به دنبال عملیات اعتراضی گسترده ای که روز جمعه ١٧ آذرماه در نواحی فلسطینی نشین و كشورهاى عرب و برخی ديگر از کشورهای مسلمان رخ داد، رکس تیلرسون وزیر خارجه آمريكا تاکید کرد که تعیین موقعیت آینده اورشلیم نهایی نشده است.
پرزیدنت ترامپ نیز پیشتر گفته بود که به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل و دستور انتقال سفارت آمریکا به اورشلیم، در موقعیت آینده اورشلیم تاثیری ندارد و این امری است که طرفین اسرائیلی و فلسطینی باید در مذاکرات آینده خود نسبت به آن تصمیم بگیرند. پرزیدنت ترامپ در ضيافتى به مناسبت عید یهودی «حنوکا» كه به طور سنتی در کاخ سفید برگزار مى شود، تصمیم خود را درباره اورشليم در دراز مدت به سود پیشبرد روند صلح خواند.
در بسیاری از کشورهای مسلمان، همراه با برگزاری نماز جمعه، تظاهراتى در اعتراض به اقدام رئیس جمهوری آمريكا برگزار شد. عملیات اعتراضی از اندونزی در خاور دور تا ممالک عربی شمال آفریقا را شامل می شد. در اسرائیل و نواحی تحت تسلط تشکیلات خودگردان فلسطینی و در نوار غزه، تظاهرات و عملیات اعتراضی بسیار گسترده بود.
به گفته خبرگزاری رسمی فلسطینی، در جریان رویارویی با سربازان اسرائیلی، دو تن از تظاهر کنندگان کشته شدند و چندين تن زخمی شدند.
در اورشلیم نماز جمعه در محوطه مسجد الاقصی با آرامش برگزار شد، ولی پس از آن که نمازگزاران پراکنده شدند، در چندین نقطه بخش شرقی شهر درگیری هایی با ماموران انتظامی اسرائیل رخ داد.
اسرائیل برای آن که از شدت اصطکاک و ناآرامی کاسته شود، روز جمعه محدودیتی برای ورود مردان در گروه های سنی مختلف قائل نشده بود. در برخی جمعه های سال های اخیر، هرگاه كه احتمال وقوع اغتشاشاتی می رفت، اسرائیل ورود جوانان و مردان زیر ٤٠ سال را ممنوع می ساخت، چنین محدودیتی برای زنان وجود ندارد.
همچنین در شهرهای عرب نشین شمال اسرائیل، تظاهراتی برگزار شد که در آن سخنرانان می گفتند که بخش شرقی اورشلیم به مسلمانان تعلق دارد و اسرائیل باید آن را رها کند. امام جمعه مسجد الاقصی در خطبه امروز خود اورشلیم را متعلق به مسلمانان دانست و از یهودیان و اسرائیل خواستار شد از آن شهر دست بردارند.
حدود بیست درصد از اهالی اسرائیل عرب هستند که شمار آن ها از یک میلیون و چهارصد هزار نفر فراتر می رود.
در پاریس، ركس تيلرسون وزیر خارجه آمريكا، در یک کنفرانس مطبوعاتی با همتای فرانسوی خود ژان ایو لودریان تاکید کرد که موقعیت آینده اورشلیم هنوز نهایی نشده است. او همچنین گفت که مدت زمانى طول خواهد کشید تا روند انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به اورشلیم عملی شود. او گفت: «آماده ساختن ساختمان سفارت آینده، در سال کنونی به انجام نخواهد رسید و حتی ممکن است در سال آینده نیز عملی نشود».
تیلرسون در عین حال تاکید کرد که «پرزیدنت ترامپ در اجرای این تصمیم خود بسیار جدی است». او افزود: «ایالات متحده می خواهد اطمینان حاصل کند که اسرائیل و فلسطینیان خود بر سر این مساله به گفت و گو بپردازند و درباره تعیین مرزهای آینده خود به توافق برسند. پرزیدنت ترامپ می خواهد که ما در این زمینه قاطعانه اقدام کنیم تا این اطمینان حاصل شود که انتقال سفارتخانه در نخستین فرصت ممکن عملی شود».
در واشنگتن، پرزیدنت ترامپ در ضيافتى به مناسبت عید یهودی «حنوکا» دركاخ سفيد بر اهمیت تصمیم خود تاکید كرد. در جشن کاخ سفید، ایوانکا ترامپ دختر رئيس جمهورى آمريكا که برای ازدواج با جرد کوشنر به دین یهود گرويده است همراه با همسر و سه فرزندش حضور داشت.
پرزیدنت ترامپ در میهمانی کاخ سفید گفت: «هیچ نیروی پلیدی نتوانسته است ایمان مذهبی یهودیان را از آنان بگیرد و بدین سان بوده که ملت یهود مشعلدار ملت ها به شمار می آید.»
رئیس جمهوری ایالات متحده گفت: «من از دلبستگی اسرائیلیان به اورشلیم آگاهی کامل دارم» و افزود: «عید حنوکا امسال از ویژگی فراموش نشدنی برخوردار است».
همزمان با تظاهرات گسترده ای که در بسیاری از کشورهای عربی و مسلمان برگزار شد، وزیر خارجه روسیه سرگئی لاوروف نیز گفت «اقدام آمریکا با عقل سلیم همخوانی ندارد.»
روسیه روز پنجشنبه هشدار داده بود که تصمیم رئیس جمهوری ایالات متحده ممکن است موجب شدت گرفتن نزاع فلسطینی – اسرائیلی شود. دولت مسکو از همه جوانب ذینفع خواست «شکیبایی پیشه کنند».
خبرگزاری ترکیه گزارش داد که در سفر هفته آینده پرزیدنت پوتین به آنکارا، و در دیدار با پرزیدنت رجب طیب اردوغان، در کنار مساله سوریه و مطالب دیگر، موضوع اورشلیم نیز مطرح خواهد شد. این گزارش توسط کاخ کرملین نیز مورد تائید قرار گرفت.
مقامات کاخ سفید پیشتر گفته بودند که گرچه تصمیم پرزیدنت ترامپ در کوتاه مدت مشكلاتى ایجاد می کند، ولی در دراز مدت به سود پیشبرد روند صلح خواهد بود.
