اعضای جامعۀ دانشگاهيان آمريکا و ايران در واکنش به حکم مجازات ۱۰ سال زندان از سوی قوه قضائیه ايران در ارتباط با زی يو وانگ، دانشجوی دکترای تاريخ دانشگاه پرينستون در ايران ضمن ابراز نااميدی و تأسف اعلام کردند که اين رويداد تأثير بسیار مخربی بر روابط آکادميک دو کشور خواهد داشت و خط بطلان بر وعده‌های رئيس جمهوری ايران مبنی بر برخوردی آزادانه تر نسبت به مسائل بين‌المللی خواهد کشيد.
روزنامه نيويورک تايمز روز سه شنبه ۲۷ تیر به نقل از همکاران و همکلاسی‌های زيو وانگ، دانشجوی چینی آمریکایی مقطع دکترا که در ايران به جرم جاسوسی به ده سال زندان محکوم شده نوشت، آنها از اتهام جاسوسی يکه خورده اند، چون او محقق و مورخی فرهيخته و با استعداد و فردی بی آزار است و این اتهام خانواده او و جامعۀ دانشگاهی را به وحشت انداخته است.
جامعۀ دانشگاهيان آمريکا و ايران ضمن ابراز تأسف از اين اقدام قوۀ قضائيه ايران اعلام کرد، با وجودی که حوزۀ تحقيقات همکاری‌های علمی ايران و آمريکا همواره سعی کرده خود را از تنش‌های سياسی موجود در مقطع مختلف تاريخ دور نگاه دارد، اما اين امر نشان می‌دهد که قول و قرارهای حسن روحانی، رئيس جمهوری ايران هم چندان تأثيری بر فعاليت های آزادانۀ اين بخش ندارد.
اندريا گيتون، دانشجوی مقطع دکتری در دانشگاه راتگرز در نيوجرسی درباره دستگیری این پژوهشگر تاریخ گفت: «واقعاً غم انگيز است وقتی چنین اتفاقاتی می‌افتد و دانشجویان نمی توانند به جاهای دیگر رفته و تجربه عملی پيدا کنند.»
بروس گوترز، مدير «انستيتوی تحقيقاتی بافت در امور مطالعات جهانی» در واکنش به اين رويداد گقت: «اين واکنش از سوی جمهوری اسلامی خيلی نگران کننده است، از خدا می‌خواهم که آقای وانگ برای تسويه حساب‌های دولتی وجه المصالحه قرار نگيرد.»
شان اسپايسر، سخنگوی کاخ سفيد روز دوشنبه در نشست خبری روزانۀ خود در پاسخ به سئوال خبرنگاران در این باره گفت: «کاملا واضح است که ما[ دولت آمريکا] از اين موضوع خيلی ناراحت و مأيوس هستيم، و اما مواظب اين فرد هستيم.»
زيو وانگ کیست
زيو وانگ از سال ۲۰۱۵ برای تکميل پایان‌نامه دکترای خود در زمينۀ تاريخ قرن نوزدهم و اويل قرن بيستم منطقۀ اوراسيا، اروپا و آسيا و تحقيق در زمينه سلسلۀ قاجار به ايران سفر کرده بود که تابستان گذشته به اتهام جاسوسی بازداشت. دستگاه قضایی ایران روز یکشنبه اعلام کرد که این پژوهشگر به جرم جاسوسی به ده سال زندان محکوم شد.
سخنگوی قوۀ قضائيه ايران، غلامحسين اژه ای روز يکشنبه در توجيه حکم قوه قضائيه در مورد آقای وانگ گفت: «وزارت اطلاعات يكي از عوامل نفوذی آمريكا كه دوتابعيتي است را دستگير كرده است. اين فرد كه هم تابعيت آمريكا را داشت و هم از تابعيت يك كشور خارجی ديگر برخوردار بود، با نفوذ خاصی وارد ايران شده بود كه توسط نيرو‌های وزارت اطلاعات شناسايی و دستگير شد.»
وی تأکيد کرده که آقای وانگ مستقيما از آمريكا هدايت می‌شد و محرز شده كه قصد جمع‌آوری اسناد را داشته است. حكم اوليه اين فرد در دادگاه بدوی ١٠ سال زندان است اما قابل اعتراض است.
در کمتر از یکروز پس از سخنان آقای اژه‌ای، مقامات دانشگاه پرینستون و استاد راهنمای آقای وانگ اتهامات وارد شده به او را کاملا رد کرده و از او به عنوان یک پژوهشگر بااستعداد و شیفته تاریخ و فرهنگ ایران یاد کردند.
سخنگوی کاخ سفید این بازداشت را محکوم کرد.
