لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
جمعه ۲۳ آذر ۱۴۰۳ ایران ۱۹:۰۸

برندگان جایزه صلح نوبل از آغاز تا امروز


 የኖቤል ሰላም ሽልማት
የኖቤል ሰላም ሽልማት

مطابق وصیت‌ نامه‌ آلفرد نوبل، برای «فردی که برای ایجاد برادری میان ملت‌ها، انحلال یا کاهش نیروهای نظامی، یا برگزاری و ترویج همایش‌های صلح‌طلبانه بزرگترین و بهترین کار را انجام دهد» جایزه‌ای تحت عنوان جایزه صلح نوبل در نظر گرفته شد؛ جایزه‌ای که دریافت کننده‌اش را به شهرت و اعتبار جهانی می‌رساند.

آلفرد نوبل، شیمی‌دان و مخترع دینامیت، سال ۱۸۹۵ (۱۲۷۴ خورشیدی) در وصیت‌نامه‌اش برای «فردی که برای ایجاد برادری میان ملت‌ها، انحلال یا کاهش نیروهای نظامی، یا برگزاری و ترویج همایش‌های صلح‌طلبانه بزرگترین و بهترین کار را انجام دهد» جایزه‌ای در نظر گرفت.

از سال ۱۹۰۱ (۱۲۸۰) که اولین جایزه صلح نوبل به هانری دونان، بنیانگذار کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و فردریک پسی، اقتصاددان و فعال صلح اعطا شد تا امروز، شخصیت‌های برجسته‌ای از کشورهای مختلف جهان این جایزه را دریافت کرده، یا نامزد دریافت آن شده‌اند. فهرست زیر اشاره کوتاهی است به نام افراد و سازمان‌هایی که به نوعی به پیشبرد صلح در جهان کمک کرده‌اند.

اعطای جایزه صلح نوبل در مواردی با دست‌انداز برخورد کرده: سال ۱۳۵۲ جایزه صلح نوبل برای تلاش های له دوک تو، رئیس کمیته سازماندهی مرکزی حزب کمونیست ویتنام، و هنری کیسینجر، وزیر خارجه وقت آمریکا، اعطا شد. له دوک تو با اظهار این که هنوز صلحی برقرار نشده، و دولت‌های ایالات متحده و ویتنام جنوبی توافق صلح پاریس را زیر پا گذاشته‌اند، از دریافت جایزه خودداری کرد. سه نفر از برندگان – کارل فون اوسیتزکی، ژورنالیست و صلح‌طلب آلمانی، آنگ‌سان سوچی، سیاستمدار برمه‌ای، و لیو شائوبو فعال حقوق بشر چین – زمانی که اعلام شد برنده جایزه صلح نوبل شده‌اند، در بازداشت بودند. این جایزه یک بار هم در سال ۱۳۴۰ به فردی درگذشته تعلق گرفت – دگ همرشولد، دبیرکل سازمان ملل متحد، که یک سال قبل در سانحه سقوط هواپیما جان خود را از دست داده بود.

و برخی از سال‌ها، جایزه صلح نوبل برنده‌ای نداشت؛ از جمله در فاصله سال‌های ۱۳۱۸ تا ۱۳۲۳ و ۱۲۹۳ تا ۱۲۹۵ که جهان درگیر دو جنگ خانمانسوز بود.

برخی از افراد و سازمان‌هایی که با کمک به پیشبرد صلح در جهان در فهرست برندگان جایزه نوبل صلح جا گرفته‌اند:

۱۳۹۴

هیأت چهارگانه گفت‌و‌گوی ملی تونس – به پاس مشارکت تعیین‌کننده در ایجاد یک موکراسی کثرت‌گرا در تونس در پی انقلاب موسوم به «یاسمن» در سال ۱۳۹۰

۱۳۹۳

کایلاش ساتیارتی (هند) و ملاله یوسف‌زی (پاکستان) – برای تلاش و ایستادگی در برابر سرکوب کودکان و نوجوانان و حمایت از حق تحصیل برای همه کودکان جهان

۱۳۹۲

سازمان منع تسلیحات‌ شیمیایی – به خاطر تلاش گسترده در محو سلاح‌های شیمیایی

۱۳۹۱

اتحادیه اروپا – به پاس بیش از شش دهه کمک به پیشبرد صلح و آشتی، دموکراسی و حقوق بشر در اروپا

۱۳۹۰

الن جانسون سرلیف (رئیس‌جمهوری لیبریا)، لیما گبووی (فعال صلح لیبریا ) و توکل کارمان (فعال سیاسی یمن) – به پاس مبارزه بی‌خشونت برای امنیت و حق زنان برای مشارکت کامل در ایجاد صل.

