ناوهای جنگی عربستان سعودی و ایالات متحده هفته گذشته مسیر کشتی باری سه هزار تنی «ایران شاهد»، را که به مقصد یمن به حرکت در آمده بود و توسط دو ناوشکن ایرانی اسکورت می‌شد، به دقت تحت نظر قرار دادند؛ اقدامی که نشانه بالا گرفتن تنش‌های ژئوپولیتیکی در منطقه خلیج فارس است.
روزنامه فایننشال تایمز در گزارشی که روز دوشنبه ۴ خرداد ماه منتشر شد، ضمن بیان این موضوع، نوشت ریاض نگران آن است که این کشتی ایرانی حامل سلاح برای شورشیان حوثی یمن باشد و با تقویت آنها، سعودی‌ها و همپیمانان آنها را بیش از پیش در نبرد خونینی در «حیات خلوت» خودشان که نمی‌توانند بازنده آن باشند، درگیر کند.
به عقیده نویسندگان گزارش، با این حال به نظر می‌رسد که تهران روز پنجشنبه و با اعلام این که به سازمان ملل متحد اجازه بازرسی از محموله کشتی ایران شاهد را خواهد داد، دست به نوعی «کودتای تبلیغاتی» زد، تا بدینوسیله ظاهرا نشان دهد نگرانی‌های عربستان بی‌اساس است.
سفر این کشتی باری، پس از ماه‌ها نقل و انتقالات دریایی مشکوک بین ایران و یمن، و هنگامی صورت می‌گیرد که برخی دیپلمات‌ها و مقامات اطلاعاتی غربی حاضر در منطقه تهران را متهم به دخالت در جنگ داخلی یمن کرده‌اند.
داده‌های مربوط به فعالیت‌های دریانوردی که فایننشال تایمز به آنها دست پیدا کرده است، نشان می‌دهند دست کم چهار کشتی بزرگ باری، با مجموع ظرفیت بیش از ۱۵ هزار تن، در چند ماه نخست سال جاری میلادی (که از ۱۱ دی ماه ۱۳۹۳ آغاز شد) سفرهای «اعلام نشده و غیرمعمولی» بین ایران و بنادر تحت کنترل حوثی‌ها در یمن داشته‌اند.
تهران اتهام ارسال اسلحه به شبه‌نظامیان شیعه حوثی در یمن را به شدت رد کرده و می‌گوید شواهد و مدارک مربوط به این ادعا، ناکافی هستند. اما، با وجود آن که محتوای بار داخل آن کشتی‌ها قابل بررسی و تایید نیست، «الگوی حرکت» آنها قابل ملاحظه است.
به نوشته فایننشال تایمز، هر چهار کشتی مسیر سفر خود را از بندرعباس در جنوب ایران به سوی بندر الحدیده یمن، که تحت کنترل حوثی‌ها است، آغاز کردند؛ مسیری که تا پیش از تصرف صنعا به دست شورشیان حوثی، مورد استفاده نبوده است.
کشتی‌های مذکور نشان‌ها و پرچم‌های خود را تغییر داده، وسایل ردیابی خود را در نقط کلیدی در طول مسیر خاموش کرده و با ارائه اطلاعات غلط به نهادهای بین‌المللی کشتیرانی و دریانوردی، در وسط دریا با کشتی‌های ناشناسی ملاقات کرده‌اند.
به گفته فایننشال تایمز، جزئیات فعالیت‌های این چهار کشتی از سوی یک شرکت خدمات اطلاعاتی دریانودری به نام «ویندوارد» در اختیار این روزنامه قرار گرفته است؛ شرکتی که توسط دو افسر پیشین نیروی دریایی اسرائیل تاسیس شده است.
به گفته «آمی دانیل» مدیر اجرایی ویندوارد، «اگر به فعالیت‌های هر کدام از این کشتی‌ها را بطور مجزا نگاه کنید، شاید مشروع و قانونی به نظر برسد، اما اگر همه آنها را با هم در نظر بگیرید، اصلا اینطور نخواهد بود.»
وی در ادامه، با بیان این که مشکل اینجاست که معمولا هیچ کس به این داده‌ها اینگونه نگاه نمی‌کند و ما تنها کسانی بودیم که این اطلاعات را جمع‌آوری و پردازش کردیم، گفت «این در حالی است که تمام این فعالیت‌ها در جایی رخ داده‌اند که کشتی‌های ناتو در آن حضور دارند.»
در یک نمونه از این فعالیت‌ها، یک کشتی ۷ هزار تنی با طول بیش از ۱۰۰ متر، در ماه دسامبر ۲۰۱۴ و پس از تغییر هویت و محل ثبت کشتی، جنوب شرق آسیا که محدوده فعالیت‌های او بوده را به مقصد پاکستان ترک می‌کند و اواسط ژانویه به بندر کراچی می‌رسد و اواخر ماه هم آنجا را ترک کرد.
اما با از کار انداختن ردیاب ماهواره‌ای خود، به مدت ۹ روز اثری از آن کشتی نبود، تا این که اواسط فوریه (اواخر بهمن ۱۳۹۳) در حالی که پر از بار بود، در بندرعباس در جنوب ایران ظاهر شد. همان روز بندرعباس را ترک کرد و روز ۲۳ فوریه (چهارم اسفند ماه) به بندر حدیده یمن رسید.
قبل از آن که این کشتی به سمت ایران حرکت کند، به مدت یک ماه در بندر حدیده لنگر انداخته بود.
به گفته مدیر اجرایی ویندوارد، این الگوی حرکتی «نه منطقی و نه اقتصادی» است و نشان دهنده آن است که پای منافع حکومتی، و نه اقتصادی، در میان است.
این پرسش که آیا ایران در بحران یمن دخالتی دارد یا خیر، این روزها بیش از پیش مطرح می‌شود. یک مقام غربی آگاه از مسائل یمن می‌گوید این ادعا که ایران به دنبال بی‌ثباتی یمن است، پایه و اساس خوبی دارد.
این مقام غربی که کشورش از عملیات نظامی عربستان سعودی علیه حوثی‌ها در یمن حمایت کرده و نخواست هویتش فاش شود، در ادامه گفت نشانه‌های روشنی وجود دارد که ایرانی‌ها می‌خواهند نفوذ خود را در یمن گسترش دهند تا سعودی‌ها را کنار بزنند.
وی با بیان این که ایران منافع دیرینه‌ای در یمن داشته است، گفت نقطه عطف این ماجرا، سقوط صنعا پایتخت یمن بود.
حالا که مسیرهای دریایی به یمن مسدود شده‌اند، سپاه پاسداران از طریق هوایی اقدام به ارسال تجهیزات و اسلحه به یمن می‌کرد.
فایننشال تایمز در ادامه به نقل از جیعن کینینمونت از پژوهشگران ارشد اندیشکده «چاتوم هاوس» لندن می‌نویسد، «تا به الان سعودی‌ها با سراب ایران می‌جنگیدند ... اما در این کار، احتمالا بدون آن که بخواهند، آن را به واقعیت نزدیک‌تر می‌کنند.»
به گفته او «آنچه که یک درگیری محلی پیچیده بود، در مسیر تبدیل شدن به یک جنگ تمار عیار نیابتی قرار گرفته است.»
