارخانه پردازش نفت چگالیده با ظرفیت تولید ۶۰ هزار بشکه در روز دارد.

چگالیده یک موضوع بینابینی در نفت و گاز است که حتی اوپک هم در تعریف این محصول دچار چالش است. بر اساس مقررات اوپک، نفت چگالیده مشمول سهمیه تعیین شده اوپک برای اعضا نیست گرچه آنها بطور معمول در آمار تولیدات و ذخایر نفتی منظور می شود.

آژانسهای آمریکائی آنرا به صورت نوعی نفت خام طبقه بندی می کنند که بشدت توانائی تولیدکنندگان برای صدورش را محدود می کند.

لاری گلدستین، مدیر بنیاد پژوهشی سیاست انرژی که بخشی از هزینه اش را صنایع نفتی تأمین می کند، می گوید « بنا به مقررات آمریکا، ما نمیتوانیم چگالیده را صادر کنیم زیرا آن نفت خام است. ولی، در تحریمها علیه ایران چگالیده نفت خام منظور نشده و بنابراین آنها می توانند آنرا صادر کنند. از منظر سیاستگذاری یک تضاد ذاتی در اینجا دیده می شود.»

ولی، این شاید تغییر کند. در ژوئن، وزارت بازرگانی، بر این اساس که آنها دیگر نفت خام نیستند بلکه تصفیه شده هستند، به دو شرکت آمریکائی اجازه داد که مقدار کمی چگالیده می توانند صادر کنند. مانع قانونی برای صادرات محصولات نفتی تصفیه شده ، مثل گازولین و دیزل، علیرغم ممنوعیت بر بیشترین فروشهای خارجی نفت خام از دهه ۱۹۷۰، وجود ندارد.

یک تانکر نفتی حامل ۴۰۰ هزار بشکه نفت چگالیده بندر گالوستون در تکزاس را در ژوئیه به مقصد کره جنوبی ترک کرد. و یک بارکش نفتی دیگر با نفت چگالیده قرار است این بندر را در ماه جاری «اوت» ترک کند.

در مجموع، کارشناسان انرژی میگویند مقداری عرضه اضافی نفت چگالیده ایران برای بازار جهانی میتواند حداقل برای زمان کوتاه با توجه به پتانسیل اختلال عمده در موجودی بازار نفت جهانی بدلیل گسترش بحرانها در لیبی، عراق، و اکراین مفید باشد.

فرانک وراستترو، یک استراتژیست انرژی و ژئو پولیتیک در مرکز استراتژی و مطالعات بین المللی، میگوید « اندکی رسوخ و رخنه در بازار در حال حاضر خوب است.»

XS
SM
MD
LG