اعتراض‌های سراسری در ایران که این بار با کشته‌شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد شعله‌ور شده است، روز جمعه هشتم مهرماه وارد چهاردهمین روز پیاپی شد و معترضان در اهواز با شعار «زن، زندگی، آزادی» به خیابان آمدند.
علاوه بر این گزارش‌ها حاکی از تجمع معترضان در اردبیل و کرمان، و تیراندازی مرگبار ماموران امنیتی به «معترضان نمازگزار مسجد مکی» در زاهدان است؛ به طوری‌که دستکم دو نفر در مرکز استان سیستان و بلوچستان کشته و «ده‌ها نفر» زخمی شده‌اند. هر چند که حساب توییتری «۱۵۰۰ تصویر» تعداد کشته‌شدگان در زاهدان را حداقل ۳۶ نفر اعلام کرده است.
شاهزاده رضا پهلوی وقایع زاهدان را «جمعه خونین زاهدان» توصیف کرده و می‌گوید چنین اقدامی سرعت سرنگونی رژیم را شدت می‌بخشد.
پاسخ حکومت به اعتراض‌ها تاکنون استفاده از زور، خشونت عریان، قطعی اینترنت، و تهدید و بازداشت شماری از معترضان از جمله هنرمندان و ورزشکاران بوده است.
اگرچه تاکنون ده‌ها نفر از معترضان توسط ماموران امنیتی جمهوری اسلامی کشته شده‌اند ولی تصاویر و ویدیوها نشان می‌دهد شامگاه پنجشنبه خیایان‌های شهرهای بزرگی مثل تهران، مشهد، قم، رشت، و سنندج صحنه حضور دوباره زنان و مردانی بود که همچون روزها و شب‌های پیش از این خواسته‌هایشان فراتر از پایان حجاب اجباری است و تمام ارکان حکومت از جمله ولایت فقیه و «اصل نظام» را نشانه گرفته است.
در این میان حمایت‌های جهانی از معترضان و انتقاد از به‌کارگیری زور و خشونت توسط حکومت ایران ادامه دارد و در تازه‌ترین مورد، مشاور امنیت ملی آمریکا تاکید کرده که واشنگتن از «معترضان شجاع» حمایت می‌کند.
- چهاردهمین روز اعتراض‌ها و شلیک گاز اشک‌آور
معترضان در اهواز روز جمعه به خیابان آمدند و علاوه بر شعار «زن، زندگی، آزادی» فریاد «نترسید، نترسید ما همه با هم هستیم» سردادند. در مقابل، ماموران با شلیک گاز اشک‌آور سعی در متفرق کردن معترضان داشتند.
در اردبیل نیز گزارش‌هایی از تجمع معترضان منتشر شده ولی فیلم یا ویدیویی در این باره هنوز در دسترس نیست. اما در زاهدان، بر اساس گزارش‌ها ماموران به سوی معترضان که شعار «مرگ بر خامنهای» سر داده بودند، شلیک کردند.
این ویدیو به آتش کشیده شدن یک خودرو نظامی در زاهدان را نشان می‌دهد.
دستکم چند نفر در زاهدان کشته یا مجروح شده‌اند. خبرگزاری فارس کشته‌شدن دستکم دو معترض در زاهدان را تایید کرد و نوشت ده‌ها نفر در تیراندازی نزدیکی نماز جمعه اهل سنت رخ داد زخمی شدند.
این خبرگزاری وابسته به سپاه تیراندازی را به افراد «ناشناس» نسبت داده است.
شاهزاده رضا پهلوی در توییتی به «قتل» رسیدن «هم‌میهنان بلوچ» توسط «رژیم درمانده جمهوری اسلامی» در «جمعه خونین زاهدان» را محکوم کرده و نوشته است «این جنایت‌ها تنها سرعت سرنگونی این رژیم را شدت خواهد بخشید.»