۱۳۸۹

لیو شائوبو، نویسنده، فعال حقوق بشر و زندانی سیاسی چینی – به خاطر تلاش طولانی و صلح‌آمیز برای حقوق بنیادی بشر در چین

۱۳۸۸

باراک اوباما

رئیس جمهوری آمریکا – به خاطر تلاش‌های فوق العاده اش در تقویت دیپلماسی بین‌المللی و همکاری میان مردم

۱۳۸۷

مارتی آتیساری – رئیس جمهوری پیشین فنلاند – به پاس بیش از سه دهه تلاش ارزشمند در چند قاره برای حل مناقشات بین‌المللی

۱۳۸۶

مجمع بین‌المللی تغییرات اقلیمی و ال گور معاون پیشین ریاست جمهوری آمریکا و فعال محیط زیست – برای تلاششان در آگاه سازی عموم از نقش انسان در تغییرات اقلیمی؛ و ایجاد شالوده‌های اقداماتی که برای مقابله با این تغییرات باید انجام گیرد

۱۳۸۵

محمد یونس و بانک گرامین بنگلاش – به پاس تلاش‌ برای توسعه اقتصادی و اجتماعی از پایین از طریق اعطای وام‌های خرد به فقرا

۱۳۸۴

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و محمد البرادعی، رئیس آژانس – به خاطر تلاش در راه جلوگیری از کاربردانرژی هسته‌ای برای مقاصد نظامی و اطمینان از این که انرژی هسته‌ای به ایمن‌ترین شیوه ممکن به کار گرفته می‌شود

۱۳۸۳

وانگاری ماتای، فعال محیط زیست از کنیا – برای کمک به پیشبرد توسعه پایدار دموکراسی و صلح

۱۳۸۲

شیرین عبادی، حقوقدان ایرانی – به پاس تلاش در راه دموکراسی و حقوق بشر ... به ویژه فعالیت در زمینه حقوق زنان و کودکان

۱۳۸۱

جیمی کارتر، رئیس جمهوری پیشین آمریکا – به خاطر چند دهه تلاش خستگی‌ناپذیر در راه یافتن راه حل‌های صلح‌آمیز برای مناقشات بین‌المللی، پیشبرد دموکراسی و حقوق بشر، و ترویج توسعه اقتصادی و اجتماعی

۱۳۸۰

سازمان ملل متحد و کوفی عنان، دبیرکل سازمان – به پاس تلاش برای جهانی سازمان‌ یافته‌تر و صلح‌آمیزتر

۱۳۷۹

کیم دای جونگ، رئیس جمهوری کره جنوبی – به پاس تلاش در راه دموکراسی و حقوق بشر در کره جنوبی و به طور اعم در شرق آسیا، و نیز برای صلح و آشتی با کره شمالی به طور اخص

۱۳۷۸

پزشکان بدون مرز – برای قدردانی از فعالیت‌های انسان‌دوستانه سازمان در کشورهای مختلف

۱۳۷۷

جان هیوم و دیوید تریمبل – به خاطر تلاششان در جهت یافتن راهی صلح‌آمیز برای مناقشه ایرلند شمالی

۱۳۷۶

کارزار بین‌المللی منع استفاده از مین و جودی ویلیامز – به پاس تلاش برای منع مین‌های زمینی، و پاکسازی آنها

۱۳۷۵

کارلوس فیلیپه هیمنس بلو و هوزه راموس هورتا – برای فعالیت در جهت یافتن راه حلی عادلانه و صلح‌آمیز برای مناقشه در تیمور شرقی

۱۳۷۴

جوزف روتبلات فیزیکدان بریتانیایی و کنفرانس پوگواش در زمینه علم و امور جهانی – به خاطر تلاش برای کاستن از نقش سلاح‌های هسته‌ای در سیاست بین‌المللی، و حذف تسلیحات اتمی و هسته‌ای در درازمدت

۱۳۷۳

یاسر عرفات رهبر سازمان آزادیبخش فلسطین، شیمون پرز وزیر خارجه اسرائیل و اسحق رابین نخست وزیر اسرائیل – برای تلاششان در راه برقراری صلح در خاورمیانه

۱۳۷۲

نلسون ماندلا و فردریک ویلم دی کلرک از آفریقای جنوبی – به پاس تلاش در راه پایان دادن مسالمت‌آمیز به رژیم آپارتاید، و بنیان گذاردن کشور جدید و دموکراتیک آفریقای جنوبی

