با اختلال و قطعی اینترنت ایران شماری از گزارشهای ویدیویی شهروندی اعتراضات شامگاه چهارشنبه و بامداد پنجشنبه با تأخیر منتشر شده است و برخی گزارشها شرایط تعدادی از شهرها را «وضعیت جنگی» توصیف کردهاند.
سازمان عفو بینالملل در رابطه با اخلال در دسترسی مردم به اینترنت و شبکههای تلفن همراه «بهشدت» ابراز نگرانی کرد.
این سازمان از رهبران جهان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد خواست در این مورد «اقدام فوری» انجام دهند و با تحت فشار گذاشتن مقامات ایران، «از کشتن و زخمی کردن معترضان بیشتر» در زمان قطع یا ضعیف شدن شدید ارتباط اینترنتی جلوگیری کنند.
عفو بینالملل همچنین کشته شدن شش مرد، یک زن و یک کودک در جریان اعتراضات روزهای ۲۸ و ۲۹ شهریور در استانهای کردستان، کرمانشاه، و آذربایجان شرقی را ثبت کرده است که «دستکم چهار تن از آنان بر اثر جراحات ناشی از شلیک گلولههای فلزی توسط نیروهای امنیتی از فاصله نزدیک جان خود را از دست دادهاند.»
در بیانیه این نهاد بینالمللی حقوق بشری، اشاره شده که «دستکم دو نفر بینایی یک یا هر دو چشم خود را از دست دادهاند» و «صدها نفر از جمله کودکان، به دلیل شلیک غیرقانونی و استفاده غیرقانونی از مهمات دیگر» توسط نیروهای حکومتی صدمه دیدهاند.
برخی ویدیوهای اعتراضات چهارشنبه شب و بامداد پنجشنبه که به دلیل محدودسازی و اختلال در اینترنت، با تأخیر منتشر شده، نشان میدهد حجابسوزی همچنان ادامه دارد و زنان بیشتری به این کارزار در کف خیابانهای ایران پیوستهاند.
اعتراضات مردمی در روز پنجشنبه ۳۱ شهریور در برخی مناطق ایران از سر گرفته شده است. در تهران گزارشها از حضور زنان در خیابان و برکندن حجاب از سر در مقابل نمادهای حکومتی حکایت دارند.
به گفته سازمان حقوق بشر ایران، در جریان اعتراضات هفته جاری در ایران دست کم ۳۱ تن کشته شدهاند.
اگرچه تعداد جان باختگان و آسیبدیدگان اعتراضات، به طور دقیق روشن نیست، اما ویدئوها و گزارشهای منتشر شده از شدت رفتار قهرآمیز نیروهای حکومتی و بازداشت «گسترده» معترضان و فعالان مدنی حکایت دارد.
بنا بر گزارشها، جانشین فرمانده انتظامی استان گیلان گفته روز چهارشنبه «۱۲۸ نفر» در گیلان بازداشت شدهاند. به گزارش پایگاه خبری مشرق، «گفته میشود چند تبعه کشورهای اروپایی در بین دستگیرشدگان» هستند.
تصاویری از یک دوربین مداربسته، نشان میدهد مأموران حکومتی معترضانی را در حالی که لباسهایشان روی سرشان کشیده شده است، بازداشت میکنند.
ایرنا نیز گزارش داد که دادستان عمومی و انقلاب قزوین بدون اشاره به جزئیات و اعلام شمار بازداشتشدگان، گفته است تعدادی «اغتشاشگر» بازداشت و «روانه زندان» شدهاند.
در این گزارش تصویری از اعتراضات پاکدشت در جنوب تهران، یک جوان در حالی که بیهوش بر روی زمین افتاده دیده میشود که مردم برای نجات او از هم کمک میخواهند.
ویدیوی ارسال شده به بخش فارسی صدای آمریکا در روز پنجشنبه ۳۱ شهریور، جو شدید امنیتی در جزیره کیش در استان هرمزگان را نشان میدهد که پنجشنبه شب اعتراضات گستردهای در آن جریان داشت. در این ویدیو وانتهایی پر از نیروهای یگان ویژه نشان داده میشود که پشت سر هم قطار شدهاند و ماشینی با آرم نیروی انتظامی آنها را اسکورت میکند.