علی کریمی، ملی‌پوش سابق فوتبال ایران هم تیراندازی مرگبار زاهدان را تسلیت گفته است. او به دلیل حمایت مستمر از معترضان مورد خشم حکومت قرار گرفته است و برخی مقامات و هواداران حکومت.خواهان برخورد قضایی با او و مصادره اموالش شده‌اند.
کرمان نیز روز جمعه صحنه اعتراض و شعار علیه رهبر جمهوری اسلامی بود.
در این میان در بیانیه‌ای که به «جمعی از طلاب و مدرسین حوزه‌های علمیه قم، مشهد و تهران» منسوب شده، بر «حق اعتراض و دفاع مشروع مردم ایران در مقابل سرکوبگران» تاکید شده است. امضاکنندگان این بیانیه، که نام‌شان افشا نشده است، همچنین گفته‌اند که «علی خامنهای مجتهد و مرجع تقلید نیست.»
اعتراض‌ها در شامگاه پنجشنبه
شامگاه پنجشنبه نیز اعتراض‌ها در چند شهر ادامه یافت و به‌رغم آن که حکومت در شبکه اینترنت اختلال ایجاد کرده، تصاویر آن در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.
در مشهد، معترضان شعار دادند: «می‌کشیم، می‌کشیم، هر آن که خواهرم کشت.»
در رشت هم در حالی که معترضان شعار «زن، زندگی، آزادی» سر دادند، یک شهروند خبرنگار از تعطیلی مغازه‌ها به نشانه اعتصاب خبر سخن گفت.
حمایت نویسندگان از اعتراضات سراسری
بیش از سیصدوپنجاه نویسنده مستقل ایرانی با امضای بیانیه‌ای از اعتراضات سراسری ایران حمایت کرده و آن را در راستای «مطالبات تحقق نیافته مردم در عرصه‌های عدالت اجتماعی، حقوق بشر، آزادی اندیشه و دموکراسی‌خواهی» دانستند.
این بیانیه می‌گوید: «اینک وظیفه ما نویسندگان مستقل است که حمایت بی‌لکنت و بی قید و شرط خود را از آنچه که امروز در خیابان‌های شهر و به‌دست جوانان و نوجوانان رقم خورده، اعلام کنیم.»
امکان «تغییر رژیم» وجود دارد؟
نسرین ستوده، حقوقدان ایرانی و فعال حقوق بشر، به این پرسش پاسخ مثبت داده است و می‌گوید اعتراضات و اعتصابات اخیر نشان می‌دهد «امکان تغییر رژیم کاملا وجود دارد.»
خانم ستوده که زندانی سیاسی است، از مدتی پیش در مرخصی درمانی به سر می‌برد. او در گفتگو نشریه تایم گفت: «آنچه مردم می‌خواهند تغییر رژیم است و بازگشتی هم به گذشته دیگر در کار نیست. آنچه ما از اعتراضات و اعتصاباتی که آغاز شده است می‌فهمیم، این است که امکان تغییر رژیم کاملا وجود دارد.»
او گفت که حتی اگر خواسته‌های مردم برآورده نشود هم زنان معترض دیگر به حجاب اجباری تن نخواهند داد.
کارکنان خبرگزاری وابسته به سپاه به معترضان پیوستند؟
روز جمعه خبری با عنوان «ما کارکنان خبرگزاری فارس به جمع هموطنانمان می‌پیوندیم» برای دقایقی در این خبرگزاری وابسته به سپاه منتشر و سپس حذف شد. به نظر می‌رسد این اقدام از سوی هکرها صورت گرفته باشد.
حمایت‌های بی‌وقفه داخلی و جهانی از معترضان
در حالی که مقامات حکومت همچون همیشه کوشیده‌اند اعتراض‌ها را بی‌اعتبار، سطحی و زودگذر جلوه دهند، حمایت‌های داخلی و خارجی از خواسته‌های معترضان که اکنون از برچیده شدن گشت ارشاد فراتر رفته ادامه دارد.