۱۳۷۱

ریگوربرتا منچو توم، نویسنده و فعال اجتماعی گواتمالا – برای قدردانی از خدماتش در راه عدالت اجتماعی و آشتی با فرهنگ‌های قومی بر اساس رعایت حقوق بومیان سرخپوست گواتمالا

۱۳۷۰

آنگ سان سو چی، فعال دموکراسی میانمار (برمه) – برای مبارزه بدون خشونت برای دموکراسی و حقوق بشر

۱۳۶۹

میخائیل گورباچف، آخرین رئیس جمهوری اتحاد جماهیر شوروی – به خاطر نقش عمده‌اش در پایان دادن به جنگ سرد و روند صلح که امروز بخش‌های مهمی از جامعه بین‌المللی را تشکیل می‌دهد

۱۳۶۸

دالایی لامای چهاردهم (تنزین جیاتسو)، رهبر بوداییان جهان – «دالایی لاما پیشنهادهایی سازنده و آینده‌نگر برای حل مناقشات بین‌المللی، مسائل حقوق بشر و مشکلات زیست‌محیطی جهانی دارد.»

۱۳۶۷

نیروهای صلحبان سازمان ملل متحد – «صلحبانان سازمان ملل متحد در شرایط بسیار دشوار، در مناطقی که مذاکراتی برای متارکه جنگ انجام شده ولی هنوز توافق صلح امضا نشده، به کاهش تنش‌ها کمک کرده‌اند.»

۱۳۶۶

اسکار آریاس سانچز، رهبر کستاریکا – به پاس تلاش برای پایان دادن به جنگ‌های داخلی و برقراری صلح در کشورهای آمریکای مرکزی – تلاش‌های وی به امضای توافق در گواتمالا در روز ۱۶ مرداد همان سال انجامید

۱۳۶۵

الی ویزل، استاد دانشگاه، نویسنده و فعال سیاسی آمریکایی – «الی ویزل پیام‌آوری برای نوع بشر است، پیامش پیام صلح، اصلاح و شأن انسان است.»

۱۳۶۴

سازمان جهانی پزشکان برای جلوگیری از جنگ هسته‌ای –«این سازمان از طریق ترویج اطلاعات و ایجاد آگاهی از عواب فاجعه‌بار استفاده از سلاح اتمی، خدمت قابل توجهی به بشریت کرده است.»

۱۳۶۳

اسقف دزموند توتو فعال ضد نژادپرستی از آفریقای جنوبی – کمیته اعطای جوایز نوبل «مایل است توجهات را به تلاش بدون خشونت آقای توتو برای آزادی جلب کند؛ تلاشی که در آن مردم آفریقای جنوبی اعم از سیاه و سفید با یکدیگر متحد شدند تا کشور را از جنگ و بحران بیرون بکشند».

۱۳۶۲

لخ والسا، رهبر جنبش همبستگی لهستان – «ویژگی فعالیت های لخ والسا عزم و اراده برای حل مشکلات کشورش از طریق گفتگو و همکاری بدون توسل به زور بوده است.»

۱۳۶۱

آلوا میردال و آلفونسو گارسیا روبلس – آلوا میردال افکار عمومی سراسر جهان را از مشکلات جنگ‌افزارها آگاه کرده و به بالا بردن احساس مسئولیت عمومی در این مورد کمک کرده است. گارسیا روبلس در زمینه خلع سلاح در سازمان ملل متحد – چه در کنفرانس ژنو و چه در نشست‌های ویژه سازمان ملل متحد در زمینه خلع سلاح – نقش برجسته‌ای ایفا کرده است.

۱۳۶۰

کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان – به نظر کمیته اعطای جوایز نوبل، این کمیساریا به رغم رویارویی با مشکلات بسیار زیاد سیاسی، در کمک به پناهندگان و آوارگان اقدامات بسیار مهمی انجام داده است.

۱۳۵۹

آدولفو پرز اسکیبل، فعال حقوق بشرآرژانتین – کمیته نوبل، آدولفو پرز اسکیبل را «قهرمان حل مشکلات اندوهبار ناشی از خشونت در جامعه، و زبان گویای رعایت حقوق بشر» خواند.

۱۳۵۸

مادر ترزا - «یکی از ویژگی‌های کار مادر ترزا احترام به شأن و ارزش تک تک افراد انسان است. به خاطر حرمتی که مادر ترزا برای انسان قائل است، تنهاترین و درمانده‌ترین افراد، و افراد در حال مرگ، در دستان او از رحمت بی‌دریغ برخوردار می‌شوند.»

