موسیقی‌دان نیویورکی، تارا کمانگر، جمعه هفته گذشته به مناسبت انتشار آلبوم جدیدش، «شرق اندوه» در باشگاه لو پاسون روژ le Poison Rouge نیویورک یک کنسرت برگزار کرد. این آلبوم که در پایان ماه گذشته از سوی کمپانی صفحه پرکنی Delos در آمریکا منتشر شده، به فاصله کوتاهی به فهرست پرفروش‌ترین آلبوم‌های کلاسیک فروشگاه معظم اینترنتی iTune وارد شد.
تارا کمانگر را بیشتر بیننده‌های صدای آمریکا به عنوان یکی از اعضای گروه راک زیرزمینی «کیوسک» می‌شناسند. نوای ویولون او در کنسرت ویژه نوروزی صدای آمریکا با محسن نامجو، هنوز در خاطره‌ها تازه است. ولی ساز اصلی خانم کمانگر پیانو است. آلبوم جدید او هم تکنوازی پیانو است، که سبک خاص نوازندگی او و گزینه‌هایش، به آن شخصیت ویژه بخشیده است.
قطعه «تنهایی» برگرفته از مجموعه مینیاتورهای ایرانی امین‌الله حسین، آغاز شد، بزرگداشت شعرهای عمر خیام و آغازگر کنسرت کوتاه خانم کمانگر بود، که در آن نوازنده برجسته ویلن سل، «آرش امینی» روی صحنه به خانم کمانگر پیوست.
در شرق مالیخولیا، قطعاتی از امین‌الله حسین، در کنار برگزیده‌ای از آثاز آهنگسازان ایرانی، ارمنی و روسی عرضه می‌شود.
خانم کمانگر می‌گوید اسم آلبوم از نام کتاب اشعار سهراب سپهری برگرفته شده و خیلی از قطعات آلبوم، الهام گرفته از شعر فارسی است. مثلا امین‌الله حسین خیلی شعرهای عمر خیام را دوست داشت و همه آنها را حفظ بود و این آهنگ را در تجلیل از عمر خیام نوشته. آهنگ کاروان از امین‌الله حسین، هم براساس شعری از سعدی است. آغازگر آلبوم شرق اندوه، قطعه‌ای از Glinka آهنگساز روسی است.
تارا کمانگر می‌گوید موسیقی مورد علاقه او، موسیقی رومانتیک است، و منابع الهام او، قطعاتی است که دوست دارد بنوازد -- مثل آثار فردریک شوپن، راخمانینف، و فرانتس لیست – آهنگسازانی هستند که او با نواختن آثارشان بزرگ شده و می‌گوید موسیقی مورد علاقه او، لزوما موسیقی امروزی نیست.
از راخمانینف، خانم کمانگر موومان آندانته، از سونات پیانو و ویلن سل اورا برگزید، که برای پیانوی تنها تنظیم شده.
او می‌گوید همیشه به نغمه‌های زیبا و همنوازی های غیرمنتظره را دوست داشته، و همیشه هم در کلید غمگین minor. دلیلش را نمی‌داند، ولی در این آلبوم می‌خواست قطعاتی را ضبط کند که بلافاصله عاشق آنها شده بود، و همه قطعات این آلبوم، برای او چنین حالتی را دارند.
تارا می‌گوید در این آلبوم می‌خواست به خصوص کار آهنگسازان ایرانی را که معمولا ضبط نمی‌شوند، عرضه کند که در مقیاس وسیع‌تری شنیده شوند، ولی کارهایی از آهنگسازان روسی را که از شرق الهام گرفته‌اند را هم در آن گنجانده، چون به نظر او، این الهام دوجانبه بود. آهنگسازان، در ایران و ارمنستان هم از آهنگسازان رومانتیک روسی که شرقی‌گری در کارشان دارند، تاثیر پذیرفته‌اند.
گزینه های آلبوم بیشتر متمرکز بر قطعاتی است که کمتر شنیده می شوند، از جمله یک قطعه از باله اسپارتاکوس، نوشته آرام خاچاطوریان، آهنگساز ارمنی‌تبار اتحاد شوروی. این قعطه را آهنگساز نیویورکی «متیو کمرون» برای پیانوی سولو ضبط کرد و روی یوتیوب گذاشت، وحیرت کرد وقتی دید خانم کمانگر آن را بدون استفاده از نت، به صورت گوشی یاد گرفت و اجرا کرد. او می‌گوید وقتی اجرای تارا کمانگر را شنید، نتیجه گرفت که این قطعه را انگار اصلا برای این که تارا کمانگر آن را بنوازد، تنظیم کرده است.
مثل خیلی دیگر از ایرانی‌تبارهای آمریکایی، تارا کمانگر هم هویت دوگانه دارد.