در روزهای گذشته نهادهای امنیتی تعدادی از حامیان معترضان را احضار، تهدید و بازداشت کرده‌اند. با این‌حال، چنین رویکردی به حاکمیت کمک نکرده و به دنبال هر اقدام حکومت، موج دیگری از حمایت‌ها شکل گرفته است.
در تازه‌ترین نمونه، وریا غفوری و دو بازیکن سابق فوتبال از حسین ماهینی، بازیکن سابق تیم ملی فوتبال و کاپیتان سابق پرسپولیس، که روز پنجشنبه بازداشت شد، حمایت کرده‌اند.
وریا غفوری، بازیکن تیم فولاد خوزستان و کاپیتان سابق استقلال تهران روز جمعه در یک استوری اینستاگرامی در مورد بازداشت بازیکن سابق پرسپولیس نوشت: انسانی که درد مردمش را درد خودش بداند مجرم نیست، شریف است. وریا غفوری نوشته است طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی «مردم حق اعتراض دارند، حسین ماهینی را آزاد کنید.»
بر اساس گزارش‌ها، مهدی مهدوی‌کیا و مهرداد پولادی در شبکه‌های اجتماعی از حسین ماهینی حمایت کرده‌اند و مهرداد پولادی گفته است: «با شرف که باشی بی‌شرف‌ها تو را تحمل نمی‌کنند.»
علیرضا بیرانوند، دروازه‌بان تیم ملی هم در واکنش به اعتصابات_سراسری ایران گفته است: «حق مردم نیست که اینقدر اذیت شوند.» او با اشاره به تاخیر ملی‌پوشان در موضع گیری گفت «در اردوی تیم ملی بودیم، یک مقدار فشار هم بود و نمی‌توانستیم به خاطر قانون تیم ملی واکنشی نشان دهیم.»
با این حال روز جمعه یک فوتبالیست معترض دیگر توسط مقامات امنیتی بازداشت شد.
در خارج از ایران هم معترضان همچنان مورد حمایت افراد و شخصیت‌های سرشناس سیاسی، هنری، مدنی و ورزشی هستند.
ملانی جولی، وزیر امور خارجه کانادا، در تازه‌ترین واکنش به اعتراضات_سراسری و سرکوب معترضان گفت: «به شجاعت زنان ایران درود می‌فرستیم.» پیشتر نخست وزیر کانادا نیز ضمن اعلان تحریم‌های تازه، از اعتراض مسالمت آمیز مردم ایران حمایت کرد و از جمهوری اسلامی خواست تا سرکوب مردم را متوقف کند.
شارلیز ترون، بازیگر سرشناس هالیوود، نیز در اینستاگرام خود ضمن اعلام همراهی با زنان ایران نوشت: هیچ زنی نباید به دلیل پوشش خود از زندان یا مرگ بترسد.» او همچنین با اشاره به سرکوب معترضان گفت: «ما نمی‌توانیم اجازه دهیم مقاومت و شجاعت زنان دیده یا شنیده نشود.»
در واشنگتن نیز، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید در توییتی با اشاره به گفتگویش با مسیح علینژاد و همسر او نوشت: «ایالات متحده از معترضان شجاعی که برای عدالت تلاش می‌کنند حمایت می‌کند.»
او ضمن محکوم کردن سرکوب وحشیانه و خشونت آمیز تظاهرات ایرانیان توسط نیروهای جمهوری اسلامی افزود: «ما همچنان به حمایت از ایرانی - آمریکایی‌ها همچون مسیح علینژاد که توسط جمهوری اسلامی مورد تهدید قرار گرفته‌اند، ادامه خواهیم داد.»
- مقابله شدید با معترضان
سازمان عفو بین‌الملل بامداد جمعه اعلام کرد به رونوشتی از یک سند رسمی دست یافته که نشان می‌دهد سی‌ام شهریور، ستاد کل نیروهای مسلح طی دستوری به فرماندهان نیروهای مسلح در تمام استان‌ها آنها را ملزم به «مقابله شدید» با معترضان کرده است.