۱۳۵۷

انور سادات رئیس جمهوری مصر و مناخم بگین، نخست وزیر اسرائیل – به گفته کمیته نوبل، «جایزه صلح هیچگاه امیدی بیشتر و جسورانه‌تر به صلح را ابراز نکرده – امید به صلح برای مردم مصر، اسرائیل و همه مردم خاورمیانه درگیر کشمکشی طولانی و آسیب دیده از جنگ.»

۱۳۵۶ ‌

عفو بین‌الملل – «این سازمان، از وظیفه‌اش در تضمین این که دولت‌های همه کشورها وظیفه‌ای اخلاقی در رعایت اعلامیه جهانی حقوق بشر سازمان ملل متحد احساس می‌کنند، ذره‌ای نکاسته، و تلاش در این راه را دو چندان کرده است.»

۱۳۵۵

بتی ویلیامز و می‌رید کوریگان – کمیته نوبل این دو زن فعال صلح در ایرلند شمالی را «زبان گویای امید به رویکردی برخوردار از عقل سلیم در وجود تک‌تک افراد – اعم از مرد و زن – به رغم احساس بی‌پناهی، و در برابر خشونت‌ها» خواند.

۱۳۵۴

آندره‌ی ساخاروف، دانشمند ناراضی اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی – هدف نهایی تلاش‌های ساخاروف در راه حقوق بشر، خلع سلاح و همکاری میان همه کشورها، و صلح است».

۱۳۵۳

شان مک‌براید (نخست وزیر ایرلند) و ایزاکو ساتو (نخست وزیر ژاپن) – به نظر کمیته نوبل «هر یک از این دو، نماینده وجهی متمایز از تلاش برای صلح هستند. این دو نفر با کمک گرفتن از هنر دشوار سیاست و مذاکره، برای ترویج آرمان‌هایشان در عمل تلاش کرده‌اند.

۱۳۵۲

هنری کیسینجر، مشاور امنیت ملی وقت آمریکا و له دوک تو، ژنرال ارتش و رئیس کمیته سازماندهی مرکزی حزب کمونیست ویتنام– «این جنگی بود که نه تنها ویتنام و مردمش را درگیر کرد، بلکه فضای بسیاری از کشورها، و روابط میان کشورهای جهان را مسموم کرد». (له دوک تو از پذیرش جایزه خودداری کرد.)

۱۳۵۱

در این سال جایزه صلح نوبل برنده‌ای نداشت.

۱۳۵۰

ویلی برانت، صدراعظم آلمان غربی – «تلاش او در راه صلح به معنی ایجاد امکاناتی بود تا مردمان همه کشورهای جهان با عزت و فارغ از ترس و وحشت زندگی کنند.»

۱۳۴۹

نورمن بورلاگ، زیست شناس و بشردوست آمریکایی – «دکتر بورلاگ فردی آرمانگرا و در عین حال اهل عمل است. با مطالعه کتاب‌های او درباره انقلاب سبز درمی‌یابیم که او در کنار مبارزه با علف‌های هرز و قارچ‌های مضر، با وقت‌کشی مقامات اداری و مقررات دست و پا گیری که جلوی اقدام فوری را می‌گیرد هم می‌جنگد.»

۱۳۴۸

سازمان بین‌المللی کار – «وظیفه اصلی این سازمان حصول اطمینان از این است که دنیای مدرن براساس عدالت اجتماعی عمل می‌کند؛ به بیان دیگر، فرمان مندرج در سند کنوانسیون ژنو را اجرا می‌کند که می‌گوید: اگر آرزومند صلح هستید، بذر عدالت بکارید.»

۱۳۴۷

رنه کاسین، رئیس دادگاه حقوق بشر اروپا – «به پاس کمک به حفظ ارزش انسان و حقوق انسانی افراد، به نحوی که در اعلامیه جهانی حقوق بشر عنوان شده.»

۱۳۴۶ و ۱۳۴۵ جایزه صلح نوبل برنده‌ای نداشت.

۱۳۴۴

صندوق کودکان ملل متحد (یونیسف) – «هدف یونیسف گستردن سفره‌ای است برای کودکان سراسر جهان؛ سفره‌ای پر از خوراک‌های خوبی که طبیعت در اختیار ما می‌گذارد. یونیسف به همین خاطر عامل بسیار مهمی در صلح است.»

XS
SM
MD
LG