خانم کمانگر می‌گوید نمی‌داند ایرانی است یا آمریکایی، ولی وقتی بین آمریکایی‌ها هست، خود را بیشتر ایرانی احساس می‌کند و به یاد دارد که در دانشگاه خود را بیگانه احساس می‌کرد تا وقتی به جامعه دانشجویان بین‌المللی پیوست. او می‌گوید خود را یک چیز نمی‌بیند ولی احساس نمی‌کند که آمریکایی است، و نمی‌داند چرا.
ویژگی کار خانم کمانگر کثرت منابع الهام او و تنوع سلیقه او است، که نه تنها موسیقی کلاسیک، بلکه انواع دیگرموسیقی، از جمله فولکوریک، بلوز و راک را هم در بر می گیرد. او چهار سال است در کنار کارهای دیگرش، با گروه موسیقی زیرزمینی «کیوسک» روی صحنه می‌رود و بیشتر به تکنوازی ویلن می‌پردازد.
خانم کمانگر می‌گوید چهار سال پیش در سنفرانسیسکو کارش را با گروه کیوسک شروع کرد، هنگامی که محسن نامجو، بورسیه دانشگاه استنفورد بود و از او برای نواختن پیانو در کنسرتش دعوت کرد، که در آن با اعضای کیوسک همراه بود. او می‌گوید تماشای ویدیوی «تو کجایی» از کیوسک، که در آن از ویلون سولو استفاده شده، باعث شد که سراغ ویولون برود، سازی که ده سال بود کنار گذاشته بود، و شروع کرد به نواختن با کیوسک.
یک بخش شوق انگیز کنسرت هفته پیش در le Poison Rouge اجرای چند قطعه فولکوریک ایرانی بود، از جمله موسیقی کردی، به خصوص ترانه‌هائی که کامکارها اجرا کرده‌اند و همچنین قطعه ای سنتی از حسن زیرک. در این اجراها، نوازنده طبل‌ها آقای یحیی الخنسا از گروه‌های راک «127» و «کیوسک»، با تارا کمانگر همراه شد.
خانم کمانگر می‌گوید: پدرم از سنندج است و با پدر کامکاران موزیک یاد گرفت و این آهنگ‌ها را همیشه دوست داشتم و برای اینکه پیانو برای من آسان تر است برای پیانو تنظیم کردم و امشب برای اولین دفعه با الخنسا با هم زدیم و فکر می‌کنم حس موسیقی جاز بیرون آمد، که جالب بود.
او می‌گوید: در موزیک کلاسیک ریتم ها خیلی ساده هستند، چهار چهار، و نظائر آن، ولی در موسیقی کردی ریتم ها خیلی پیچیده‌اند، مثل ده هشت و این‌ها، و خوشبختانه الخنسا همه چیز را می‌تواند بنوازد.
برای این پیانیست متولد آمریکا، که در یک باغ انجیر در شهرستان «مرسد» در مرکز کالیفرنیا بزرگ شده، گرایش به موسیقی شرقی، از یکسو طبیعی است واز سوی دیگر، غیرعادی.
خانم کمانگر می‌گوید پدرمادر او، تنها ایرانی‌های ناحیه بودند، ولی او همیشه در باره ایران و فرهنگ آن کنجکاو بود و هر چیزی در باره ایران او را شیفته و مجذوب می کرد، و وقتی با یک ایرانی برخورد می‌کرد به شدت ذوق زده می‌شد، و هنوز هم همینطور است.
در آلبوم جدید او، قطعه‌ای هست از ساخته‌های خودش به اسم «شرق اندوه.» او می‌گوید وقتی موسیقی می‌نویسد، ابتدا بداهه‌نوازی می‌کند و ضبط می‌کند روی «آیفون» و بعد به آن گوش می‌دهد و آنچه دوست دارد، بر می‌گزیند. او می‌گوید خیلی طول می‌کشد اگر بخواهد مثل قدیم با نت‌نویسی آهنگسازی کند.
بازتاب انتشار آلبوم «شرق اندوه» همچنان در رسانه‌ها ادامه دارد. همان روز که تارا کمانگر در باشگاه لو پاسون روژ به مناسبت انتشار آلبوم کنسرت داشت، رادیوی معتبر و سراسری NPR آمریکا مصاحبه مفصلی داشت در برنامه پرشنونده Tell Me More با تارا کمانگر، که در آن، او در باره موسیقی روسی از موسیقی محلی ارمنی و ایرانی را تشریح کرد و در باره برداشت متقابل آهنگسازان در ایران و ارمنستان از موسیقی روسی سخن گفت.
از جمله خبرهای دیگر، یکی هم این بود که همان شب اعلام شد شرکت هواپیمایی Virgin Atlantic حق استفاده از آلبوم تکنوازی پیانو تارا کمانگر را برای استفاده در برنامه موسیقی پروازها خریده و بنابر این حالا در پرواز از نیویورک به لندن، مسافرها می‌توانند با صدای پیانو کمانگر، اندکی آرام بگیرند و در لذت «شرق اندوه» شریک شوند.