ویدیویی از اعتراضات چهارشنبه شب در رشت به دست صدای آمریکا رسیده که نشان میدهد شهروندان معترض با شعار «رشتی با تعصب، بلند شو بلند شو» از دیگر همشهریهای خود میخواهند به اعتراضات بپیوندند.
یک منبع آگاه نیز روز پنجشنبه به بخش فارسی صدای آمریکا گفت نیلوفر حامدی، خبرنگار روزنامه شرق که از بیمارستان کسری گزارش نوشته و با خانواده و مهسا امینی مصاحبه کرده بود، چهارشنبه شب در خانهاش بازداشت شده و به مکان نامعلومی برده شده است. به گفته این منبع، نهاد بازداشتکننده روشن نیست.
همچنین با شماری از خبرنگاران فعال در شبکههای مجازی از «اطلاعات سپاه» و همچنین شمارههایی ناشناس تماس گرفته شده و آنها را به بازداشت تهدید کردهاند.
پیش از این نیز مهناز محمدی، فیلمساز، و یلدا معیری، عکاس خبری، در روزهای گذشته بازداشت شدهاند و از آنها اطلاعی در دست نیست.
سازمان حقوق بشری «ههنگاو» میگوید تاکنون ۱۵ شهروند در شهرهای ارومیه، اشنویه، دیواندره، سقز، کرمانشاه، اسلامآباد غرب، ایلام، و دهگلان در جریان اعتراضات جاری در ایران جان باختهاند.
یک ویدیو که گزارش شده تصاویری از اعتراضات تبریز است، ماشینها و تجهیزات سرکوب شهری را در حال حرکت در خیابان نشان میدهد که مردم معترض با پرتاب سنگ به سویشان، آنها را «بیشرف» خطاب میکنند.
در کرمانشاه عده قابل توجهی از مردم در مراسم خاکسپاری مینو مجیدی، یکی از جانباختگان اعتراضات، شرکت کردهاند و شعار «ژن، ژیان، آزادی» (زن، زندگی، آزادی) میدهند.
بنا بر ویدیوهای منتشر شده، اعتراضات تا کنون در شهرهای مختلف ۲۸ استان جریان داشته است. تصاویر نشان میدهند که نیروهای یگان ویژه، انتظامی، امنیتی، و لباس شخصی جمهوری اسلامی به طور گسترده مردم حاضر در خیابانها را سرکوب میکنند و در برخی مناطق به طور مستقیم به معترضان شلیک کردهاند.
گزارشهای تصویری منتشر شده از شهرهایی از جمله شهریار، گرمسار، اهواز، همدان، اشنویه، قم، کرمانشاه، مرودشت، نوشهر، شیروان، یزد، رشت، تهران، آبادان، بابل، شاهیندشت، بوکان، سقز، سنندج، مشهد، نیشابور، تنکابن، ایلام، قرچک و بومهن، حاکی از دفاع شهروندان معترض در مقابل نیروهای حکومتی است.
معترضان به برخی مراکز دولتی از جمله فرمانداری قرچک و نوشهر، و شهرداری تنکابن هجوم بردهاند.
همزمان حملههای سایبری به وبسایتهای حکومتی در ایران همچنان ادامه دارد و گروه هکری بینالمللی انانیموس، اعلام کرده که بیش از ۳۰۰ دوربین را در ایران هک کرده است.
همچنین، وبسایت علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی در پی حملات هکرها از کار افتاده است.
پیش از این نیز وبسایتهای دولت و صدا و سیما توسط گروه انانیموس هک شده بود.
در ادامه برگزاری گردهماییهای اعتراضی در خارج از کشور، دانشجویان ایرانی دانشگاه آلبرتا در کانادا نیز در تجمعی برای اعلام همبستگی با اعتراضات مردم ایران، شعار دادند: «با این که دوریم از وطن، پشت شماییم هموطن» و «مرگ بر استبداد، اجبار و گشت ارشاد.»