عفو بین‌الملل در این بیانیه می‌نویسد: «با افشای این دستور دلیل تشدید استفاده از گلوله جنگی علیه معترضان در سراسر کشور که منجر به کشته شدن ده‌ها نفر تنها در شامگاه سی‌ام شهریور شد، بیشتر روشن می‌‌شود.»
سازمان حقوق بشر ایران نیز می‌گوید براساس آماری که به دست آورده، دستکم ۸۳ نفر تاکنون توسط حکومت ایران در اعتصابات_سراسری کشته شده‌اند. مازندران و گیلان به ترتیب با ۲۶ و ۱۱ کشته، بالاترین آمار را دارند. فیلم‌های زیادی از شلیک مستقیم ماموران به سوی معترضان منتشر شده است.
- شنبه، اعتراض در ده‌ها کشور
شنبه، نهم مهرماه، اعتراض‌ها در صورتی که ادامه یابد، وارد سومین هفته خود خواهد شد. در این میان به‌نظر می‌رسد مخالفان در خارج از ایران خود را برای برپایی تظاهرات علیه جمهوری اسلامی در ده‌ها شهر آماده کرده‌اند. به طوری‌که حامد اسماعیلیون و خانواده‌های قربانیان پرواز اوکراین تظاهرات در بیش از ۷۰ شهر جهان را برای روز شنبه برنامه‌ریزی کرده‌اند.
اسماعیلیون در حساب توییتری خود و در اینستاگرام نوشته است: «از سوی انجمن خانواده‌های پرواز به تمام فعالان خارج از کشور پیشنهاد می‌کنیم ضمن حفظ روزهای برنامه‌ریزی‌شده، برای روز شنبه، اول اکتبر، به این راهپیمایی بپیوندند.»
شاهزاده رضا پهلوی با ابراز همبستگی با انجمن خانواده‌های قربانیان پرواز پی اس ۷۵۲ از ایرانیان مقیم خارج خواسته است تا در تظاهرات روز شنبه در شهرهای خود شرکت کنند. شاهزاده رضا پهلوی در توییتر نوشت: «ایرانیان با شرکت در تظاهرات روز شنبه می‌توانند به هم‌میهنانشان در داخل ایران کمک کنند.»
وی افزود: «با شرکت در این راهپیمایی بزرگ به جهان یادآوری می کنیم که قلب انقلاب ایران می‌تپد و ایرانیان تنها زمانی که این رژیم ساقط شود آرام خواهند گرفت.»
- دختری که از سقز به تهران سفر کرد
ایران از دو هفته پیش در اواخر شهریور، شاهد اعتراضات سراسری مردم است. بهانه آغاز این دور از اعتراضات گسترده کشته‌شدن مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد بود.
خانم امینی که به همراه خانواده از سقز به تهران سفر کرده بود، توسط پلیس امنیت بازداشت شد و ساعاتی بعد پیکر بی‌جان او به بیمارستان منتقل شد. بیمارستان هم مدتی بعد اعلام کرد او به دلیل مرگ مغزی جان باخته است.
در حالی که مقامات ایران نقش در مرگ او را رد می‌کنند، خانواده امینی تاکید دارند او قبل از بازداشت پلیس سالم بود. روز چهارشنبه ۶ شهریور گروه هکری عدالت علی سندی را افشاکرد که در آن ادعا شده سر مهسا امینی هنگام بازداشت به دلیل مقاومت به جدول برخورد کرده است.
روز چهارشنبه صالح نیکبخت و گروهی از وکلا اعلام کردند که خانواده مهسا امینی از «عاملان دستگیری» دخترشان از زمان رسیدن او به پلیس امنیت اخلاقی و سپس جریان تحقیقات و صحبت کردن با او، به «دادسرای جنایی تهران» شکایت کرده‌اند.
از روز دفن پیکر مهسا امینی، ابتدا سقز و سنندج و بعد شهرهای زیادی در ایران شاهد اعتراض بود. معترضان خواستار براندازی جمهوری اسلامی شده‌اند.
