اجرای نمایشنامه «انگلیسی» اثر ساناز طوسی، نویسنده ایرانی آمریکایی، که سال گذشته میلادی موفق به کسب جایزه «پولیترز» شد، در شهرهای مختلف آمریکا ادامه دارد.
این نمایش که به زبان انگلیسی است، اخیرا در شهر سن‌دیگو در ایالت کالیفرنیا با گروه جدیدی روی صحنه رفت که با استقبال مناسبی از سوی تماشاگران و منتقدین هنری همراه شد. در این اجرا که کارگردانی آن را آریا شاهی برعهده داشت، مری آپیک، پویا محسنی، تارا گرامی، آری درم‌بخش، و جو جوزف به هنرنمایی پرداختند.
انگلیسی، درباره چهار ایرانی است که در یک آموزشگاه زبان در کرج، در حال فراگیری زبان انگلیسی هستند تا به دنبال زندگی خود بروند. شخصیت‌های داستان، سه زن بیست، سی، و پنجاه ساله، و یک مرد سی‌ساله، هستند و هرکدام به دلایل متفاوتی، مثلا برای ادامه تحصیل، می‌خواهند زبان انگلیسی بیاموزند تا از کشور مهاجرت کنند.
مری آپیک، هنرمند سرشناس ایرانی، نقش رویا، زن پنجاه ساله را بازی می‌کند که قصد دارد برای دیدن نوه خود از کشور خارج شود و باید برای ارتباط با او زبان انگلیسی بیاموزد.
خانم آپیک در گفت‌وگو با صدای آمریکا درباره همکاری در این پروژه هنری، و نقش خود در نمایش توضیحاتی داد.
.چطور به این پروژه ملحق شدید و بازی در این نقش را پذیرفتید ؟
چهار ماه پیش آریا شاهی تماس گرفت و از من دعوت کرد تا نقش رویا را بازی کنم. درباره نمایش شنیده بودم ولی آن را ندیده بودم، به من گفت که اجرا در سن‌دیگو، نخستین اجرا در غرب آمریکا است، و در صحنه‌ای متفاوت به شکل دایره، یعنی تماشاگران دور ما خواهند بود.
نمایشنامه را خواندم، به کار علاقمند شدم، و بازی در این اثر را پذیرفتم. تمرینات را از اوایل ژانویه آغاز کردیم و اواخر ژانویه اجراها شروع شد. فکر می‌کنم که در پنج هفته حدود ۳۴ یا ۳۵ اجرا در این شهر داشتیم که بسیار موفق بود.
.درباره نقش خود توضیح دهید، چه ویژگی‌ها و خصوصیاتی دارد، و چگونه با آن رابطه برقرار کردید ؟
رویا، مادری است که پسرش در کانادا زندگی می‌کند و یک زن کانادایی دارد. او می‌خواهد به پسر، عروس، و نوه خردسالش ملحق شود، ولی باید برای ارتباط با آنها زبان انگلیسی بیاموزد، این شرط را برای این زن پنجاه ساله گذاشتند و باید انگلیسی بلد باشد.
او یک مادر است، زنی با عاطفه و پراحساس که در موقعیت دشواری قرار دارد، پسرش به او کم محلی می‌کند، و یادگیری زبان انگلیسی نیز بسیار دشوار است.
این شخصیت را به خوبی درک می‌کنم، من یک زن و مادر دو فرزند هستم، و روحیه مادری که از فرزندانش دور است، به خوبی می‌شناسم، به هر حال زندگی در غرب هم چنین شرایطی دارد و خیلی از مادران از فرزندان خود دور هستند.
بسیاری از تماشاگران، چه ایرانی و چه غیر ایرانی تحت تأثیر شخصیت این زن قرار گرفتند و علاقمند بودند که حضور بیشتری در داستان داشته باشد. خوشحالم که توانستم شخصیت این زن و مادر ایرانی را بصورتی کامل در صحنه نشان دهم که با تماشاگران رابطه برقرار کند، تجربه شیرینی بود.
.خود شما نویسنده، کارگردان، و تهیه‌کننده هستید، سال‌ها در زمینه هنرهای نمایشی تجربه دارید، نظرتان درباره نمایشنامه انگلیسی و شخصیت‌های داستان چیست، این اثر را از نظر حرفه‌ای چطور ارزیابی می‌کنید ؟
فکر می‌کنم انتخاب کلمه «انگلیسی» برای عنوان نمایشنامه برای تماشاگران در سراسر جهان جذاب است، و البته خود این موضوع نیز اهمیت دارد، یعنی یادگیری زبان انگلیسی به‌عنوان زبان دوم در همه کشورها بسیار مهم است، موقعیت‌‌های بیشتری را در اختیار شما قرار می‌دهد، و احتمالا در زندگی موفق‌تر خواهید بود.