از سویی دیگر، کریستین امانپور، روزنامهنگار شناخته شده، روز پنجشنبه در رشته توییتی با اشاره به برنامه از قبل تعیین شده مصاحبه با ابراهیم رئیسی نوشت، که قصد داشت از ابراهیم رئیسی درباره مرگ تحت بازداشت مهسا امینی، اعتراضات جاری در ایران، و اقدام زنان ایرانی در سوزاندن روسریهایشان بپرسد. اما پس از آن که خانم امانپور به درخواستهای مکرر دستیار ابراهیم رئیسی مبنی بر لزوم روسری داشتن او در زمان مصاحبه «به احترام ماههای محرم و صفر» و «با توجه به وضع جاری در ایران» پاسخ منفی داد، رئیسی نیامد و مصاحبه انجام نشد.
در همین حال سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز پنجشنبه در بیانیهای اعتراضات سراسری در ایران را «توطئه سازمانیافته دشمن علیه ارکان امنیتآفرین کشور» خواند.
همچنین شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی روز پنجشنبه با انتشار بیانیهای اعتراضات سراسری در ایران را «حرکات هنجارشکنانه عدهای معدود از عوامل مزدور و فریبخورده» خواند که به ادعای این نهاد به «قرآن و پیامبر» توهین کردهاند.
این در حالی است که روز چهارشنبه هشدارهایی در رسانههای اجتماعی مبنی بر «توطئه نیروهای سرکوبگر» مبنی بر این که آنها «میخواهند با اهانت به قرآن کریم و کشیدن چادر از سر» زنان، «مردم را در مقابل هم قرار دهند» داده شده بود.
همزمان با گسترش اعتراضها در ایران، حمایت از آنها در خارج از کشور نیز ادامه دارد. از جمله تظاهرات پرشمار ایرانیان مقیم مونترآل در کانادا مورد توجه قرار گرفته است.
در نیویورک نیز گروه پرشماری از ایرانیان علاوه بر اعتراض به حضور ابراهیم رئیسی در اجلاس سازمان ملل متحد، با اعتراضات مردمی در ایران اعلام همبستگی کردهاند.
نور پهلوی، دختر شاهزاده رضا پهلوی، در ویدئویی که از حضور خود و خواهرش ایمان در این اعتراض، روز چهارشنبه در اینستاگرام منتشر کرده، در پیامی خطاب به مردم ایران گفته است: «هممیهنانم، امروز رفتم جلو سازمان ملل که بگویم کنارتان هستم. دیدن هممیهنانم که برای رساندن صدای ملت ایران دور هم جمع شده بودند، خیلی برایم دلگرمکننده بود. به شجاعت شما افتخار میکنم. پیروزی از آن ماست!»
دور جدید اعتراضات سراسری در استانهای تهران، کردستان، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اصفهان، البرز، فارس، استان مرکزی، کرمانشاه، کرمان، یزد، سمنان، هرمزگان، قزوین، ایلام، زنجان، گیلان، مازندران، گلستان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، همدان، قم، سیستان و بلوچستان، لرستان، اردبیل، و خوزستان به اعتراضات پیوستهاند.
در جریان این دور اعتراضات که پس از مرگ تحت بازداشت مهسا (ژینا) امینی از سر گرفته شده است، تا کنون شعارهایی از جمله «مرگ بر خامنهای»، «مرگ بر دیکتاتور»، «زن، زندگی، آزادی»، «خامنهای قاتله، حکومتش باطله»، «فتنه ۵۷، عامل هر فلاکت»، «این آخرین پیامه، هدف خود نظامه»، «آذربایجان بیدار است، حامی کردستان است»، «کردستان، چشم و چراغ ایران»، «کشتن برای روسری، تا کی چنین خاک بر سری»، «وای به روزی که مسلح شویم»، «رضا شاه، روحت شاد» داده شده است.
مهسا امینی ۲۲ ساله که به همراه خانوادهاش از سقز به تهران سفر کرده بود، ۲۲ شهریور توسط گشت ارشاد بازداشت و به مرکز پلیس امنیت اخلاقی، مشهور به بازداشتگاه وزرا منتقل شد. او ساعاتی بعد با آمبولانس به بیمارستان کسری برده شد و در بخش مراقبتهای ویژه بستری شد و ۲۵ شهریور جان باخت.
* صدای آمریکا در حال حاضر نمیتواند صحت همه ویدیوها و گزارشها را به طور مستقل تأیید کند.