خدیجه سهاک، شهروند افغان تبار پنجاه و نه ساله ای است که اکنون ساکن خانۀ خودش در استرلینگِ ویرجینیاست. این خانه درمنطقه ای سبز و پردرخت در حومۀ پایتخت آمریکا با اردوی آوارگانی که از سال ۲۰۰۲ و به دنبال خروج از کابل مدتی در آن زندگی کردند، از زمین تا آسمان تفاوت دارد.
خانم سهاک می گوید:«ما اینجا خیلی راحتیم. احساس آرامش می کنیم.» او می گوید فکر نمی کرد در آمریکا احساس آرامش کند.
نبی- پسر خدیجه- مدتی پیش به والدینش پیشنهاد کرد که به آنها کمک کند تا خانه ای بخرند، اما آنها نسبت به استفاده از سیستم بانکی آمریکا و وامهای عادی خانه بی میل بودند و ترجیح می دادند که از آنجا که مسلمانان معتقدی هستند، اگر هم وام می گیرند، با ساختار بانکداری اسلامی این کار را انجام دهند. در شریعت اسلام، بهره، حرام است و بنابراین خریداری خانه ای که بابتش باید بهره ای برای وام پرداخت، نقض قوانین دینی تلقی می شود.
خرید خانه به شیوۀ شرعی
گونه ای از بانکداری اسلامی که یک مؤسسۀ بانکداری به نام«اجاره» ارائه می دهد، الگوی مناسبی برای قرض گرفتن معتقدین به شرع است. اجاره که دفتر مرکزی آن در میشیگان قرار دارد، یکی از چند نهادی است که با ارائۀ سیستم استقراض اسلامی، شماری از مسلمانان را جلب کرده است.
عملکرد این مؤسسات به نحوی است که بهره را به گونه ای متفاوت تعریف می کند. در پی آگاهی از وجود و فعالیت این شیوۀ بانکداری که امکان خرید خانه را برایشان فراهم می آورد، خانوادۀ سهاک به پسرشان نبی گفتند که آماده اند با استفاده از این سیستم خانه بخرند.
حدود ده هزار خانوار مسلمان در آمریکا از مؤسساتی چون اجاره به شیوۀ بانکداری و استقراض اسلامی خانه خریده اند.
معظمترینِ این مؤسسات، مؤسسۀ اجاره است که اپراتورهای آن به هر دو زبان انگلیسی و عربی صحبت می کنند تا مشتریان بیشتری را راهنمایی کنند. این مؤسسه، ۹ سال پیش تأسیس شده و تاکنون دو میلیارد و سیصد میلیون دلار در قسط بندی بهای خانه هایی که به واسطۀ آن خریداری شده اند، گردش پول داشته است.
حسام قطاب، سخنگوی این مؤسسه، می گوید که نقش نهاد متبوعش، اثرگذاری مثبت بر زندگی مسلمانان آمریکایی بوده و هم به آنها کمک کرده که صاحبخانه شوند و هم به جامعۀ آمریکا کمک کرده تا میزان خرید و فروش مسکن در آن بیشتر شود.
بانکداری و ساختار مالی اسلامی
شیوۀ بانکداری اسلامی، عموماً به جای دریافت بهرۀ وام، با خریداران قرارداد اجاره، خرید یا شراکت در خرید می بندد.
بابک صباحی - استاد دانشگاه جرج تاون و کارشناس بانکداری اسلامی- می گوید:«بانک اسلامی خانه را می خرد، بلافاصله آن را به بهای بیشتری به مشتری می فروشد و بعد، خریدار، بهای خانه را طی اقساط به بانک می پردازد.»
در مورد اجاره، روشی که به کار می رود، آن است که بانک اسلامی خانه را می خرد و بعد طی توافقِ «اجاره به شرط تملیک»، خانه را به مشتری اجاره می دهد.
آقای صباحی می گوی در این الگوی شراکت، بانک اسلامی و مشتری، با هم خانه را می خرند. مشتری سهمش از خانه را به مرور از بانک می خرد و مبلغی را هم بابت سکونت در خانه می پردازد.
صباحی می گوید کاری که انجام می شود، عملاً آن است که دو نفر واقعاً در مالکیت شراکت داشته باشند تا از نظر شرعی بلامانع باشد. به این ترتیب خریداران احساس نمی کنند پولی که می پردازند ار بابت بهره است.
مؤسساتی که وام مسکن شرعی می دهند، می گویند می کوشند شمار بیشتری از مسلمانان را متوجه وجود این گزینه بکنند، چون بسیاری از مسلمانان در آمریکا خبر ندارند که چنین سیستمی در این کشور وجود دارد.
اکنون و آیندۀ استقراض اسلامی
ارزش فعالیت و میزان گردش اعتبار ساختار بانکداری شرعی طی دهۀ اخیر درآمریکا نزدیک به سه میلیارد دلار بوده است، که بخش کوچکی از معاملات مسکن در این کشور به شمار می رود، اما به هر حال، هم کمکی برای مسلمانان پایبند به اصول شرعی است و هم کمکی به بازار مسکن این جامعه.
برخی مسلمانان مثل خانوادۀ سهاک برآنند که اگر بتوانند در آمریکا زندگی کنند، صاحب خانۀ دلخواه خود بشوند، و شیوۀ خریداری آن نیز مطابق اصول و موازینی باشد که به آن معتقدند، لذت خریدن و سکونت در خانه برایشان ده برابر می شود.
