در حالیکه هنوز اتحادیه اروپا نتوانسته ساز و کار مالی برای ارتباط مالی بعد از خروج آمریکا از برجام بیابد، یک مقام ارشد جمهوری اسلامی ایران می گوید که اگر به هر دلیلی ساز و کار مالی از سوی اتحادیه اروپا به سرانجام نرسد، باز هم به معنای خروج ایران از برجام نخواهد بود.
کمال خرازی، رییس شورای روابط راهبردی ایران و مشاور ویژه رهبر جمهوری اسلامی ایران، روز چهارشنبه ضمن رد خروج ایران در صورت ناتوانی طرح اروپا، گفت در صورت نقض تعهدات اروپا در قبال ایران «مقامات عالی کشور» تصمیم خواهند گرفت که واکنش جمهوری اسلامی چه خواهد بود.
ایران و اتحادیه اروپا به همراه چین و روسیه، اوایل مهرماه سال جاری در حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمانملل، از ایجاد یک ساز و کار ویژه برای تسهیل روابط تجاری با ایران تحت توافق برجام، از جمله در مورد صادرات نفت، خبر دادند.
این ساز و کار به شرکتهای اروپایی که خواهان تجارت و حفظ ارتباط مالی با ایران هستند، اجازه خواهد داد که تحریمهای آمریکا علیه ایران را دور بزنند.
پیش از این اتریش و لوکزامبورگ میزبانی این ساز و کار را رد کرده بودند.
این سخنان وزیر خارجه پیشین جمهوری اسلامی در حالی مطرح میشود که مقامهای ایران پیش از این چندین بار تهدید کرده بودند که جمهوری اسلامی از توافق هستهای ایران و گروه ۱+۵ (موسوم به برجام) خارج خواهد شد.
از جمله محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، مهر ماه سال جاری گفته بود اگر این ساز و کار مالی به نتیجه نرسد، این احتمال وجود دارد که ایران از برجام خارج شود. علیاکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، هم پیش از این گفته بود که اگر ایران نتواند نفت خود را بفروشد، باقی ماندن در برجام سود چندانی برای این کشور نخواهد داشت.
ایالات متحده میگوید توافق هستهای - که از آن با عنوان برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام نیز یاد میشود - نتوانسته است مانع فعالیت های بیثبات کننده ایران در منطقه خاورمیانه شود.
پرزیدنت ترامپ حدود شش ماه پیش با اعلام خروج آمریکا از توافق هستهای با ایران، دستور داد تحریمهای هستهای طی دو دوره ۹۰ روزه و ۱۸۰ روزه بازگردد.
وزیر خارجه آمریکا نیز اول خرداد ماه ضمن اعلام راهبرد جدید آمریکا در قبال ایران، ۱۲ شرط ایالات متحده برای توافق با جمهوری اسلامی را برشمرد که در واقع فهرست خواستههای ایالات متحده از جمهوری اسلامی، یا به عبارتی جزئیات تغییر رفتار رژیم ایران است.
برخی از این شروط شامل توقف حمایت از تروریسم و خودداری از اقدامات مخرب در منطقه نظیر حمایت از حزب الله لبنان و دخالت در کشورهای منطقه است. برنامه موشکی ایران هم یکی دیگر از این شروط است.
دور دوم تحریمهای آمریکا از جمله شامل خرید و فروش نفت و گاز ایران هم میشود. در حال حاضر تنها هشت کشور از معافیت برای خرید نفت و گاز از ایران برخوردار هستند. مسالهای که باعث کاهش صادرات نفت ایران و توقف برخی پروژهها در این کشور شود.
در زمان انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا و زمانی که برخی نامزدهای آن انتخابات به انتقاد از توافق هستهای پرداخته و گفته بودند آن را کنار خواهند گذاشت، آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی گفته بود: «اگر تهدید نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا مبنی بر پاره کردن برجام عملی شود، جمهوری اسلامی برجام را آتش خواهد زد.»