ساناز طوسی در این نمایشنامه به خوبی روی این موضوع تمرکز می‌کند و به رغم اینکه شخصیت‌های داستان نیازمندی‌های متفاوتی دارند، ولی اهمیت زبان انگلیسی را در زندگی آنها می‌بینیم.
هرچند که ساناز طوسی می‌گوید که انگلیسی یک نمایشنامه سیاسی نیست، ولی من فکر می‌کنم با توجه به داستان و شخصیت‌ها، تمام زیربنای این اثر به نوعی سیاسی است، و ما شخصیت‌هایی را می‌بینیم که مثلا با حجاب اجباری در حال فراگیری زبان انگلیسی هستند تا ایران را ترک کنند، ما خصوصیات اخلاقی و روحی ایرانیانی را می‌بینیم که در بیش از چهار دهه گذشته با آنها آشنا هستیم، و این می‌تواند سیاسی باشد. البته خود نمایشنامه بصورت مشخص اشاره‌ای به سیاست ندارد و علیه هیچ حکومت یا شخصی نیست.
انگلیسی، نمایشنامه‌ای احساسی، تفکربرانگیز، و چند لایه است، و در همه شهرهایی که روی صحنه رفته، با استقبال مواجه شد. اجرای ما در سن‌دیگو نیز چنین بود و به علت درخواست زیاد، یک هفته تمدید شد که برای همه ما واقعا غافلگیرکننده بود.
.آریا شاهی، کارگردان، و بازیگران نمایش، همه از چهره‌های جوان هستند، درباره تجربه همکاری با این گروه توضیح دهید.
خیلی خوشحالم که توانستم در این نمایشنامه با این هنرمندان جوان همکاری کنم، به ویژه آریا شاهی که یکی از مستعدترین کارگردان‌هایی است که با او کار کردم. تمامی این هنرمندان بسیار با انگیزه و مستعد هستند و همکاری با آنها بسیار لذتبخش بود.
این تعداد اجرا در یک دوره کوتاه پنج هفته‌ای کار دشواری است ولی همه ما هیجان زیادی برای صحنه داشتیم و این تجربه متفاوتی برای من بود. گروهی همراه و صمیمی بودیم که نمایشنامه ساناز طوسی را به بهترین شکل و با موفقیت روی صحنه بردیم.
بسیار خوشحالم مشعلی را که ما سال‌ها پیش روشن کردیم، حالا توسط بچه‌های جوان حمل می‌شود و آنها تأتر را ادامه می‌دهند. آینده روشنی را برای این هنرمندان می‌بینم و مطمئنم که موفقیت‌های بزرگتر و بیشتری در انتظار آنها خواهد بود.
.پرداختن به داستان‌ها و شخصیت‌های ایرانی، و به روی صحنه بردن چنین آثاری در آمریکا چه اهمیتی دارد، به نظر شما در معرفی بیشتر فرهنگ، هنر، یا زندگی ایرانیان تأثیرگذار است ؟
پرداختن به هر داستانی در رابطه با ایران بسیار مهم است، چرا که به معرفی بیشتر و درک بهتر ماجراهای مرتبط با ما کمک می‌کند.
این موضوع از نظر انسانی بسیار اهمیت دارد و نشان می‌دهد که ما نمایندگان حکومت کنونی در ایران نیستیم، و با این رژیم متفاوت هستیم، باید قصه‌های متفاوت ما گفته شود و تماشاگران در صحنه تأتر با داستان‌های ما ایرانیان آشنا شوند.
البته باید گفت که این نمایشنامه فقط درباره ایرانی‌ها نیست و مثلا همین موضوع یادگیری زبان انگلیسی، و حواشی مرتبط با آن برای بسیاری از تماشاگران غیرایرانی، به ویژه مهاجرین هم جذاب است و یک داستان جهانی است. به نظرم یکی از دلایلی که جایزه پولیترز به ساناز طوسی رسید، همین تم جهانی نمایشنامه است و من از این نظر به ساناز افتخار می‌کنم و امیدوارم شاهد اجرای آثار بیشتری از او روی صحنه باشیم.
