در پی ممنوع‌الخروج شدن اعضای خانواده مهسا امینی، صالح نیکبخت، وکیل آنها، روز سه‌شنبه ۲۱ آذر، با حضور در پارلمان اروپا به نیابت از سوی این خانواده دادخواه جایزه معتبر ساخاروف را دریافت کرد.
در پی کشته‌شدن مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد که به اعتراضات گسترده‌ای در ایران دامن زد، پارلمان اروپا مهسا امینی و جنبش «زن، زندگی، آزادی» را به عنوان برندگان جایزه ساخاروف معرفی کرد.
مژگان افتخاری، مادر مهسا امینی، در پیامی که صالح نیکبخت، وکیل این خانواده، در پارلمان اروپا قرائت کرد محرومیت از حضور در این مراسم را «برخلاف تمامی موازین قانونی و انسانی» دانست.
مژگان افتخاری در بخشی از پیامش تاکید کرد که نام دخترش «رمز رهایی شد و رویای آزادی را از زادگاهش، کردستان، به تمام ایران و خاورمیانه و جهان گسترانید.»
مادر مهسا امینی در ادامه پیامش درباره فرزند جان‌باخته‌اش افزود: «مظلومانه جانش را ستاندند و در خیال خود چنین پنداشتند که با ستاندن جان از کالبد از شدن و بودن بازخواهد ایستاد.»
حکومت ایران با توقیف گذرنامه و ممنوع‌الخروج‌کردن مادر، پدر و برادر مهسا امینی آنها را از سفر به شهر استراسبورگ فرانسه و حضور در مراسم دریافت جایزه ساخاروف محروم کرد.
قانون‌گذاران اتحادیه اروپا هدف جمهوری اسلامی ایران از ممنوع الخروج کردن خانواده مهسا امینی را تلاش برای خاموش کردن صدای معترضان دانسته و از آن انتقاد کردند.
روبرتا متسولا، رئیس پارلمان اروپا، «این برخورد را نمونه‌ای از مواجهه روزانه مردم ایران» برشمرده و تاکید کرد که «شجاعت و ثبات قدم زنان ایرانی» در مبارزه برای «عدالت، آزادی و حقوق بشر» متوقف نخواهد شد و صدای آنها «خاموش‌شدنی نیست.»
افسون نجفی و مرسده شاهین‌کار، از کنشگران ساکن خارج از ایران، هم به نیابت از معترضان جنبش «زن، زندگی، آزادی» در مراسم اهدای این جایزه شرکت کردند.
افسون نجفی، خواهر حدیث نجفی، از کشته‌شدگان اعتراضات سال ۱۴۰۱، و مرسده شاهین‌کار هم از آسیب‌دیدگان چشمی در جریان اعتراضات سال گذشته هستند.
مرسده شاهین‌کار در نشست خبری این مراسم، به نمایندگی از سوی «تمام زنان» ایران خاطرنشان کرد که «جمهوری اسلامی نماینده مردم ایران نیست» و معترضان را «صدای مردم ایران» دانست.
افسون نجفی، خواهر حدیث نجفی، هم با اشاره به «آزار و شکنجه» بسیاری از ایرانیان به دست حکومت از جامعه بین‌المللی خواست که مقامات جمهوری اسلامی را به دلیل شیوه برخورد آنها با معترضان مطرود کنند.
جایزه ساخاروف برای آزادی اندیشه، که به جایزه ساخاروف شناخته می‌شود، هر سال به افراد یا گروه‌هایی اهدا می‌شود که زندگی خود را وقف دفاع از حقوق بشر و آزادی اندیشه کرده‌اند.
جایزه ساخاروف که عالی‌ترین جایزه اتحادیه اروپا برای فعالیت در حوزه حقوق بشر محسوب می‌شود و ارزش نقدی آن ۵۰ هزار یورو است، هرساله به فرد، افراد، گروه‌ها، یا نهادهایی اهدا می‌شود که در دفاع از آزادی اندیشه اقدامی قابل‌ملاحظه انجام داده‌اند.
این جایزه نخستین بار در سال ۱۳۶۷ به نلسون ماندلا و آناتولی مارچنکو اهدا شد.
نرگس محمدی، فعال حقوق بشر زندانی، هم به عنوان برنده جایزه صلح نوبل امسال برگزیده شده است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، اهدای این دو جایزه بین‌المللی از سوی جامعه جهانی به معنای به رسمیت‌شناختن مبارزه زنان ایران با حکومت مذهبی در این کشور محسوب می‌شود.