آنها می گویند قصد دارند مُبلّغ روش استقراض اسلامی باشند و دوستان و آشنایان مسلمانشان را هم از وجود و فعالیت این شیوه آگاه کنند تا آنها هم بتوانند به این شکل صاحب خانه شوند. این گروه از شهروندان آمریکایی برآنند که به این روش، آرامش خاطر بیشتری دارند.
خانم سهاک می گوید:«ما اینجا خیلی راحتیم. احساس آرامش می کنیم.» او می گوید فکر نمی کرد در آمریکا احساس آرامش کند.
نبی- پسر خدیجه- مدتی پیش به والدینش پیشنهاد کرد که به آنها کمک کند تا خانه ای بخرند، اما آنها نسبت به استفاده از سیستم بانکی آمریکا و وامهای عادی خانه بی میل بودند و ترجیح می دادند که از آنجا که مسلمانان معتقدی هستند، اگر هم وام می گیرند، با ساختار بانکداری اسلامی این کار را انجام دهند. در شریعت اسلام، بهره، حرام است و بنابراین خریداری خانه ای که بابتش باید بهره ای برای وام پرداخت، نقض قوانین دینی تلقی می شود.
خرید خانه به شیوۀ شرعی
گونه ای از بانکداری اسلامی که یک مؤسسۀ بانکداری به نام«اجاره» ارائه می دهد، الگوی مناسبی برای قرض گرفتن معتقدین به شرع است. اجاره که دفتر مرکزی آن در میشیگان قرار دارد، یکی از چند نهادی است که با ارائۀ سیستم استقراض اسلامی، شماری از مسلمانان را جلب کرده است.
عملکرد این مؤسسات به نحوی است که بهره را به گونه ای متفاوت تعریف می کند. در پی آگاهی از وجود و فعالیت این شیوۀ بانکداری که امکان خرید خانه را برایشان فراهم می آورد، خانوادۀ سهاک به پسرشان نبی گفتند که آماده اند با استفاده از این سیستم خانه بخرند.
حدود ده هزار خانوار مسلمان در آمریکا از مؤسساتی چون اجاره به شیوۀ بانکداری و استقراض اسلامی خانه خریده اند.
معظمترینِ این مؤسسات، مؤسسۀ اجاره است که اپراتورهای آن به هر دو زبان انگلیسی و عربی صحبت می کنند تا مشتریان بیشتری را راهنمایی کنند. این مؤسسه، ۹ سال پیش تأسیس شده و تاکنون دو میلیارد و سیصد میلیون دلار در قسط بندی بهای خانه هایی که به واسطۀ آن خریداری شده اند، گردش پول داشته است.
حسام قطاب، سخنگوی این مؤسسه، می گوید که نقش نهاد متبوعش، اثرگذاری مثبت بر زندگی مسلمانان آمریکایی بوده و هم به آنها کمک کرده که صاحبخانه شوند و هم به جامعۀ آمریکا کمک کرده تا میزان خرید و فروش مسکن در آن بیشتر شود.
بانکداری و ساختار مالی اسلامی
شیوۀ بانکداری اسلامی، عموماً به جای دریافت بهرۀ وام، با خریداران قرارداد اجاره، خرید یا شراکت در خرید می بندد.
بابک صباحی - استاد دانشگاه جرج تاون و کارشناس بانکداری اسلامی- می گوید:«بانک اسلامی خانه را می خرد، بلافاصله آن را به بهای بیشتری به مشتری می فروشد و بعد، خریدار، بهای خانه را طی اقساط به بانک می پردازد.»
در مورد اجاره، روشی که به کار می رود، آن است که بانک اسلامی خانه را می خرد و بعد طی توافقِ «اجاره به شرط تملیک»، خانه را به مشتری اجاره می دهد.
آقای صباحی می گوی در این الگوی شراکت، بانک اسلامی و مشتری، با هم خانه را می خرند. مشتری سهمش از خانه را به مرور از بانک می خرد و مبلغی را هم بابت سکونت در خانه می پردازد.
صباحی می گوید کاری که انجام می شود، عملاً آن است که دو نفر واقعاً در مالکیت شراکت داشته باشند تا از نظر شرعی بلامانع باشد. به این ترتیب خریداران احساس نمی کنند پولی که می پردازند ار بابت بهره است.
مؤسساتی که وام مسکن شرعی می دهند، می گویند می کوشند شمار بیشتری از مسلمانان را متوجه وجود این گزینه بکنند، چون بسیاری از مسلمانان در آمریکا خبر ندارند که چنین سیستمی در این کشور وجود دارد.
اکنون و آیندۀ استقراض اسلامی
ارزش فعالیت و میزان گردش اعتبار ساختار بانکداری شرعی طی دهۀ اخیر درآمریکا نزدیک به سه میلیارد دلار بوده است، که بخش کوچکی از معاملات مسکن در این کشور به شمار می رود، اما به هر حال، هم کمکی برای مسلمانان پایبند به اصول شرعی است و هم کمکی به بازار مسکن این جامعه.
برخی مسلمانان مثل خانوادۀ سهاک برآنند که اگر بتوانند در آمریکا زندگی کنند، صاحب خانۀ دلخواه خود بشوند، و شیوۀ خریداری آن نیز مطابق اصول و موازینی باشد که به آن معتقدند، لذت خریدن و سکونت در خانه برایشان ده برابر می شود.
آنها می گویند قصد دارند مُبلّغ روش استقراض اسلامی باشند و دوستان و آشنایان مسلمانشان را هم از وجود و فعالیت این شیوه آگاه کنند تا آنها هم بتوانند به این شکل صاحب خانه شوند. این گروه از شهروندان آمریکایی برآنند که به این روش، آرامش خاطر بیشتری دارند.
